Αν. Καθηγητή Πανεπιστήμιο Κύπρου
Θα δούμε σήμερα, τον τρόπο με τον οποίο γιόρταζαν το Πάσχα οι εκατοντάδες πολιτικοί κατάδικοι και κρατούμενοι, στα χρόνια του αγώνα της ΕΟΚΑ, στις Κεντρικές Φυλακές και στα Κρατητήρια. Έγκλειστοι ήταν και αρκετοί κληρικοί, και έτσι, με εξαίρεση τους αγωνιστές που στάλθηκαν στις φυλακές στη Βρετανία, η τέλεση των θρησκευτικών καθηκόντων των φυλακισμένων γινόταν σχετικά εύκολα.
Στεκόμαστε πρώτα στα σχόλια του 17χρονου, το 1957, Ανδρέα Δρυμιώτη, που διέπρεψε αργότερα στην Ελλάδα ως ειδικός σε θέματα πληροφορικής. Το Πάσχα του 1957, μαθητής του Παγκυπρίου Γυμνασίου, κατέγραψε τις εντυπώσεις του από την Ανάσταση στα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς: «Επειδή γράφω τα γεγονότα 100% αληθινά, είμαι αναγκασμένος να γράψω πως περάσαμε την Λαμπρή, σχετικά καλά». Μετά την απόλυση της πασχαλινής λειτουργίας έσκασαν και μερικά «μάσκουλα» (!), ενώ ο διευθυντής των Κρατητηρίων επέτρεψε «καρβουνιά» και σούβλα. Έγραφε, επιλογικά, ο νεαρός πολιτικός κρατούμενος («20 μήνες όμηρος», Αθήνα 2007): «Η αντιπαραβολή, ίσως, του Γολγοθά του Χριστού με το δικό μας ελάχιστο μαρτύριο, η αντιπαραβολή τούτη είναι που δίνει στην ημέρα της Λαμπρής την τόσο ξέχωρη θέση που κρατά στην ψυχή μας σαν κρατουμένων».
Την ίδια μέρα, στην Πύλα, ο κρατούμενος δικηγόρος Ρένος Λυσιώτης («Το ημερολόγιο του D.P. 743»), γράφει: «Γιορτάζουμε την Πασχαλιά. Την ώρα που ροδίζει η αυγή, ο παπάς ψάλλει χαρμόσυνα το “Δεύτε λάβετε φως”. Τα κεριά και οι καρδιές μας αντιφεγγίζουν σαν ανταλλάσουμε τον χαιρετισμό της αγάπης. Να ’ναι κοντά η μέρα που θα γιορτάσουμε και τη δική μας Ανάσταση… (…) Τσουγκρίζουμε τα κόκκινα αυγά, κόβουμε τις φλαούνες και στρωνόμαστε στο τραπέζι. Έχουμε φροντίσει, μέρες τώρα, να έχουμε ό,τι χρειάζεται για να γιορτάσουμε το Πάσχα. Ακόμα και το χρυσόξανθο ποτό, σκεπασμένο κάτω από ένα στρώμα λάδι… Οι “σαρτζάδες” μας αφήνουν όλους να συγκεντρωθούμε στο
Διαμέρισμα Ε. Εφτακόσιοι σκλάβοι σφίγγουν τα χέρια κι ανταλλάσσουν τον χαιρετισμό της αγάπης.»
Ένα χρόνο πριν, τον Μάιο του 1956, στις Κεντρικές Φυλακές, λίγες μέρες πριν από τους απαγχονισμούς του Μιχαλάκη Καραολή και Αντρέα Δημητρίου (που έγιναν Πέμπτη της Διακαινησίμου…) ένας από τους πρώτους πολιτικούς καταδίκους, ο Κώστας Λεωνίδου, από τη Χλώρακα, βαθύτατα θρησκευόμενος και κατόπιν ιερέας στη γενέτειρά του, έγραφε (υπό λογοκρισία) στην πολυμελή οικογένειά του (Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης, «Η ροδαυγή της λευτεριάς», Λευκωσία 2016): «Τώρα θα σας γράψω πώς περάσαμεν και μεις τες άγιες μέρες. Για μένα τουλάχιστον είναι οι καλύτερες και ευτυχέστερες της ζωής μου. Ούτε όταν ήμουν ελεύθερος, ούτε όταν επανδρεύτηκα ένοιωσα τόσην χαράν και τόσην ευτυχίαν. Μην με παρεξηγήσετε γιατί όταν διαβάσετε όλα τα γραφόμενά μου θα δήτε πόσον δίκαιον έχω. Δεν είναι ότι δεν σας αγαπώ και δεν ένοιωσα χαράν και ευτυχίαν μαζί σας. Τουναντίον. Αι ημέραι αυταί με έκαμαν να σας αγαπήσω πιο πολύ και να περιμένω με θέλησιν και υπομονήν πότε να έλθη εκείνη η ημέρα να σας ανταμώσω και να ζήσουμεν χαρούμενοι και ευτυχισμένοι. (…) Εξομολογηθήκαμε και κοινωνήσαμε διακόσιοι. Η εκκλησία δε τακτικά γεμάτη. (…) Πήγα και εξομολογήθηκα και γω. Αυτή η ημέρα θα μείνη αξέχαστη Ελένη μου. Πήρα τόσο θάρρος, τόση χαρά, που νόμισα έγινα άγγελος και πετούσα στους ουρανούς. Νομίζω θα καταλάβετε που σας έγραψα πιο πάνω ότι δεν αισθάνθηκα ποτέ μου τόση χαρά. (….) Ήλθεν η Κυριακή της Αναστάσεως. Ξυπνήσαμεν από τους κώδωνες των γειτονικών εκκλησιών. Ήλθεν η ώρα μας. Πήγαμεν εκκλησίαν, ψάλλαμεν το Χριστός Ανέστη, κοινωνήσαμεν όλοι, ξεβήκαμεν, πήγαμεν στην κάμαρά μας, πήραμε το ρυζόγαλό μας και το αυγό μας το γαλάζιο, κάναμε όλοι Χριστός Ανέστη. Αυτή είναι η φυλακή μας και έτσι την περνούμε. Με χαρά και γέλιο. Κάναμε και λίγα παιχνίδια. Τι να γίνη. Ο Θεός και εις την χαρά και εις την λύπην.»
Φίλες και φίλοι, Καλήν Ανάσταση!
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος”, στις 30 Απριλίου 2016
https://papapolyviou.com/2016/04/30/pasha-stis-filakes-kai-sta-kratitiria/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου