Τα πλούσια περιβόλια της Λευκωσίας

Post image for Τα πλούσια περιβόλια της Λευκωσίας
Γράφει η Νάσα Παταπίου

Η Λευκωσία άλλοτε είχε πλούσια νερά και διέθετε πηγές, βρύσες, πηγάδια και μαγγανοπήγαδα, γι’ αυτό άλλωστε μαρτυρείται ότι διέθετε καταπράσινα περιβόλια με φρουτόδεντρα καθώς και κήπους. Άλλοτε…

Κατά τις περιόδους της φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας, οι περιηγητές που επισκέπτονταν την Κύπρο αναφέρονταν στους κήπους και στα περιβόλια της Λευκωσίας και εντυπωσιάζονταν από τις αναρίθμητες φοινικιές που δέσποζαν σ’ αυτή. Στο σημερινό μας δημοσίευμα επιχειρούμε ένα ταξίδι μέσω των πηγών προς αναζήτηση των περιοχών της πρωτεύουσας, κατά την ίδια χρονική περίοδο, στις οποίες μνημονεύεται η ύπαρξη περιβολιών.
Η Λευκωσία άλλοτε είχε πλούσια νερά και διέθετε πηγές, βρύσες, πηγάδια και μαγγανοπήγαδα, γι’ αυτό άλλωστε μαρτυρείται ότι διέθετε καταπράσινα περιβόλια με φρουτόδεντρα καθώς και κήπους. Ίσως υπόγειες πηγές νερού που μας είναι άγνωστες να εξακολουθούν να υφίστανται και άφθονα νερά να κυλούν κάτω από το υπέδαφος της πρωτεύουσάς μας. Ο Στέφανος Lusignan, που γεννήθηκε τον 16ο αιώνα στην καρδιά της Λευκωσίας -όπως ο ίδιος μας πληροφορεί, σε ένα μέγαρο κοντά στο ανάκτορο των Lusignan, δηλαδή κοντά στη σημερινή Πύλη Πάφου-, φαίνεται να είχε μελετήσει όσο κανείς άλλος τη Λευκωσία, γεγονός στο οποίο οφείλονται και τα σχετικά στοιχεία τα οποία μας κληροδότησε.
Εκτός από το εύκρατο κλίμα της Λευκωσίας, ο Lusignan σημειώνει ότι ένεκα των πλούσιων νερών που διέθετε υπήρχε σ’ αυτή μεγάλος αριθμός κήπων καθώς και περιβόλια με φρουτόδεντρα (di giardini et di frutti). Έξω από τη Λευκωσία, προφανώς έξω από τα μεσαιωνικά τείχη της, όπως γράφει, υπήρχαν τότε δύο πηγές νερού. Η μια ονομαζόταν Πηγάδια (Peadia) και η άλλη Γλυκύ Νερό (Acqua Dolce) αφού το νερό της ήταν ποιότητας και πολύ ελαφρύ, που δικαιολογούσε εύλογα το όνομά της. Από την πηγή του Γλυκού Νερού είχε υδροδοτηθεί η Λευκωσία, γιατί, όπως ο ίδιος ο Lusignan αναφέρει, από αυτή την πηγή το νερό διακλαδωνόταν στην πόλη, και έτσι υπήρχαν πολλές βρύσες σε μέγαρα, στο ανάκτορο και στην πλατεία, καθώς και σε άλλους τόπους. Όπως μπορούμε να υποθέσουμε, σύμφωνα με τα στοιχεία που απαντούν στον Κύπριο ιστορικό, η βρύση του Γλυκού Νερού πρέπει οπωσδήποτε και χωρίς καμιά αμφιβολία να ταυτιστεί με το Νερό της Οχύρωσης, το Acqua della Citadella, όπως απαντά στις πηγές επί Φραγκοκρατίας, αλλά και στα επίσημα βενετικά έγγραφα. Η υδροδότηση της Λευκωσίας δύο φορές κατά τη Βενετοκρατία, από την πηγή του Νερού της Οχύρωσης ή του Γλυκού Νερού, μας έγινε γνωστή από έγγραφα τα οποία έχουμε ήδη δημοσιεύσει.

Τα περιβόλια
Ήταν λοιπόν πλούσια σε περιβόλια τότε η Λευκωσία, για τα οποία τώρα πλέον, μετά από αιώνες, μόνο οι πηγές και γενικά οι γραπτές μαρτυρίες κατά έναν «μαγικό τρόπο» θα μπορούσαν να μας μιλήσουν σε ποιο σημείο της πόλης βρίσκονταν, σε ποιον ανήκαν, ή πολύ πιθανόν τι δένδρα περιείχαν. Θα μπορούσαμε, έτσι, με βάση τις πηγές να καταγράψουμε και να περιγράψουμε τα περιβόλια της μεσαιωνικής Λευκωσίας και να ορίσουμε, όπως ήδη αναφέραμε, αν όχι επακριβώς τουλάχιστον κατά προσέγγιση τις θέσεις των περιβολιών αυτών, δηλαδή σε ποιο χώρο ή ενορία ή περιοχή της πρωτεύουσας βρίσκονταν. Ας σημειωθεί ότι οι πηγές μάς προσφέρουν στοιχεία για περιβόλια που βρίσκονταν στα νοτιοανατολικά και προς τα νοτιοδυτικά της πόλης, αλλά καμιά πηγή δεν διέσωσε
στοιχεία για τυχόν περιβόλια στο βόρειο τμήμα τότε της Λευκωσίας. Οι πλούσιες περιοχές σε περιβόλια ήταν πρωτίστως πλούσιες και σε νερά, όπως η περιοχή στα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας, στην οποία βρισκόταν η πηγή του Γλυκού Νερού. Πλούσια νερά επίσης υπήρχαν και στα νοτιοανατολικά της πόλης αφού, σύμφωνα με μια μαρτυρία, εάν έσκαβες ελάχιστα εκεί ανάβλυζε αμέσως νερό. Στις πηγές μαρτυρούνται στον ίδιο χώρο πολλά πηγάδια και μαγγανοπήγαδα και συνεπώς 
η συνέχεια εδώ : http://www.parathyro.com/?p=36650

Σχόλια