Η ραδιοφωνική ομιλία του Νίκου Ζαχαριάδη για την ΕΟΚΑ (24 Απριλίου 1955)

Του Πέτρου Παπαπολυβίου
Αναπλ. Καθηγητή Πανεπιστήμιο Κύπρου

Η εμφάνιση της ΕΟΚΑ την 1η Απριλίου 1955 αιφνιδίασε την ηγεσία της Αριστεράς. Την ίδια κιόλας ημέρα, το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ καταδίκασε όσους επέλεξαν την «ατομική τρομοκρατία» ως μέθοδο αγώνα, επιμένοντας στην ανάγκη συγκρότησης «Ενιαίου Πατριωτικού Μετώπου».  Η ηγεσία του ΑΚΕΛ επέμεινε και τις επόμενες ημέρες στην καταδίκη της ένοπλης δράσης, ενώ από τις στήλες της κομματικής εφημερίδας, «Νέος Δημοκράτης», με τη βοήθεια των σχολίων της «Ελεύθερης Ελλάδας», του ραδιοσταθμού του ΚΚΕ που εξέπεμπε από το Βουκουρέστι, δόθηκε έμφαση σε δύο ζητήματα: Στην απόκρουση της φημολογίας, που καλλιεργούσαν και οι εκπομπές του ελληνικού κρατικού ραδιοφώνου, ότι στο εσωτερικό του ΑΚΕΛ υπέβοσκε διάσταση απόψεων εξαιτίας της απόφασης του Πολιτικού Γραφείου της 1ης Απριλίου, και στην επίθεση εναντίον της κυβέρνησης Παπάγου, που «είχε καταφύγει στην κυπροκαπηλεία για να αποσπάσει από τις πρωτοπόρες δυνάμεις την πρωτοβουλία στο Κυπριακό για να μπορέσει πιο εύκολα να προχωρήσει στα παζαρέματα για ένα αποικιακό σύνταγμα στην Κύπρο». Στις 20 Απριλίου 1955 ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Εζεκίας Παπαϊωάννου που βρισκόταν στο Λονδίνο, σε δηλώσεις του στην «Ελεύθερη Ελλάδα», αναφέρθηκε και αυτός στην «κυπροκαπηλεία», διαψεύδοντας την ύπαρξη διαφωνιών στο κόμμα του.
Τότε ακριβώς, παρενέβη με την πολύκροτη ομιλία του ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης. Το άρθρο «Ενάντια στους ιμπεριαλιστές και τους εθνοπροδότες κυπροκάπηλους. Λεύτερη Κύπρος στη λεύτερη Ελλάδα», μεταδόθηκε από τον ραδιόφωνο της «Ελεύθερης Ελλάδας» το μεσημέρι της Κυριακής 24ης Απριλίου 1955. Εκτενείς περικοπές του δημοσιεύθηκαν στην αθηναϊκή «Αυγή» της 26ηςΑπριλίου και στον κυπριακό «Νέο Δημοκράτη», στις 30 Απριλίου και την Πρωτομαγιά, και ακολούθησε η δημοσίευση του πλήρους κειμένου στο περιοδικό του ΚΚΕ «Νέος Κόσμος» (Μάιος 1955). Πρόσφατα εντοπίσαμε, σε αρχείο στην Αθήνα, ύστερα από πολυετή αναζήτηση, το πρωτότυπο δακτυλόγραφο κείμενο της ραδιοφωνικής ομιλίας και ελπίζουμε σύντομα να το αναδημοσιεύσουμε.
Είναι εντυπωσιακό ότι σε ένα άρθρο 2.775 λέξεων επαναλαμβάνονται 17 φορές τύποι του ρήματος προδίδω ή σύνθετες ή παράγωγες λέξεις του, όπως
«εθνοπροδότες». Χωρίς να υπολογίζονται συνώνυμα όπως «λακέδες», «προσκυνημένοι», «συνθηκολόγοι», «κυπροκάπηλοι», κ.ο.κ.. Ποιοι ήταν αυτοί; Σύμφωνα με τον Ν. Ζαχαριάδη, στην Αθήνα «η εθνοπροδοσία είχε επικεφαλής τους Παπάγο – Παπανδρέα» και στη Λευκωσία «τη ψεφτοεθναρχία του Μακάριου».
Σε αρκετά σημεία της ομιλίας του ο ηγέτης του ΚΚΕ χρησιμοποιεί, με το γνωστό του εκρηκτικό ύφος, εντελώς αντισυμβατική γλώσσα. Ένα παράδειγμα: «Είναι ολοφάνερο ότι ένα απ’ τα πιο δύσκολα παλούκια που από καιρό προσπαθεί να πηδήσει ο στρατάρχης [εννοείται ο Παπάγος] και όλη η αμερικανοδουλεία και ο αγγλοπροσκυνισμός είναι το Κυπριακό. Η πλουτοκρατική εθνοπροδοσία και όλο το μπουλούκι των λακέδων της, “βρήκαν, πραγματικά, το διάολό τους” με το Κυπριακό. Πρόκειται για το διάολο της λαϊκής παροιμίας που ούτε όταν τον αφήνεις φέβγει, ούτε όταν τον τραβάς έρχεται. Το αποτέλεσμα απ’ αφτό το άσχημο για το στρατάρχη μπλέξιμο είναι ότι όσο προσπαθεί να το πηδήξει το παλούκι τόσο πιο βαθιά κάθεται πάνω του. Έτσι η παλουκωμένη εθνοπροδοσία και κυπροκαπηλεία μη έχοντας άλλη διέξοδο το ρίχνει στον τυχοδιωκτισμό με τα γνωστά “πασχαλιάτικα” βαρελότα, τις τρακατρούκες και τις στράκες.»
Αξίζει να προσθέσουμε ότι μετά την καθαίρεση Ζαχαριάδη, στον εκπεσόντα γενικό γραμματέα του ΚΚΕ καταλογίστηκε από το κόμμα του η προσωπική ευθύνη για τη «λαθεμένη γραμμή», «τις συγχύσεις και τα λάθη», και τον «σεχταρισμό» στο Κυπριακό, αλλά και για τους χαρακτηρισμούς για τις «τρακατρούκες» που χαρακτηρίστηκαν «πολιτική τύφλωση».
Έχουμε υποστηρίξει και αλλού ότι, ακριβολογώντας, ο Ν. Ζαχαριάδης τον Απρίλιο 1955 δημοσιοποιεί μεν τη σύνδεση του Γ. Γρίβα με την ΕΟΚΑ, αλλά δεν «αποκαλύπτει στους Άγγλους την ταυτότητα του Διγενή», αφού στο άρθρο του μιλά για δύο διαφορετικά πρόσωπα: Τον «αρχιχίτη και αντιστράτηγο (sic) Γρίβα», που «διευθύνει τη δουλειά αυτή», και τον «ψευτοδιγενή», «ένα ψεφτοπαλικαρά αξιωματικό – χίτη του Γρίβα», που τον θεωρεί επικεφαλής της ΕΟΚΑ. Από πού, όμως, έμαθε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ τη σύνδεση του Γ. Γρίβα με τον «ψευτοδιγενή»; Πιστεύουμε, από την Κύπρο. Όπως έγραφε, μια βδομάδα αργότερα, την Πρωτομαγιά του 1955, ο «Νέος Δημοκράτης», σε σχόλιο εναντίον του «ψευτοδιγενή του αρχιχίτη Γρίβα»: «Το ΑΚΕΛ είναι το κόμμα που ξεσκέπασε τον αμερικανοαγγλοκίνητο ψευτοδιγενή και έδειξε στο λαό πως τα μάσκουλά του σκοπόν έχουν να συγκαλύψουν την προδοσία του Κυπριακού από μέρους της παπαγικής κυβερνήσεως».
Για το ΑΚΕΛ και το ΚΚΕ το 1955, κάθε κίνηση στο Κυπριακό των «κυπροκάπηλων» Παπάγου και Μακαρίου, ήταν εκ προοιμίου «εθνοπροδοτική». Το πολυσυζητημένο άρθρο του Απριλίου 1955 του Νίκου Ζαχαριάδη, αν και είχε εντελώς διαφορετικό σκοπό, τελικώς «έριξε νερό στο μύλο της αντίδρασης». Πρωτίστως, όμως, εντάσσεται στο πολιτικό κλίμα της εποχής και έτσι πρέπει να εξεταστεί.
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “”Ο Φιλελεύθερος” στις 29 Μαρτίου 2015
http://papapolyviou.com/

Σχόλια