10-16 MAIOY : Ο ΔΙΓΕΝΗΣ ΣΤΟΥΣ «ΜΑΥΡΟΥΣ ΚΡΕΜΜΟΥΣ» ΑΝΑΜΕΝΕΙ ΤΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ. Ο ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΞΑΠΟΛΗΤΟΥ.

Σπύρος Δημητρίου
Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή

Μετά την ηρωική θυσία του Καραολή και Δημητρίου, ο Αρχηγός έστειλε νέα διαταγή προς όλους του τομείς για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και δυναμική δράση με ταυτόχρονη παραβίαση του κέρφιου από τους μαθητές στις πόλεις και τα χωριά. Τους τόνιζε, στην διαταγή του, ότι θα πρέπει να είναι απόλυτα προσεκτικοί σε όλες τις κινήσεις τους, ώστε να μην υπάρχουν απώλειες , αλλά να εκνευρίσουν και να κουράσουν τον αντίπαλο. Γράφει στην διαταγή του : 

«Η τακτική την οποία ακολουθούμεν είναι, δια μεμονωμένων ενεργειών να εκνευρίζωμεν, κουράζωμεν και φθείρωμεν τον αντίπαλον, με όσον το δυνατόν ολιγωτέρας δι’ ημάς απωλείας, μη παρουσιάζοντες ποτέ εις τούτον σοβαρόν στόχον, ίνα μας καταφέρει καίριον πλήγμα. Την τακτικήν αυτήν δεν συντρέχει ακόμη λόγος να την τροποποιήσωμεν και δεν πρέπει ούτε ο ενθουσιασμός, ούτε η πικρία, ούτε η παρότρυνση ενδεχομένων ανευθύνων παραγόντων ή του κοινού, να μας αναγκάση να την εγκαταλείψωμεν...».
Ο Αρχηγός με τους αντάρτες του ήταν σε διασπορά στους «Μαύρους Κρεμμμούς», για δυο εβδομάδες, αποφεύγοντας τα αγγλικά στρατεύματα. Κατόπιν ο Διγενής τους διέταξε να μετακινηθούν νότια του Κύκκου για να καλύψουν την τροφοδοσία τους αλλά και για καλύτερη κάλυψη. Εκείνες τις μέρες ο Διγενής θέλησε να επιθεωρήσει την

ομάδα του Χριστάκη Ελευθερίου στην Κάτω Παναγιά, γι αυτό έστειλε τον Στέλιο Ξαπόλυτο να τους πάει την σχετική επιστολή. Ο Ξαπόλυτος έφυγε μέσω των βουνών αλλά φτάνοντας στο χωριό δεν γνώριζε ότι οι άγγλοι είχαν επιβάλει κατ’ οίκον περιορισμό. Έτσι πλησιάζοντας στο χωρίο δέχτηκε πυρά από αγγλική περίπολο και τραυματίστηκε στο μηρό κατάφερα όμως να ανακτήσει τις δυνάμεις του και επέστρεψε στα λημέρια του Αρχηγού. Ο Διγενής ειδοποίησε τον Σάββα Αλωνεύτη στον Κύκκο, να στείλει φάρμακα μην πάθει κανένα τέτανο ο Ξυπόλυτος απ’ το τραύμα. Ο Αλωνεύτης ανταποκρίθηκε αμέσως με ότι υπήρχε αν και δεν ήταν ότι χρειαζόταν. Αλλά στον Αγώνα είχαν μάθει να βολεύουν και τα τραύματα ακόμη με ότι πενιχρά μέσα μπορούσαν να διαθέτουν.
Ο Αρχηγός με τους τέσσερις αντάρτες του(Λάμπρο, Νικήτα, Θωμά και Ξαπόλυτο) επέστρεψαν στους «Μαύρους Κρεμμούς» και εκεί έκανε τον σταθμό διοίκησής του. Σύμφωνα με τι πληροφορίες του σύντομα ο αγγλικός στρατός θα άρχιζε εκτεταμένες επιχειρήσεις στην περιοχή του Κύκκου για την ανεύρσή του και την διάλυση του μηχανισμού της ΕΟΚΑ στα βουνά.
Στις 16 Μαίου γράφει στο ημερολόγιό του : 

«Περί 18 ώραν ήλθε και με συνάντησε Υψηλάντης κατόπιν χθεσινής ειδιποιήσεώς μου, αλλ’ άνευ ΑΘΑΝΑΤΟΥ(άγνωστον που ευρισκομένου). Έδωσα εις τούτον οδηγίας δια διαφυγήν εκ κλοιού εις περίπτωσιν ερευνών αντιμετωπίζων διαφόρους δυνατάς υποθέσεις. Ανεχώρησε περί 19 ώραν. Περί μεσονύκτιον έφθασε σύνδεσμός μας από Σχολείον. (Σχολείον ή Σχολή αποκαλούσε την Μονή Κύκκου). Ουδεμία κίνησις. Εναποθηκεύσαμεν εφεδρικά τρόφιμα και ετακτοποιήσαμεν κρύπτας. Εφονεύθη εις στρατιώτης και ετραυματίσθη έτερος παρ’ αεροδρόμιον Λευκωσίας».

Πηγές :
Νίκου Παπαναστασίου ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΥΚΑΛΙΔΗΣ. ΤΟ «ΑΓΡΙΝΟ» ΤΗΣ ΕΟΚΑ Εκδόσεις Προσωπική Λευκωσία 2009.
Γεώργιος Γρίβας – Διγενής Απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 Εκδόσεις Πελασγός Αθήνα 2013.
Λεωνίδα Λεωνίδου Γεώργιος Γρίβας – Διγενής Βιγραφία Τόμος Β΄(1950-1959) Εκδόσεις Προσωπική Λευκωσία 1997