Νοέμβριος 1957 : Απαντήσεις του Διγενή προς την Ελληνική Κυβέρνηση για τις επικρίσεις της προς την ΕΟΚΑ. «Δεν δέχομαι φίμωτρον!» απαντά ο Αρχηγός προς τον Ε. Αβέρωφ.

Σπύρος Δημητρίου
Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή

Η Ελληνική Κυβέρνηση παρά τις διαδόσεις που κυκλοφορούσαν ότι δέχεται πιέσεις από Γ.Γ του ΝΑΤΟ κ. Σπάακ για μια λύση μέσω της Βορειοαντλαντικής Συμμαχίας, αυτή προχωρούσε ακάθεκτη για την συζήτηση του Κυπριακού στην Πολιτική Επιτροπή του Ο.Η.Ε.
Υπήρξαν δημοσιογραφικές πληροφορίες, μέσα στον Νοέμβριο του 1957, για πιθανή συμμετοχή της Ελλάδας σε τριμερή διάσκεψη για την Κύπρο ή για την αποδοχή δεκαετούς περιόδου αυτοκυβέρνησης που όμως όλες θα οδηγούσαν σε προκαθορισμένη  προθεσμία αυτοδιάθεσης. Επίσης, προς το τέλος του μήνα, ίδιες δημοσιογραφικές πληροφορίες ανέφεραν ότι η Ελλάδα θα επιδίωκε μέσω του ΟΗΕ  μια πρωτοβουλία στο Κυπριακό με τον φόβο μήπως προκύψει δυσμενή απόφαση λόγω του κλίματος που επικρατεί στα Η.Ε.
Τελικά τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έγινε και η ελληνική αντιπροσωπεία  αποφάσισε να τηρήσει μαχητική στάση με την εμμονή στην αυτοδιάθεση.
Ενώ η  Τουρκία και ο Κιουτσούκ συνέχιζαν να απειλούν, η Ελληνική Κυβέρνηση πίεζε  να μην γράφει η Οργάνωση το παραμικρό που θα  μπορούσε να διαταράξει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εξαιτίας ενός φυλλαδίου της ΠΕΚΑ, στο οποίο γινόταν λόγος για την δυνατότητα εκρήξεως Ελληνοτουρκικού πολέμου, λόγω του Κυπριακού, και ρήγματος στην ενότητα του ΝΑΤΟ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ο Αρχηγός Διγενής πληροφορήθηκε από το ραδιόφωνο στο νησί στις 10 Νοεμβρίου 1957, ότι η Ελληνική Κυβέρνηση επέκρινε την ΕΟΚΑ για επέμβαση στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας. Τον ίδιο κίνδυνο είχε επισημάνει και ο Μακάριος, χωρίς όμως να υπάρξει διαμαρτυρία της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Κατόπιν τούτου, ο Διγενής ζήτησε μέσω του Έλληνα Πρόξενου να πληροφορηθεί το ακριβές κείμενο των δηλώσεων της Ελληνικής Κυβέρνησης. Έγραφε ο Αρχηγός μεταξύ άλλων :
«Δεν είμαι διατεθειμένος να δέχομαι τοιούτους κολάφους. Φίμωτρον δεν δέχομαι από κανένα, προκειμένου να εκφράσω εκείνο, που σκέπτομαι και πιστεύω. Αλλά και εις ουδένα επέβαλα τας απόψεις μου, ούτε η Ελληνική κυβέρνησις δεσμεύεται υπό ημετέρων και ενεργειών. Δια τοιούτων αστόχων δηλώσεων η Ελληνική κυβέρνησις πίπτει θύμα της Αγγλικής κυβερνήσεως, η οποία χρησιμοποιεί αυτάς δια την πρόκλησιν συγχύσεως εις τον Ελληνικόν λαόν. Περιμένω τας ακριβείς δηλώσεις».
Οι δηλώσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης προκάλεσαν αλγεινή εντύπωση στον κυπριακό λαό γι’ αυτό και αναχώρησε εσπευσμένα ο Έλληνας Πρόξενος Φρυδάς για την Αθήνα στις 12 Νοεμβρίου 1957, προκειμένου να ενημερώσει την Ελληνική Κυβέρνηση για τις αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν στο νησί. Το απόγευμα της ίδιας μέρας έκανε δηλώσεις ο Έλληνας ΥΠΕΞ κ. Αβέρωφ, που δεν ήταν άσχετες με το ζήτημα που προέκυψε:
«Πλανάται πλάνην μεγάλην ο Βρεττανικός τύπος, εάν νομίζη, ότι η Κυβερνιτική ανακοίνωσις έχει την έννοιαν της επιτημήσεως της ΕΟΚΑ. Η θέσις της Ελληνικής Κυβερνήσεως έναντι της ΕΟΚΑ έχει επανειλημένως και επισήμως καθορισθή. Τον αγώνα των Κυπρίων, τον οποίον η Κυβέρνησις εχαρακτήρισεν ηρωικόν, εδήλωσε πάντοτε ότι τιμά και θαυμάζει. Συνεπώς πρόκειται περί ηθελημένης παρερμηνείας. Είναι προφανές, ότι σκοπός της Κυβερνητικής ανακοινώσεως ήτο να διευκρινισθή βασικόν θέμα, το οποίον αφορά την εξωτερικήν πολιτικήν της χώρας, ως τούτο σαφώς καθωρίσθη εις το δημοσιευθέν κυβερνητικόν κείμενον».
Ήταν φανερό ότι ο Έλληνας Πρόξενος και ο Μητροπολίτης Κιτίου ανησύχησαν από αυτές τις δηλώσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού και θέλησαν να καθησυχάσουν τον Αρχηγό. Όμως αυτός δεν παρασύρονταν εύκολα από τα γεγονότα και έγραψε σχετικά στον Μητροπολίτη Κιτίου :
«Δεν πρόκειται να δώσω συνέχειαν εις την γνωστήν Κυβερνητικήν ανακοίνωσιν. Θα ήθελα όμως να ερωτήσω διατί η Ελληνική Κυβέρνησις δεν διαμαρτύρεται δια τα εν Κύπρω υπό του Συντηρητικού βουλευτού κ. Γκλύν λεχθέντα κατά τας συνομιλίας του μετά του κ. Δέρβη και Παρτασίδη, καθ’ ά «εάν η Αγγλία εγκαταλείψη την Κύπρον, τότε η Τουρκία ενδέχεται να την καταλάβη και ότι κανείς δεν θα ημπορή να την εμποδίση». Προς μιας τοιαύτης αναιδούς και προκλητικής ανακοινώσεως η Ελληνική Κυβέρνησις έμεινεν απαθής…»
Προς τον Έλληνα πρόξενο στη Κύπρο, ο Διγενής έγραψε γι’ αυτά τα ζητήματα :
«Δεν είμαι εξ εκείνων, οι οποίοι ενεργούν υπό την επήρειαν θυμού και δια τούτο εζήτησα να πληροφορηθώ τι ακριβώς ελέχθη. Μένω κατάπληκτος διότι ο κ. Πρωθυπουργός προέβη εις τοιάυτην ανακοίνωσιν, καθ’ όν χρόνον δεν είχεν υπ’ όψιν του το ακριβές κείμενον του φυλλαδίου, και διότι ηδύνατο, επιδεξίως και διπλωματικώς, να δώση την εξής απάντησιν : «Δεν ελέγχω την ΕΟΚΑ, η οποία ενεργεί αυτοβούλως και υπό ιδίαν ευθύνην. Αι πράξεις και τα γραφόμενά της δεν δύναται να βαρύνουν την Ελληνικήν Κυβέρνησιν».
Μένω ακόμη περισσότερον κατάπληκτος, διότι ο κ. Πρωθυπουργός έπεσεν εις την παγίδαν των Άγγλων και εβιάσθη να δώση απάντησιν, η οποία εξυπηρετεί τας Αγγλικάς δολοπλοκίας, προς δημιουργίαν ρήγματος εις το Ελληνικόν μέτωπον. Δι’ ό και ο Αγγλικός τύπος χαίρει δια την ανακοίνωσιν του κ. Πρωθυπουργού».
Ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ είχε διαφορετικές απόψεις απ’ αυτές του Έλληνα ΥΠΕΞ κ. Ε. Αβέρωφ, σχετικά με τους χειρισμούς του στο Κυπριακό, και  σε επιστολή του προς αυτόν του έγραφε:
«Αι απόψεις μου διίσταντο ριζικώς εκείνων της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Προσωπικώς, επιμένω και προς όσα άλλοτε εξέθεσα λεπτομερώς, ότι η λύσις του Κυπριακού πρέπει να επιζητηθή ουχί εις γραφειοκρατίαν και με το συναίσθημα πάντοτε της φοβίας απέναντι των Αγγλοαμερικανών, αλλά δια μιας σθεναράς στάσεως και αναπροσαρμογής της εξωτερικής πολιτικής και των συμμαχιών μας.
Ως στρατιωτικός και εν πλήρει επιγνώσει των όσων γράφω, κρίνω, ότι ο βαλκανικός χώρος θα παίξη σοβαρώτατον ρόλον εις μέλλουσαν σύρραξιν, ο δε άξων Γιουγκοσλαβία – Ελλάς – Αραβικαί Χώραι θα εξουδετερώση τελαίως τον ρόλον της Τουρκίας ως παράγοντος εις το σύμφωνον της Βαγδάτης και την Μ. Ανατολήν. Πέραν τούτου ουδέν έχω να είπω και την περαιτέρω διαχείρισιν του Κυπριακού αναλαμβάνει πλέον η Ελληνική Κυβέρνησις με πλήρη ευθύνην, ημείς δε θα κρίνωμεν ταύτην εκ των αποτελεσμάτων. Δεν αρκεί να λέγη της ότι «δεν μπόρεσα να επιτύχω περισσότερα», αλλά να διακιολογήση και ποία «ατού» εχρησιμοποίησε.
Ως αγωνιστής, ο οποίος ανέλαβα εν δυσχερές έργον, έχω υποχρέωσιν να τα πω τώρα και θα τα λέγω πάντοτε και δεν δέχομαι να μου θέτη κανείς φίμωτρον. Ουδένα θέλω να δεσμεύω, αλλ’ ούτε και δεσμεύεταί τις δια τας πράξεις και τα γραφόμενά μου».



Πηγή : Γεώργιος Γρίβας – Διγενής  Απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 Εκδόσεις Πελασγός  Αθήνα 2013.