Απρίλιος 1957 : Αλληλογραφία του Διγενή με το Ελληνικό Προξενείο στη Λευκωσία και τον Έλληνα ΥΠΕΞ κ. Αβέρωφ, για το ζήτημα καταπαύσεως του Αγώνα.

Σπύρος Δημητρίου

Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή

Στις 12 Απριλίου 1957 ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ έλαβε απαντητικό μήνυμα του ΥΠΕΞ της Ελλάδος κ. Αβέρωφ μέσω του Έλληνα Προξένου:

«Έλαβον γνώσιν μηνύματος υμών. Επιθυμώ, όπως διατυπώσω διευκρινίσεις. Εις ουδέν κατέληξα και πάντως ουδέν δύναμαι να είπω, πριν ή συναντήσω τον Αρχιεπίσκοπο. Ως προς Υμάς με κατέχει βαθεία αγωνία δια την τύχην σας. Τούτο δεν αφορά μόνον την αισθηματικήν πλευράν, ήτις, με όσα επράξατε, ιδιαιτέρως με συγκινεί. Αφορά και υπόθεσιν. Απώλεια υμών έσται καίριον πλήγμα πολυπλεύρως. Σήμερον Στρατάρχης της Αυτοκρατορίας δεν σας ενίκησε, αλλ’ υμείς και ο Κυπριακός λαός κατηγάγετε νίκην. Τούτο επιτρέπει άλλους χειρισμούς τους οποίους παρά θρυλικά επιτεύγματα δεν θα ηδυνάμεθα να κάμωμεν, αν δεν αποτελήτε φόβητρον.

.»Επωφελούμαι και πάλιν της ευκαιρίας να σας είπω, ότι εδοξάσατε το όνομα του Έλληνος στρατιώτου».

Στις 18 Απριλίου 1957 ο Διγενής λαμβάνει σημείωμα του Έλληνα Προξένου κ. Φρυδά όπου μεταξύ άλλων έγραφε:

«Δεν αποκλείεται, εις την περίπτωσιν απεφασίζετο κατάπαυσις, η πρόσκλησις προς τούτο να γίνη δια δημοσίας δηλώσεως του Αρχιεπισκόπου..... Γνωρίζω ότι γίνεται ενέργεια δι’ αναστολήν επιχειρήσεων υπό Άγγλων».

Το τελευταίο δεκαήμερο του Απριλίου 1957 συνεχίστηκε η εκτενής αλληλογραφία μεταξύ του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στη Λευκωσία κ. Βλάχου, ο οποίος ανακινούσε το ζήτημα της καταπαύσεως του αγώνος. Ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ απάντησε σ’ αυτά τα σημειώματα ξεκαθαρίζοντας την θέση του, αλλά και την θέση της Οργάνωσης την οποία διεύθυνε. Έγραφε

μεταξύ άλλων :

«Επί ζητήματος αρχής, αι σκέψεις, αι οποίαι εκτίθενται εν τω μηνύματί σας. Είναι ορθαί με την διαφοράν ότι τα εκ τούτων αναμενόμενα αποτελέσματα είναι δυνητικά και δεν παρέχουν ούται καμμίαν εγγύησιν περί ικανοποιήσεως του αιτήματος του Κυπριακού Λαού. Δεν είμαι εις θέσιν να γνωρίζω εάν η διπλωματία μόνη θα επιτύχη θετικά αποτελέσματα. Εκείνο όμως, το οποίον πιστεύω είναι ότι ο αγών(ένοπλος, εν συνδυασμώ με την παθητικήν αντίστασην) είναι εν ισχυρόν όπλον εις χείρας μας προς υποβοήθησιν της διπλωματίας μας, η δε κατάπαυσις τούτου πρέπει να εξαγορασθή υπό του αντιπάλου δι ωρισμένων εγγυήσεων αι οποίαι θα εξησφάλιζον ευνοικήν δι’ ημάς λύσιν του ζητήματός μας».

Η ανακίνηση του ζητήματος καταπαύσεως του Αγώνα από τον Έλληνα Πρόξενο την στιγμή μάλιστα που ο ΥΠΕΞ της Ελλάδος κ. Αβέρωφ είχε στείλει μήνυμα στον Διγενή συμφωνώντας με τις απόψεις του Αρχηγού ότι «..καθ’ ας ως έχουν τα πράγματα σήμερον, συμφέρει η παραμονή του», του προξένησε μεγάλη έκπληξη. Δεν μπορούσε να καταλάβει τι συνέβαινε. Όλα αυτά τον έκαναν να είναι επιφυλακτικός με τον Έλληνα Πρόξενο, προσπαθώντας να εξακριβώσει τι ακριβώς επεδίωκε. Λίγο αργότερα διαβιβάστηκε στον Διγενή σημείωμα του Έλληνα ΥΠΕΞ:

«Επανέρχομαι επί του θέματος ενδεχομένης αναχωρήσεώς σας, διότι νομίζω ότι έχετε την εντύπωσιν ότι δεν λαμβάνω θέσιν. Ιδού μετά παρρησίας αι προσωπικαί απόψεις. α) Συμφέρει να είσθε αυτού (και δια τους λόγους που λέτε, και δι’ άλλους, περί ων άλλοτε), β) Δεν συμφέρει επανάληψις δράσεως μέχρι νέας αποφάσεως ΟΗΕ γ) Θα συμφέρει να φύγετε, αν εξασφαλισθή έστω σχετικώς ικανοποιητική λύσις (η βεβαία οδός προς αυτήν) και εάν προηγουμένως αναχώρησίς σας αποτελέση προυπόθεσιν της τοιαύτης εξελίξεως».

Το ίδιο διάστημα ο Αρχηγός Διγενής είχε αλληλογραφία και με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στην Αθήνα. Ο Γεώργιος Γρίβας άρχιζε να καταλαβαίνει ότι κάτι συνέβαινε αλλά ακόμη δεν είχε ξεκαθαρίσει τι ακριβώς.

Πηγή:

Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα- Διγενή Απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59  Εκδόσεις Πελασγός  Αθήνα 2013