31 Δεκεμβρίου 1956 ΜΝΗΜΗ ΗΡΩΩΝ : «Μάστρε μου, μάστρε μου, πεθαίνω. Ζήτω η Ελλάς»! Ο Διγενής γράφει για τον ηρωικό θάνατο του Μιχαήλ Γιωργάλλα.

Στα απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Αρχηγός του Αγώνα γράφει για τον ηρωικό θάνατο Μιχαήλ Γιωργάλλα :

«Την πρώτην Ιανουαρίου 1957, ο Κυπριακός ραδιοφωνικός σταθμός ανέφερεν ερεύνας ευρείας εκτάσεως υπό 1200 στρατιωτών εις την περιοχήν Πύργου Τυλληριάς, διότι την νύκτα της 30-31 Δεκεμβρίου εις σύγκρουσιν δυνάμεων ασφαλείας μετά ομάδας υπό τον Αυξεντίου, καταληφθείσης εξ απίνης εντός του χωρίου Ζωοπηγή, εφοενύετο ένα γενναίο παλληκάρι, αγνός και ενθουσιώδης αγωνιστής, ο Μιχαήλ Γιωργάλλας, εκ Μαραθοβούνου όστις, μολονότι λαμπρού ήθους και εξαιράτου επιδόσεως, απεβλήθη, ως μη ώφειλε, του Σχολείου, εις το οποίον εφοίτα, λόγω της ζωηράς συμμετοχής του εις τας  μαθητικάς πατριωτικάς εκδηλώσεις».

Ο Μιχαήλ Γιωργάλλας γεννήθηκε στο χωριό Μαραθόβουνος, της επαρχίας Αμμοχώστου, στις 6 Νοεμβρίου 1936. Γονείς του ο  Θωμάς και η Ελένη Γεωργάλλα και αδέλφια του οι Μαρία, Γεώργιος, Δέσποινα, Γιάγκος, Ανδρέας, Σάββας και Ανδρεανή.

Ο Μιχαήλ Γεωργάλλας τελείωσε το δημοτικό σχολείο Μαραθόβουνου και ακολούθως το Παγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία και εργάστηκε για ένα μήνα στο Εμπορικό Επιμελητήριο. Ήταν δραστήριο μέλος των χριστιανικών μαθητικών ομάδων και εντάχθηκε στον αγώνα από το 1954. Με τις ηγετικές του ικανότητες και την αφοσίωσή του στα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη ενέπνεε τη νεολαία, πρωτοστατώντας στις διαδηλώσεις ως υπεύθυνος των μαθητών του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Αργότερα κατατάχθηκε στις ομάδες του εκτελεστικού Λευκωσίας και ανέπτυξε πλούσια δράση. Συνελήφθη για τη δράση του, καταδικάστηκε σε οκτάμηνη φυλάκιση και ύστερα κλείστηκε στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956 δραπέτευσε μαζί με άλλους έξι κρατουμένους. Πρώτος αυτός, κρυμμένος πίσω από σανίδι, κατάφερε να κόψει τα συρματοπλέγματα και να ανοίξει έξοδο και για τους υπόλοιπους. Κατέφυγαν όλοι στην περιοχή Πιτσιλιάς και από εκεί ο Γεωργάλλας κατέληξε στο Παλαιχώρι, όπου συνενώθηκε με την ανταρτική ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου. Ο Αυξεντίου του ανέθεσε την οργάνωση αντικατασκοπίας στα χωριά Καννάβια, Όμοδος, Πλάτρες, Κλήρου, Κακοπετριά και Ευρύχου.

Παράλληλα με την αντικατασκοπία βοηθούσε το Λένα στην κατασκευή βομβών. Έδρασε με το ψευδώνυμο Λιάκος. Διακρίθηκε για τη μαχητικότητά του, το θάρρος, την πρωτοβουλία και τη δύναμη της ψυχής του.

«Μην τον βλέπετε έτσι λεπτό και αδύνατο», έλεγε ο Αυξεντίου, «είναι πολύ δυνατός στην ψυχή».

Στα ζητήματα κατασκευής όπλων και πυρομαχικών, μετακινήσεων και άλλων προβλημάτων της Οργάνωσης είχε κρίση αξιοθαύμαστη, παρά τα δεκαεννιά του χρόνια. Η όλη του ζωή και συμπεριφορά έδειχναν έναν ολοκληρωμένο θεοσεβή άνδρα.

Έπεσε ξημερώματα της 31ης Δεκεμβρίου του 1956, αφού πυροβολήθηκε από προδότες πράκτορες των Άγγλων και Τούρκους επικουρικούς, με τους οποίους συγκρούστηκε η ανταρτική ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου με επικεφαλής τον ίδιο, στο χωριό Ζωοπηγή. 

Για τις τελευταίες του στιγμές γράφει ο Διγενής

«Ο Γεωργάλλας, τραυματισμένος, σύρθηκε σιγά – σιγά και εχάραξε με το αίμα του μια γραμμή από το γεφύρι του ψωριού, όπου ετραυματίσθη, μέχρι της άκρας του σπιτιού του Μηνά, όπου κατηυθύνθη και εκεί έμεινεν άπνους. Πριν πεθάνει εφώναξε : « Μάστρε μου (Αρχηγέ), πεθαίνω. Ζήτω η Ελλάς». Ο Γεωργάλλας ετάφη την ιδίαν νύκταν υπό της ομάδος του εις το νεκροταφείον του χωριού, όπου ανεκαλύφθη την επομένην υπό του στρατού, όστις κατέφθασεν εις το χωρίον. Η ομάς διέφυγε την ιδίαν νύκτα προς την περιοχήν «Παπούτσα» της Πιτσιλιάς».

Σπύρος Δημητρίου

Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα - Διγενή