ΜΑΙΟΣ 1957 : Ο Μακάριος δεν αφήνει να έρθει οπλισμός από την Αθήνα. Μυστικά σχέδια λύσης του Αγώνα. Μια μαρτυρία.

Σπύρος Δημητρίου
Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή

Ο Μακάριος γυρίζοντας από τις Σευχέλλες ήρθε με σχέδιο λύσης του Κυπριακού που φαινόταν ότι ήταν σε βάρος του Αγώνα και τον στόχου για τον οποίο ξεκίνησε. Εκτός από την μαρτυρία του Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου, που γράψαμε σε προυγούμενο άρθρο μας, υπάρχει και μια άλλη μαρτυρία που την αναφέρει ο Διγενής στα απομνημονεύματά του. Θα πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι το διάστημα αυτό, δηλαδή Μάρτιος-Μάιος του 1957 εκτός από την έντονη φιλολογία που καλλιεργούσαν οι Άγγλοι ότι ο Διγενής θα έφευγε από την Κύπρο, υπήρχε και η αλληλογραφία του Ελληνικού ΥΠΕΞ που φαινόταν να το αποζητά τουλάχιστον με έμμεσο τρόπο αλλά και η αλληλογραφία του Μακαρίου μα τον Διγενή που από την μαρτυρία που θα περιγράψουμε, ήταν διπλοπρόσωπη.
Στις 17 Μαίου 1957 ο Μακάριο απάντησε στην επιστολή του Διγενή που του έγραφε ότι δεν είναι δυνατόν να παύση ο Αγώνας κάτω από αυτές τις συνθήκες και μ’ αυτά τα μέτρα που προτείνουν οι αποικιοκράτες. Ο Μακάριος συμφώνησε με τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ και στην απαντητική του επιστολή τόνιζε ότι «η οριστική κατάπαυσις του αγώνος

δεν συμφέρει».
Ο Διγενής από το κρησφύγετο δεν ήταν δυνατόν να γνωρίζει τι γινόταν στην Αθήνα και πίσω από τις κλειστές όπου διαβουλεύονταν η ελληνική κυβέρνηση κι ο Μακάριος με τους Άγγλους. Θεωρούσε δεδομένο ότι αυτοί θα σκέφτονταν και διαπραγματεύονταν με βάση το εθνικό συμφέρον της Κύπρου αλλά και του στόχου που ήταν η ΕΝΩΣΗ με την Ελλάδα. Πολλά παρασκήνια τα έμαθε γυρνώντας στην Αθήνα μετά το τέλος του Αγώνα, όπως και η μαρτυρία την οποία περιγράφει στα απομνημονεύματά του. Γράφει ο Γεώργιος Γρίβας :
«Όταν επανήλθον εις την Ελλάδα, ανώτερος αξιωματικός, όστις εβοήθησε μεγάλως δια την εξεύρεσιν οπλισμού προ της αναχωρήσεώς μου δια Κύπρον και ο οποίος εξηκολούθησε να προμηθεύη τοιούτον εις το εντεταλμένον πρόσωπον δια τον εφοδιασμόν μου εις οπλισμόν κατά την διάρκειαν του αγώνος επί παρουσία και του κ. Γ. Στράτου, τέως Υπουργού, μου ανέφερε τα εξής : «Πέντε ημέρας μετά την άφιξίν του εις Αθήνας(δηλαδή γύρω στις 23 Απριλίου 1957 και ενώ είχε λάβει την επιτολή του Διγενή που του εξηγούσε τα της ελληνικής κυβέρνησης για κατάπαυση του Αγώνα και αναχώρηση του ίδιου από την Κύπρο), ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος με εκάλεσε και μου υπέδειξε να παύσω να σας στέλνω οπλισμόν και ότι θα με εκάλει βραδύτερον, ίνα μου δώση σχετικάς οδηγίας. Πράγματι, μετά 15ήμερον εκλήθην πάλιν παρά του Μακαρίου, όστις μου ανεκοίνωσε, ότι ο ένοπλος αγών θα παύση και συνεπώς δεν έχετε ανάγκην οπλισμού εις Κύπρον. Εις ερώτησίν μου, εάν ο Διγενής είναι σύμφωνος με την κατάπαυσιν του αγώνος, ο Μακάριος απήντησε, ότι ο Διγενής έχει ακόμη μερικάς αντιρρήσεις, αλλά πιστεύει, ότι αύται θα αρθούν».
Φυσικά ο Μακάριος δεν είπε την αλήθεια ότι ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ επιμένει να συνεχισθεί ο Αγώνας και απέκρουσε κάθε πρόταση για κατάπαυσή του αν δεν υπάρξουν οι κατάλληλες προυποθέσεις για την εκπλήρωση των πόθων του Κυπριακού Ελληνισμού.
Απ’ αυτή τη μαρτυρία που περιγράφει ο Διγενής αλλά και από την αλληλογραφία Μακαρίου και Αβέρωφ μα τον ίδιο(που έχουμε δημοσιεύσει) μπορεί κανείς να βγάλει τα συμπεράσματά του για το που είχαν σκοπό να οδεύσουν την λύση του Κυπριακού Καραμανλής και Μακάριος.

Πηγή:
Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα- Διγενή Απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 Εκδόσεις Πελασγός Αθήνα 2013