Για το μήνα Φεβρουάριο, το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών σας παρουσιάζει ένα από τα παλαιότερα κολότζια της συλλογής του. Πρόκειται για μια εγχάρακτη κολοκύθα (Α.Μ. 40) που χρονολογείται στα 1895 και δωρίθηκε στο Μουσείο το 1950 από τον κ. Αντωνιάδη. Ο ιδιάζων λαιμός είναι διακοσμημένος με ποικίλα γεωμετρικά μοτίβα. Στη σφαιρική γάστρα ο χαράκτης επέλεξε φυτικά και ζωικά μοτίβα (δέντρα, στάχυα, άλογο, λιοντάρι), χωρίς όμως να περιορίζεται σ’ αυτά καθώς υπάρχουν και αρκετές ανθρώπινες μορφές.
Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία των ναυτικών μοτίβων: μια γοργόνα, ένα ψάρι κι ένα σχηματικά αποδοσμένο καΐκι με δυο ιστία. Η γοργόνα στα νεότερα χρόνια, και δη στη Λαϊκή Παράδοση, συνδέεται με το μύθο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με το μύθο, ήπιε άθελά της το αθάνατο νερό που προοριζόταν για τον αδερφό της, κι όταν έπεσε στη θάλασσα από την απελπισία της μεταμορφώθηκε, αποκτώντας ουρά ψαριού. Έκτοτε, παραδέρνει στις θάλασσες και σταματά τα πλοία για να ρωτήσει τους ναυτικούς αν ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος. Στην περίπτωση που οι ναυτικοί απαντήσουν ότι πέθανε, τότε εξοργίζεται και βυθίζει το καράβι τους. Στο κολότζι, η γοργόνα απεικονίζεται ακριβώς πάνω από το καΐκι, παραπέμποντας έτσι στη συγκεκριμένη παράδοση.
Παρά τον ιδιάζοντα λαιμό, βάσει του μεγέθους μπορούμε να πούμε ότι το κολότζι είχε κυρίως οικιακή χρήση, ως σκεύος για υγρά όπως νερό και κρασί. Τα κολότζια βέβαια είχαν κι άλλες χρήσεις, που ποικίλουν από το τάισμα πουλιών μέχρι και τη φύλαξη
πυρίτιδας, ενώ χρησιμοποιείτο και στο κάλεσμα ή στο κέρασμα στον παραδοσιακό γάμο.
Ποικιλία κολοκύθων εκτίθεται στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Κύπρου. Για περισσότερες πληροφορίες και νέες δωρεές αποταθείτε στο τηλ. 22432578.
Επιμ. Κειμένου: Μαρία Κτωρή, Μέλος Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών
Πηγές:
- Αρχείο Μουσείου Λαϊκής Τέχνης Κύπρου – Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών
- Παπαδημητρίου, Ε. (2003). Η Τέχνη του Ξύλου στην Κύπρο. Λευκωσία: Πολιτιστικές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.
- Παπαδημητρίου, Ε. (2010). Λαϊκή Ζωγραφική. Εγχάραξη και γλυπτική. Λευκωσία: Εν Τύποις.
- Δαμιανίδης, Κ. (1998). Ελληνική Παραδοσιακή Ναυπηγική. Αθήνα: Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ.
- Δαμιανίδης, Κ. και Λεοντίδης, Τ. (1993). Τα Ελληνικά Ιστιοφόρα Καΐκια του 20ου Αιώνα. Αθήνα: Γαβριηλίδης.
- Αρχείο Μουσείου Λαϊκής Τέχνης Κύπρου – Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών
- Παπαδημητρίου, Ε. (2003). Η Τέχνη του Ξύλου στην Κύπρο. Λευκωσία: Πολιτιστικές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.
- Παπαδημητρίου, Ε. (2010). Λαϊκή Ζωγραφική. Εγχάραξη και γλυπτική. Λευκωσία: Εν Τύποις.
- Δαμιανίδης, Κ. (1998). Ελληνική Παραδοσιακή Ναυπηγική. Αθήνα: Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ.
- Δαμιανίδης, Κ. και Λεοντίδης, Τ. (1993). Τα Ελληνικά Ιστιοφόρα Καΐκια του 20ου Αιώνα. Αθήνα: Γαβριηλίδης.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου