Ο Γκαστ Αβρακότος ήταν ένας άνθρωπος που έπαιξε κρίσιμο ρόλο στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Το πιθανότερο είναι να μη μαθαίναμε πολλά για τον ρόλο του, αν δεν τύχαινε να παίξει σημαντικό ρόλο στο μακρινό Αφγανιστάν για λογαριασμό της CIA για την οποία εργάσθηκε για 30 περίπου χρόνια. Ο Αβρακότος είναι κεντρικός ήρωας στην ταινία που προβάλλεται αυτές τις ημέρες στην Ελλάδα με τίτλο «Παιχνίδια Εξουσίας» και όσοι τον γνώριζαν θεωρούν ότι ο ηθοποιός Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν παίζει πολύ καλά τον ρόλο του θερμόαιμου Ελληνοαμερικανού πράκτορα. Γιος Ελλήνων μεταναστών από τη Λήμνο, ο Αβρακότος ανήκε σε μια γενιά πρακτόρων που στρατολόγησε η αμερικανική μυστική υπηρεσία από «λαϊκά» στρώματα μεταναστών για να ξεφύγει από τους αποφοίτους του Harvard και του Yale της πρώτης της περιόδου. «Μάγκας» σύμφωνα με όλες τις περιγραφές, αψύς με τους προϊσταμένους του και ασύστολος βωμολόχος, ο Αβρακότος είχε γίνει διάσημος ανάμεσα στους συναδέλφους του πράκτορες για τη μανία του να «παίρνει τα πράγματα στα χέρια του» χωρίς να έχει πάντοτε σχετικές οδηγίες. Η συνήθειά του αυτή απέβη ενδεχομένως μοιραία το καλοκαίρι του 1974, όταν η μοίρα τον έφερε στον κρίσιμο ρόλο του συνδέσμου της CIA με τον αόρατο αλλά ισχυρό δικτάτορα, ταξίαρχο Δημήτρη Ιωαννίδη.
Τα πρώτα χρόνια στην Αθήνα και το... Χίλτον
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Αβρακότος γεννήθηκε σε μια φτωχή κωμόπολη της Πενσιλβάνια, εγκατέλειψε γρήγορα το πανεπιστήμιο και έβγαζε λεφτά ως πλασιέ μπίρας και τσιγάρων. Το 1962 προσελήφθη στη CIA και την επόμενη χρονιά εστάλη στην Αθήνα. Ο σταθμός της αμερικανικής υπηρεσίας, ο οποίος έδρευε στο τότε κτίριο του μετοχικού Ταμείου Στρατού στην οδό Πανεπιστημίου, είχε πάνω από 100 υπαλλήλους και εθεωρείτο ένας από τους πιο σημαντικούς στην Ευρώπη. Ο Αβρακότος ανέλαβε ρόλο συνδέσμου της CIA με την ΚΥΠ και γνώρισε έτσι τον συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο αλλά και άλλους στρατιωτικούς οι οποίοι έπαιξαν ρόλο στη δικτατορία που ακολούθησε. Μια αγαπημένη του συνήθεια ήταν να πηγαίνει στο ξενοδοχείο Χίλτον για φαγητό οδηγώντας ένα μεγάλο αμερικανικό αυτοκίνητο και να το δίνει επιδεικτικά στον θυρωρό του ξενοδοχείου για να το παρκάρει ακριβώς έξω από την είσοδο. Φρόντιζε πάντοτε να επισημαίνει το πόσο σημαντικός ήταν στην Αθήνα για να μπορεί να διατηρεί αυτό το προνόμιο...
Ο Αβρακότος διηγήθηκε, πριν από μερικά χρόνια, ορισμένες από τις εμπειρίες του σε έναν πολύ γνωστό Αμερικανό δημοσιογράφο, τον George Crille, παραγωγό της γνωστής τηλεοπτικής εκπομπής «60 minutes» στο πλαίσιο της συγγραφής του βιβλίου «Οι πόλεμοι του Τσαρλς Γουίλσον» πάνω στο οποίο βασίσθηκε το φιλμ που προβάλλεται τώρα και στην Αθήνα.
Το επίσημο και το ιδιωτικό μήνυμα στον Παπαδόπουλο
Οταν έγινε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ο Αβρακότος είχε φύγει από την Αθήνα. Σύμφωνα με τη διήγησή του, το Λάνγκλεϊ αποφάσισε να του αναθέσει μία απόρρητη αποστολή μια και γνώριζε σε προσωπική βάση τους δικτάτορες. Ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον πιεζόταν από πολλούς πανεπιστημιακούς και πολιτικούς να πείσει την ελληνική χούντα προκειμένου να μην εκτελέσει τον Ανδρέα Παπανδρέου και ει δυνατόν να τον απελάσει. Ο Τζόνσον φοβόταν ότι θα χρεωνόταν προσωπικά την εκτέλεση του Ανδρέα και γι' αυτό χρησιμοποίησε όλα τα κανάλια επικοινωνίας για να στείλει ένα αυστηρό μήνυμα. Ο Αβρακότος διηγήθηκε στον Crille ότι πήγε στο γραφείο του Παπαδόπουλου και του έδωσε το επίσημο μήνυμα από την Ουάσιγκτον, του ζήτησε δηλαδή να μη στείλει τον Ανδρέα στο απόσπασμα. Αποκάλυψε, όμως, πως συνέχισε τον διάλογο με τον δικτάτορα λέγοντάς του: «Αυτό είναι το επίσημο μήνυμα που σας μεταφέρω. Ανεπισήμως σας λέω ότι η συμβουλή μου είναι να εκτελέσετε τον... μπάσταρδο γιατί κάποτε θα επιστρέψει και θα σας κυνηγήσει». Ο Παπαδόπουλος, είτε από οξυδέρκεια είτε λόγω άλλων πληροφοριών, αγνόησε την προσωπική συμβουλή του φίλου του πράκτορα και απλά έδωσε διαβατήριο στον Ανδρέα για να φύγει.
Ο Αβρακότος απέκτησε όμως πλέον ζωτικό ρόλο καθώς έγινε ουσιαστικά ο σύνδεσμος της CIA με τον σκληρό πυρήνα της δικτατορίας.
Το μυστικό σχέδιο και η συνεργασία με τα ΛΟΚ
Τη δεκαετία του 1970 ανέλαβε ένα άλλο πόστο στον σταθμό της αμερικανικής υπηρεσίας στην Ελλάδα. H CIA είχε ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα συνεργασίας με το ελληνικό Πεντάγωνο, και συγκεκριμένα τα ΛΟΚ (μονάδες καταδρομών). Οι Αμερικανοί είχαν σχεδιάσει μία επιχείρηση για τη δημιουργία αντάρτικων μονάδων σε όλη την Ελλάδα, οι οποίες θα συγκροτούσαν τις εστίες αντίστασης ή αντάρτικου σε περίπτωση κατάληψης του ελλαδικού χώρου από τις δυνάμεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Οι Αμερικανοί έδιναν απόρρητα κονδύλια, ασύρματους, όπλα, αυτοκίνητα με συμβατικές πινακίδες και έκαναν συχνά ασκήσεις στο πλαίσιο της συνεργασίας για την επιχείρηση Stay behind.
Σε όλη την επικράτεια υπήρχαν κρησφύγετα με υλικό, χρυσές λίρες και τρόφιμα ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν οι Ελληνες καταδρομείς μαζί με τους Αμερικανούς πράκτορες σε περίπτωση σοβιετικής εισβολής. Ο Αβρακότος ήταν ο υπεύθυνος της CIA για την επιχείρηση και σύνδεσμος με την ηγεσία των ΛΟΚ.
Ο Ελληνοαμερικανός πράκτορας είχε γνωρίσει εν τω μεταξύ τον Δημήτρη Ιωαννίδη και είχε αναπτύξει μαζί του σχέσεις μέσω του συμμαθητού του και στενού του φίλου ταξίαρχου Γιαννακά. Μία φορά την εβδομάδα ο Αβρακότος πήγαινε στο γραφείο του Γιαννακά. Αν ο Ιωαννίδης ήθελε να περάσει ένα μήνυμα στη CIA, πήγαινε στο γραφείο του διοικητή των ΛΟΚ και έβλεπε τον Αβρακότο. Αυτό ήταν το «βαθύ» κανάλι επικοινωνίας ανάμεσα στην αμερικανική μυστική υπηρεσία και τον Ιωαννίδη.
Κρίσιμες συναντήσεις με τον Δ. Ιωαννίδη
Η έρευνα του γράφοντος στα αμερικανικά αρχεία και οι συνομιλίες του με Αμερικανούς αξιωματούχους με κρίσιμο ρόλο στα γεγονότα του 1974, δείχνουν πως στις 7 και στις 20 Ιουνίου σημειώθηκαν δύο πολύ σημαντικές συναντήσεις του Ιωαννίδη με τον Αβρακότο και τον άμεσο προϊστάμενό του, τον υποσταθμάρχη Ρον Εστες.
Στην πρώτη συνάντηση, από την οποία γνωρίζουμε πολύ λίγα, ο Ιωαννίδης δήλωσε στους δύο συνομιλητές του πως «εξετάζει σοβαρά την ανατροπή του Μακαρίου». Ο Ιωαννίδης ισχυρίσθηκε ότι «η Ελλάδα μπορεί να ανατρέψει τον Μακάριο μέσα σε 24 ώρες. Οι Τούρκοι θα συμφωνήσουν σιωπηλά στην απομάκρυνσή του...» και πρόσθεσε πως «μπορεί να εξουδετερώσει τον Μακάριο μια και καλή ώστε να λύσει το Κυπριακό η Ελλάδα απ' ευθείας με την Τουρκία». Ο Ιωαννίδης κατέληξε λέγοντας πως η Κύπρος ή θα μετατρεπόταν σταδιακά σε «Κούβα της Μεσογείου» ή θα ενωνόταν με την Ελλάδα, αλλά σε κάθε περίπτωση θα έπρεπε να αποκλεισθεί η ένωση με την Τουρκία. Σε αυτή τη συνάντηση οι δύο πράκτορες εμφανίζονται να ακούνε απλώς τον Ιωαννίδη, χωρίς να μεταφέρουν τις θέσεις της Ουάσιγκτον.
Στις 20 όμως Ιουνίου συναντιούνται μαζί του ακριβώς για να του μεταφέρουν την ανησυχία και τις αντιρρήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης. Σύμφωνα με το σχετικό τηλεγράφημα και τη διήγηση του Εστες στον γράφοντα, αυτή η συνάντηση πήγε πάρα πολύ στραβά. Ο Ιωαννίδης υποστήριξε πως «η συμπεριφορά του Μακαρίου άφηνε ελάχιστα περιθώρια στην Αθήνα», υποδηλώνοντας την πρόθεσή του να προχωρήσει στην ανατροπή του Κύπριου ηγέτη. Ο Εστες του εξήγησε ότι σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να λάβει σοβαρά υπόψη του το ρίσκο μιας βίαιης τουρκικής αντίδρασης. Ο δικτάτορας εκνευρίσθηκε στο άκουσμα αυτής της απειλής, κλώτσησε το τραπέζι με τον καφέ και τα νερά που βρίσκονταν μπροστά του και απάντησε ότι οι Τούρκοι σε καμία περίπτωση δεν επρόκειτο να εισβάλουν. Συμπλήρωσε, μάλιστα, ότι αν τολμούσαν να το κάνουν, ο ελληνικός στρατός θα εισέβαλε στην Ανατολική Θράκη και θα έφτανε ενδεχομένως έως την Κωνσταντινούπολη.
Το βέβαιο είναι πως αυτό ήταν το μήνυμα που πήρε ο Ιωαννίδης από την Ουάσιγκτον μέσω του απόρρητου καναλιού της CIA, πέραν των επισήμων διαβημάτων της πρεσβείας και άλλων παραγόντων. Το μεγάλο ερώτημα, που ίσως δεν θα βρει ποτέ και την απάντησή του, είναι κατά πόσον ο Αβρακότος συναντήθηκε σε άλλη χρονική στιγμή με τον Ιωαννίδη και επανέλαβε την τακτική που είχε ακολουθήσει με τον Παπαδόπουλο επτά χρόνια πριν. Μήπως δηλαδή του είπε «αυτό είναι το επίσημο μήνυμα, αλλά εγώ σου λέω να καθαρίσεις τον παπά για να ξεμπερδεύεις κι εσύ κι εμείς!». Αυτό το σενάριο δεν είναι παρά μια ιστορική υπόθεση βασισμένη στην προσωπικότητα του Αβρακότου αλλά και την ομολογία του για το πώς χειρίσθηκε, ανεξάρτητα από τις επίσημες οδηγίες του, άλλες περιπτώσεις. Υπάρχουν ασφαλώς και οι θεωρίες συνωμοσίας, σύμφωνα με τις οποίες ο Αβρακότος -ακόμη κι αν έδινε διαφορετικό μήνυμα απ' ευθείας στον Ιωαννίδη- το έκανε ακριβώς για να τον παρασύρει στην ανατροπή του Μακαρίου με βάση κάποιο σατανικό σχέδιο του τότε Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ.
Γεγονός είναι πως οι στενότεροι συνεργάτες του Ιωαννίδη εκείνο το μοιραίο καλοκαίρι (αδελφοί Παλλαίνη, Πηλιχός) υποψιάζονταν τον Αβρακότο και κάποιοι είχαν ακούσει τον Ιωαννίδη, μετά την τουρκική εισβολή, να ισχυρίζεται πως είχε πάρει διαβεβαιώσεις από τον Ελληνοαμερικανό πράκτορα. Οταν ο γράφων ρώτησε συναδέλφους του Αβρακότου, που υπηρέτησαν μαζί του στην Αθήνα, αν αποκλείουν να έπαιξε το δικό του παιχνίδι σε σχέση με τον Ιωαννίδη και τον Μακάριο, χαμογέλασαν με νόημα και σχολίασαν πως «δεν πρέπει να αποκλείεις τίποτα με τον Γκαστ και την τρέλα του...».
http://www.kathimerini.gr/310761/article/epikairothta/ellada/o-gkast-avrakotos-se-paixnidia-e3oysias
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου