Κλείνοντας, σήμερα, τον κύκλο των σημειωμάτων για την επέτειο των εκατό χρόνων από τον θάνατο του Βασίλη Μιχαηλίδη, θα δούμε μια ενδιαφέρουσα πτυχή της πανελλήνιας απήχησης του έργου του ποιητή: την πρόσληψή του από την Αριστερά. Ο Μιχαηλίδης, με την ταπεινή και καταφρονεμένη ζωή, δεν άφησε ασυγκίνητους τους πρωτοπόρους Αριστερούς διανοούμενους. Ο πρώτος, ουσιαστικά, βιογράφος και μελετητής του, ο Γιάννης Λεύκης, που εξέδωσε το βιβλίο του για τον Μιχαηλίδη το 1937, στέλεχος της πρώιμης εποχής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, ήταν κι αυτός που, πιθανότατα, του απέδωσε πρώτος τον χαρακτηρισμό του «εθνικού ποιητή». Στα χρόνια του αγώνα της ΕΟΚΑ, τον Ιούλιο του 1956, στην εφημερίδα «Χαραυγή», τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας της, ο δημοσιογράφος και κριτικός Αλέκος Κωνσταντινίδης δημοσίευσε σε δύο συνέχειες το άρθρο «Ο ποιητής της 9ης Ιουλίου. Βασίλης Μιχαηλίδης. Ένα υπέροχο μάθημα για τους νέους», που αναδημοσιεύθηκε αργότερα, την ίδια χρονιά, και στο σπουδαίο περιοδικό της ελλαδικής Αριστεράς «Επιθεώρηση Τέχνης», με τίτλο «Βασίλης Μιχαηλίδης. Ο εθνικός ποιητής της Κύπρου». Στο άρθρο του Κωνσταντινίδη παρουσιάζονται στίχοι από την «9η Ιουλίου 1821» και τα ποιήματα «Η Κύπρος προς τους λέγοντας ότι δεν είναι ελληνική» και «Η Κύπρος στην Μάναν της» και τονίζεται: «Εδώ βρίσκει πιο ολοκληρωμένη έκφραση ο εθνικός παλμός του κυπριακού λαού κι η φλόγα της λευτεριάς που πότε σιγοκαίει και πότε λαμπαδίζει στην ψυχή του.» Από την απόδοση τιμών στον Μιχαηλίδη από την κυπριακή Αριστερά σε μαζικό επίπεδο, την ίδια περίοδο, σημειώνουμε μόνο ότι στις 9 Ιουλίου 1959, στο 1ο «Παγκύπριο Φεστιβάλ Νεολαίας», της μόλις ιδρυθείσας ΕΔΟΝ, η εναρκτήρια εκδήλωση ήταν μια ομιλία μπροστά στην προτομή του ποιητή, στη Λεμεσό.
Στην Ελλάδα, πολύ σημαντική ήταν και η σύντομη παρουσίαση του Βασίλη Μιχαηλίδη στον «Ριζοσπάστη», την ιστορική εφημερίδα του ΚΚΕ, μεσούντος του Εμφυλίου, στο φύλλο της 23ης Ιανουαρίου 1947, με τη δημοσίευση της μελέτης του Λεωνίδα Παυλίδη, «Η πνευματική παράδοση της Κύπρου». Το αθησαύριστο άρθρο θα αναδημοσιευθεί με σύντομα σχόλια μας στο επόμενο τεύχος του περιοδικού «Άνευ». Ο Λ. Παυλίδης (Γερόλακκος 1890 – Λονδίνο 1957) ήταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος για τα κυπριακά γράμματα, με σπουδές στην Ευρώπη, λογοτέχνης, μεταφραστής, δημοσιογράφος, που υπέστη επανειλημμένες διώξεις για τις πολιτικές του απόψεις και την αρθρογραφία του. Τον Ιανουάριο του 1947, όταν δημοσιεύθηκε το άρθρο του στον «Ριζοσπάστη», το Κυπριακό βρισκόταν στην εποχή της μεταπολεμικής αναζωπύρωσής του. Το διπλό πέρασμα της «Κυπριακής Εθνικής Πρεσβείας» από την Αθήνα, με επικεφαλής τον μητροπολίτη Πάφου Λεόντιο, τον Νοέμβριο – Δεκέμβριο 1946, και τον Μάρτιο του 1947, ταξιδεύοντας προς και από το Λονδίνο, όπου ζήτησε από την κυβέρνηση των Εργατικών την ένωση με την Ελλάδα, είχε δώσει την ευκαιρία στις οργανώσεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ να πραγματοποιήσουν μαζικές εκδηλώσεις υπέρ της Ένωσης, καταγγέλλοντας την αμήχανη σιωπή της κυβέρνησης απέναντι στη Βρετανία.
Στο πλαίσιο της κινητοποίησης για το Κυπριακό, και σε μια επαναστατική περίοδο για το ΚΚΕ, εντάσσεται και το άρθρο του Παυλίδη, που γράφει ότι το έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη «φλογίζεται από υψηλό και ρωμαλέο αντιστασιακό πνεύμα». Με επιλεγμένους στίχους από το επικό ποίημα της «9ης Ιουλίου 1821» παρουσιάζεται η ιστορία του Κυπριανού, του «φιλοπρόοδου, φιλόμουσου και δυνατόψυχου ηγέτη του λαού», που θυσιάστηκε για «το λαό [που] κανείς δε μπορεί να τον αφανίσει», έναν λαό που «καταλυεί όσους τον μάχονται». Οι στίχοι του Μιχαηλίδη χρησιμοποιούνται ως παραμυθία και στήριγμα ελπίδας για τους διωκόμενους και αγωνιζόμενους – στο βουνό – ομοϊδεάτες του Λεωνίδα Παυλίδη. Το κείμενο ολοκληρώνεται με τη διατράνωση της πίστης του συντάκτη για τη νίκη επί του «εγγλέζικου ιμπέριου» και στην «καινούρια συνείδηση του κόσμου για ένωση, λευτεριά και δικαιοσύνη». Υψηλά πολιτικά οράματα μιας μαχόμενης Αριστεράς…
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 2 Δεκεμβρίου 2017
https://papapolyviou.com/
(ΦΩΤΟ : Αρχείο Σπύρου Δημητρίου)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου