6 Ιουνίου 1957 : Ο Διγενής κινδύνευσε σοβαρά να ανακαλυφθεί στο κρησφύγετό του


Σπύρος Δημητρίου
Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή

Τα μεσάνυχτα της  6ης  Ιουνίου 1957 ο Αρχηγός Διγενής κινδύνεψε να συλληφθεί  στο κρησφύγετό του στο σπίτι της οικογένειας Χριστοδουλίδη στη Λεμεσό. Βρετανικά στρατεύματα, παρόλη την εκεχειρία, απέκλεισαν την περιοχή και έκαναν έρευνες κατ’ οίκον. Μπαίνοντας και στο σπίτι – κρησφύγετο του Αρχηγού άρχισαν τις έρευνες και,  όταν έφτασαν στο επίμαχο σημείο που ήταν η κρυψώνα μαζί με τον Διγενή, το ζεύγος Χριστοδουλίδη με έξυπνο τρόπο τους απέσπασε την προσοχή κι έτσι απεσοβήθη ο κίνδυνος. Γράφει ο Διγενής στα απομνημονεύματα του Έπους της ΕΟΚΑ,  γι’ αυτήν του την περιπέτεια :
«Την 1ην μ. Μεσονύκτιον της 6ης Ιουνίου στρατιωτικαί δυνάμεις, υπολογιζόμεναι εις 300 περίπου, περιέζωσαν την περιοχήν, ένθα διέμενον. Περί την 4.30 ώραν ο οικοδεσπότης της οικίας μου, ειδοποιηθείς υπό της «ΙΡΜΑΣ», αντελήφθη τας κινήσεις των στρατιωτών, οι οποίοι έφθασαν μέχρι της αυλής, χωρίς όμως να εισέλθουν εντός αυτής, αναμένοντες να ξημερώση δια να αρχίσουν ερεύνας. Αφυπνισθής εντός του κρησφυγέτου, όπου εκοιμώμην μετά του Αντώνη Γεωργιάδη, έδωσα εντολή παν τυχόν ίχνος, δυνάμενον να προδώση την εκεί παρουσίαν μου, μολονότι πάντοτε εφρόντιζα ώστε τοιαύτα τεκμήρια να μην υπάρχουν, προ δε της κατακλίσεώς μου καθ’ εκάστην απεθεώρουν ο ίδιος την οικίαν. Μετά του Γεωργιάδη ητοιμάσαμεν τον οπλισμόν, ον είχομεν εντός του κρησφυγέτου και εκλείσαμεν τούτο καλώς, αναμένοντες την εξέλιξην των γεγονότων».
Ο εμπειροπόλεμος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού Γεώργιος Γρίβας εξέτασε ταυτόχρονα όλες τις πιθανές εκδοχές για μια τέτοια εμπλοκή με τις αποικιοκρατικές δυνάμεις και ήταν αποφασισμένος για όλα μια και είχε άφθονο οπλισμό μαζί του.
Ο συλλογισμός του όμως τον οδηγούσε στην περίπτωση ότι θα ήταν μια κλασσική έρευνα στην περιοχή αφού είχε πάρει όλες τις κατάλληλες προφυλάξεις για να μην υπάρχει περίπτωση εντοπισμού του σε περίπτωση προδοσίας είτε μέσω της αλληλογραφίας, είτε μέσω συνδέσμων που έρχονταν σε επαφή. Όλα λοιπόν θα εξαρτιόντουσαν από το ζεύγος  Χριστοδουλίδη που τον φιλοξενούσε, την ψυχραιμία και την ετοιμότητά τους. Για την αφοσίωσή τους στο πρόσωπό του, ο Αρχηγός Διγενής δεν είχε καμιά αμφιβολία. Έτσι περίμενε να ξημερώσει για να δει πως θα πανε τα πράγματα. Ο Αρχηγός συνεχίζει την εξιστόρηση αυτών των γεγονότων:
«Ευθύς ως εξημέρωσε, εγένετο αντιληπτόν περί τίνος απρόκειτο. Έκτασις 4-5 τετραγωνικών μιλίων, εντός της οποίας  περιεκλείετο  αριθμός οικιών, ήτο περικυκλωμένη υπό του στρατού. Δυο ομάδες  στρατιωτών εσχηματίσθησαν, ων η μεν μια ηρεύνα τας οικίας, η δε ετέρα τους αγρούς, ιδία τους πέριξ της οικίας μου και της παρακειμένης τοιαύτης. Στρατιώται, έχοντες ανά χείρας  ανιχνευτικά μηχανήματα και βαδίζοντες ο εις παραπλεύρως του άλλου, ανίχνευον το έδαφος προς ανακάλυψιν οπλισμού και κρησφυγέτων. Αι εξονυχιστικαί αύται έρευναι διήρκησαν επί πολλάς ώρας, το δε έδαφος ηρευνήθη επανειλημμένως σπιθαμήν προς σπιθαμήν.  Ανιχνευταί στρατιώται διήρχοντο παραπλεύρως του κρησφυγέτου μου και επί του σκυροκονιάματος τούτου ηκούαμεν τα βαδίσματά των. Ενώ τα ανωτέρω συνέβαινον εκτός της οικίας, εντός αυτής διεδραματίζοντο άλλα γεγονότα. Ομάς στρατιωτών  ηρεύνα επισταμένως την οικίαν. Εις μιαν στιγμήν ακούω να ανοίγη η θύρα προφυλάξεως του χώρου καλύμματος του κρησφυγέτου, καθώς και θόρυβον, ο οποίος εμαρτύρει, ότι οι στρατιώται έθεσαν χείρα, χωρίς βέβαια να το αντιλαμβάνωνται, επί του ασφαλιστικού καλύμματος του κρησφυγέτου. Μετά του Αντ. Γεωργιάδη ητοιμάσθημεν δια παν ενδεχόμενον... Εκείνην ακριβώς την επικίνδυνον στιγμήν η οικοδέσποινα, χωρίς να χάση την ψυχραιμίαν της και με την μεγαλυτέραν απάθειαν, κατορθώνει να κάμη τους στρατιώτας να παραιτηθούν την περαιτέρω συνεχίσεως της ερεύνης εις την περιοχήν εκείνην και τους παρασύρει προς άλλην κατεύθυνσιν, ενώ ο οικοδεσπότης, όστις ωμίλει την Αγγλικήν, εκάλει την ομάδα των στρατιωτών να της προσφέρη ένα ουίσκυ, το οποίον οι στρατιώται ευχαρίστως εδέχθησαν. Ούτοι απέσχον πάσης περαιτέρω ερεύνης, πίνοντες και συνομιλούντες μετά του οικοδεσπότου και παίζοντες μετά της μικράς θυγατρός του, ΜΥΡΙΑΣ ηλικίας 15-16 μηνών. Με την αγωνίαν αυτήν εζήσαμεν μέχρι της 11.30 ώρας, οπότε ο στρατός απεχώρησε, χωρίς να ανακαλύψει απολύτως τίποτε....».
Πραγματικά η ψυχραιμία και η εξυπνάδα του Μάριου και της Έλλης Χριστοδουλίδη εξουδετέρωσε από ένα σοβαρότατο κίνδυνο τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, αλλά και της όλης Οργάνωσης γιατί αντιλαμβάνεται κανείς τι θα είχε συμβεί αν είχε εξουδετερωθεί ο Αρχηγός. Ο Γεώργιος Γρίβας στα απομνημονεύματά του αναφέρεται με αγάπη και εκφράζει την ευγνωμοσύνη του, απέναντι σ’ αυτούς τους ανθρώπους και όχι μόνο:
«Είμαι υποχρεωμένος να εκφράσω τας ευγνώμονας ευχαριστίας μου προς τα ζεύγη Μάριου Χριστοδολίδη, όπου δέμενον, καθώς και Δάφνη Παναγίδη, γειτονικόν του πρώτου. Αμφότερα υπήρξαν φύλακες άγγελοί μου. Δεν θα λησμονήσω το ενδιαφέρον των δυο γυναικών, αι οποίαι καθ’ όλην την ημέραν επετήρουν τον χώρον και μου αανήγγελον αμέσως πάσαν ύποπτον κίνησιν ή εμφάνισην στρατιωτικών δυνάμεων και εις τα πρόσωπα των οποίων διέκρινα την αγωνίαν, οσάκις παρουσιάζετο και ο ελάχιστος κίνδυνος».



Πηγές:
Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα- Διγενή Απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59  Εκδόσεις Πελασγός  Αθήνα 2013
Σπύρου Δημητρίου Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας –Διγενής. Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Εκδόσεις Πελασγός Αθήνα 2017


Σχόλια