Ένα τετράδιο από την Αμμόχωστο

Π. Παπαπολυβίου  αναπλ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου 


Κυκλοφόρησε πρόσφατα σε 400 αντίτυπα σε μια μοναδική από άποψη τυπογραφικής αισθητικής έκδοση, με πρόλογο της ακούραστης Κλαίρης Αγγελίδου και εκδοτική επιμέλεια του Βάσου Στυλιανού, το τετράδιο με τον κατάλογο των ιδρυτικών μελών και τα Πρακτικά των συνεδριάσεων του Λυκείου Ελληνίδων Αμμοχώστου από την ίδρυσή του, τον Ιανουάριο του 1930 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1935.
Χαρακτηρίσαμε την έκδοση μοναδική, καθώς επιτεύχθηκε η φωτογραφική και τυπογραφική αναπαραγωγή του πρωτότυπου τετραδίου των Πρακτικών μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια των 96 αριθμημένων του σελίδων, ακόμη  και το παραμικρό σημάδι βρωμιάς ή υγρασίας από την πολυκαιρία, το θαμπό μελάνι ή το αδύναμο γράψιμο του μολυβιού. Αποκορύφωμα, στη σελίδα 37, η πανομοιότυπη καρφιτσωμένη απόδειξη για το τηλεγράφημα υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα της προέδρου του Λυκείου Ελληνίδων προς τον υφυπουργό Αποικιών, που επισκεπτόταν τον Οκτώβριο του 1930 την Κύπρο. Μια άλλη ιδιαιτερότητα της έκδοσης, που θαρρώ και εδώ πρωτοτυπεί στον τόπο μας σήμερα, είναι ότι κυκλοφόρησε μέσω προεγγραφών, όπως συνέβαινε με τους παλιούς συνδρομητές των βιβλίων του 18ου και 19ου αιώνα, οι οποίοι μάλιστα – όπως και τότε – καταγράφονται τιμητικά στις τελευταίες σελίδες.
Το τετράδιο ξεκινά με την ιδιόχειρη ανακοίνωση της Μαρίας Π. Ιωάννου, μιας σπουδαίας Ελληνίδας Κυπρίας, προς τις κυρίες και δεσποινίδες της πόλης της, ότι «ιδρύεται γυναικείον σωματείον υπό την επωνυμίαν “Λύκειον Ελληνίδων Αμμοχώστου”, σκοπός του οποίου είναι η πνευματική και σωματική ανάπτυξις των μελών του».
Ακολουθούν τα ονόματα των πρώτων 175 μελών, όσες γράφτηκαν μέχρι το 1937, με πρώτες τη Μαριάννα Γ.Εμφιετζή, την Αυγούστα Στεφάνου, την Κλειώ Γιαννάκη, τη Στέλλα Α. Χριστοδουλίδου, την Ιουλία Γαβριηλίδου και τελευταία στον κατάλογο την Αλίκη Γ. Κλεώπα. Στη συνέχεια διαβάζουμε την ιδρυτική
συνέλευση (20 Ιανουαρίου 1930) όπου έγιναν και οι πρώτες εκλογές, και τα πρακτικά των συνεδριάσεων. Από τις πρώτες αποφάσεις σημειώνουμε την οργάνωση διαλέξεων, τη λειτουργία «Κυριακού σχολείου» κάθε Κυριακή με δωρεάν μαθήματα «εις τας αγραμμάτους κόρας», την επιλογή εμβλήματος, με την Αρτέμιδα και τον Απόλλωνα, την οργάνωση εκπαιδευτικής εκδρομής στη Σαλαμίνα, θεατρικών παραστάσεων και αρχαίου δράματος, καλλιτεχνικών εσπερίδων και φιλολογικών τεΐων, τη λειτουργία βιβλιοθήκης, τη διεξαγωγή μαθημάτων οικοκυρικής, ραπτικής, πιάνου και αγγλικών, αγώνων πετόσφαιρας, εράνων για εθνικούς σκοπούς, μουσικών συναυλιών, οργάνωση μουσικού τμήματος με μανδολινάτα και χορωδία, κ.ά. Καθρέπτης της δράσης ενός από τα πιο ιστορικά γυναικεία σωματεία της Κύπρου, σε μια εποχή, στον μεσοπόλεμο, ραγδαίας πληθυσμιακής και  οικονομικής ανάπτυξης και έντονης κοινωνικής διαφοροποίησης για την Αμμόχωστο.
Το τετράδιο έφτασε στο σημερινό Διοικητικού Συμβουλίου του Λυκείου Ελληνίδων Λεμεσού, καθώς το διάλεξε στην τύχη ένας απεσταλμένος Τουρκοκύπριος, ανάμεσα σε ένα σωρό πεταγμένα έγγραφα, βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά στην περίκλειστη πόλη του Ευαγόρα. Η κυρία Αγγελίδου το χαρακτηρίζει στον πρόλογό της «το πιο πολύτιμο δώρο που αποκτήσαμε μετά την εισβολή και την καταστροφή που έφερε στην πατρίδα μας». Όσοι διαθέτουν ιστορική συνείδηση και οι πρόσφυγες μπορούν να αντιληφθούν την ανυπολόγιστη αξία αυτού του τετραδίου, αλλά και τη σημασία τέτοιων μικρών χαραμάδων ελπίδας απέναντι στο έγκλημα της βαρβαρικής πολιτισμικής γενοκτονίας που επιτελέστηκε το 1974 στην κατεχόμενη Κύπρο.
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 7 Φεβρουαρίου 2015
http://papapolyviou.com/

Σχόλια