Απόηχοι της 1ης Απριλίου 1955

Του Πέτρου Παπαπολυβίου
Αναπλ. Καθηγητή Πανεπιστημίου Κύπρου

Επετειακό το σημερινό μας άρθρο, καθώς την ερχόμενη βδομάδα συμπληρώνονται 60 χρόνια από την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ, την 1η Απριλίου 1955, ένα γεγονός που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις στο εσωτερικό και διεθνώς. Στην Αθήνα, η ελληνική κυβέρνηση δεν σχολίασε τις εκρήξεις στην Κύπρο, όπως απέφυγε και ο Ραδιοσταθμός Αθηνών τους επαίνους για την επαναστατική δράση. Αντίθετα, στο Λονδίνο, το δελτίο ειδήσεων της ελληνικής εκπομπής του ΒΒC, της Πρωταπριλιάς, είχε ως πρώτη είδηση τα κυπριακά νέα: «Μετά το πέρας των ειδήσεων, ο εκφωνητής του ΒΒC διηρωτήθη κατά πόσον αι εν Κύπρω δυναμιτιστικαί επιθέσεις αποτελούν απαρχήν ενός νέου είδους αγώνος των Κυπρίων ή είναι απλώς έργον μερικών ανευθύνων νεαρών και μαθητών, οι οποίοι υπεκινήθησαν από πυρίνους λόγους και ραδιοφωνικάς εκπομπάς, ή μήπως είναι ενέργειαι των κομμουνιστών διά να εξασθενίση η βρεττανική θέσις εν τη Μέση Ανατολή και διά να ευρεθούν ταυτοχρόνως εις δύσκολον θέσιν οι εθνικισταί της Κύπρου;»
Ο τουρκικός Τύπος εξέφρασε ανησυχία για τις εκρήξεις. Η μεγαλύτερη τουρκόφωνη κυπριακή εφημερίδα, η «Χαλκίν Σεσί», ζήτησε από τους Βρετανούς «την λήψιν αμέσων μέτρων εναντίον της τρομοκρατίας», προβλέποντας ότι «εφ’ όσον η κυβέρνησις δεν ήθελε παύσει αντιμετωπίζουσα με το γάντι την εκστρατείαν υπέρ της ενώσεως της νήσου με την Ελλάδα η ζωή στην Κύπρο θα καταστή ανυπόφορος».
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σχόλια της μεγάλης ελληνικής κεντρώας εφημερίδας «Ελευθερία». Το κύριο άρθρο της 3ης Απριλίου 1955, με τίτλο «Η μεγάλη φωνή» υπενθύμιζε ότι στη συζήτηση για το Κυπριακό της 28ης Ιουλίου 1954 στη Βουλή των Κοινοτήτων, όπου είχε ακουστεί και το «Ουδέποτε», ένας βουλευτής είχε υποστηρίξει ότι σε όλη την Κύπρο «επικρατούσε απόλυτη ησυχία». Η εφημερίδα του Πάνου Κόκκα συνέδεε την αποικιακή υποτίμηση με την επαναστατική ανάφλεξη: «Βαρύγδουπον έλαβε την απάντησιν την νύκτα της παρελθούσης Πέμπτης προς την Παρασκευήν. Εντός ολίγων ωρών εκάλυψεν ολόκληρον την νήσον η μεγάλη φωνή της απογνώσεως: Θέλετε την βίαν; Θα την έχετε! (…) Ολόκληρος η νήσος είναι ανάστατος και ευρίσκονται ακόμη εις την πρώτην φάσιν του αναγκαστικού αγώνος των οι Κύπριοι. Την υποτυπώδη και
ανοργάνωτον και ρωμαντικήν. Θα λειτουργήση και εις την περίπτωσιν αυτήν ο μέγας νόμος, ο δημιουργός της ιστορίας. Οι δυνάσται πανικόβλητοι θα εντείνουν την τρομοκρατίαν και τας διώξεις. Και θα ευρύνουν – χωρίς να το θέλουν – τον κύκλον των αγωνιστών. Και η χιονοστιβάς θα ογκούται με κάθε παρερχομένην ημέραν. Και όσα περισσότερα κορμιά θα πέφτουν, τόσο ο αγών θα γίνεται σκληρότερος και η θέσις των δυναστών επισφαλεστέρα. Και θα έλθη στιγμή, που οι σκληροτράχηλοι του Λονδίνου, οι οποίοι με τον κυνισμόν των διέλυσαν όλας τας αυταπάτας των Ελλήνων, θ’ αντιληφθούν ότι δεν ημπορούν να κρατήσουν την Κύπρον διά της βίας, όπως δεν ημπόρεσαν να κρατήσουν τας Ινδίας, την Βιρμανίαν, την Αίγυπτον. Και θ’ αναγκασθούν να της αποδώσουν την ελευθερίαν και κάποτε θα εντρέπωνται δι’ όσα σήμερα διαπράττουν επαίσχυντα και άθλια και εις τον διπλωματικόν και εις τον κυριαρχικόν τομέα. Διότι το αίτημα της εθνικής ελευθερίας είναι ακατανίκητον.»
Σήμερα, 60 χρόνια μετά, το πρόγραμμα της επικείμενης επίσκεψης του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Filip Hammond στην Κύπρο (ανακοινώθηκε αρχικά ότι θα επισκεφθεί τα κατεχόμενα την 1ηΑπριλίου), υποδεικνύει ποίοι «δεν εντρέπωνται δι’ όσα επαίσχυντα και άθλια» διαπράχθηκαν κατά το 1955-1959 στην Κύπρο…
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος” στις 28 Μαρτίου 2015
http://papapolyviou.com/

Σχόλια