Στις ακτές της Χλώρακας, Ιανουάριος 1955

Του Πέτρου Παπαπολυβίου
Αναπλ. Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου

Συμπληρώθηκαν πρόσφατα 60 χρόνια από τη σύλληψη του πληρώματος του καϊκιού «Άγιος Γεώργιος» και των μελών της ομάδας υποδοχής του οπλισμού, στις ακτές της Χλώρακας, στις 25 Ιανουαρίου 1955. Ένα γεγονός που υπογραμμίζει και τις μεγάλες υπηρεσίες των κατοίκων της Χλώρακας στον αγώνα του 1955-1959. Η καταγωγή από τη Χλώρακα του τότε γενικού γραμματέα της ΠΕΚ, Ανδρέα Αζίνα, ήταν καθοριστική για την επιλογή της γενέτειράς του για τις πρώτες μυστικές αποστολές. Τον Μάρτιο του 1954 στην ακτή Βρέξη της Χλώρακας το πλοιάριο «Σειρήν», με καπετάνιο τον Βαγγέλη Λουκά – Κουταλιανό, μετέφερε από τον Πειραιά το πρώτο φορτίο όπλων. Το παρέλαβαν οι Χλωρακιώτες αγωνιστές Ανδρέας Αζίνας, Νικόλας Αζίνας, Χαράλαμπος Αζίνας και Κώστας Λεωνίδα. Στην κοντινή ακτή της Αλυκής το «Σειρήν» αποβίβασε στις 10 Νοεμβρίου 1954 τον Γεώργιο Γρίβα, τον κατοπινό Διγενή της ΕΟΚΑ, και τους συνεργάτες του, Σωκράτη Λοϊζίδη και Νότη Πετροπουλέα. Οι νεοφερμένοι φιλοξενήθηκαν στο σπίτι του Νικόλα και Παναγιωτούς Αζίνα, στη Χλώρακα.

Δυο μήνες αργότερα, το καΐκι «Άγιος Γεώργιος», με καπετάνιο πάλι τον Βαγγέλη Κουταλιανό, έφτασε στα Ροδαφίνια της Χλώρακας με νέο φορτίο οπλισμού. Αυτή τη φορά η αποστολή ήταν προδομένη, πιθανότατα από πράκτορες των Βρετανών στην Αθήνα, και στην εκφόρτωση, το βράδυ της 25ης Ιανουαρίου 1955, συνελήφθηκαν από τις αποικιακές αρχές επτά αγωνιστές από τη Χλώρακα, ο Σωκράτης Λοϊζίδης, που θα αναχωρούσε για την Ελλάδα, και το πλήρωμα του πλοιαρίου. Στη σύλληψη συνέτεινε και η έλλειψη συντονισμού στο υπό διοργάνωση κυπριακό απελευθερωτικό κίνημα, που δεν είχε αποκτήσει ακόμη τα στεγανά και τις ασφαλείς μεθόδους επικοινωνίας που χαρακτήριζαν αργότερα την ΕΟΚΑ.

Η σύλληψη του «Αγίου Γεωργίου» ήταν σημαντική επιτυχία για τους Βρετανούς,

οι οποίοι δεν εκτίμησαν, όμως, τις διαστάσεις του επαναστατικού εγχειρήματος. Έντεκα από τους συλληφθέντες καταδικάστηκαν από το Κακουργιοδικείο Λευκωσίας τον Μάιο 1955 σε ποινές φυλάκισης από ένα χρόνο μέχρι δώδεκα. Από τους Κύπριους οι πέντε ήταν κάτοικοι Χλώρακας (Κώστας Λεωνίδα, Νικόλας Μαυρονικόλας, Χριστάκης Εύζωνας, Νικόλας Πενταράς, Χριστόδουλος Πενταράς, αθωώθηκαν οι Μιχαλάκης Παπαντωνίου και Κυριάκος Μαυρονικόλας), ενώ ο δικηγόρος Σ. Λοϊζίδης καταγόταν από το Δίκωμο. Από το πλήρωμα, ο Ε. Κουταλιανός ήταν από τη Σαλαμίνα, ο πλοιοκτήτης Α. Μέλλος από τον Πόρο, ο Α. Καραδήμας από τη Λιβαδειά, ο  Μ. Χριστοδουλάκης από τη Νικήτη Χαλκιδικής και ο Μ. Αλιφραγκής από τη Θήρα. Ουσιαστικά, ήταν οι πρώτοι πολιτικοί κατάδικοι του απελευθερωτικού αγώνα και περιλαμβάνονται στους αγωνιστές που πέρασαν το μεγαλύτερο διάστημα στις φυλακές. Ένας από αυτούς, ο Κώστας Λεωνίδα (1915-1971), ιερέας στη γενέτειρά του από το 1958, έγραφε από τις Κεντρικές Φυλακές, τον Ιούλιο του 1956 (οι ανέκδοτες επιστολές του, στην κατοχή του γιου του, Κλεόβουλου Παπακώστα, σημερινού κοινοτάρχη Χλώρακας, ετοιμάζονται για έκδοση): «Μετά από τα σαράντα χρόνια της ηλικίας μου προσέφερα και γω κάτι γι’ αυτά που αγάπησα και ποθούσα σε όλην μου την ζωήν και που διά αυτά όλα βρίσκομαι εδώ μέσα. Τίποτε δεν πεθύμησα στον κόσμον αυτόν. Αγάπησα μόνον αυτά τα θεία δώρα και αγαθά, την πίστιν, την πατρίδα, την ελευθερίαν, την δικαιοσύνην και την πραγματικήν ειρήνην.»

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 21 Φεβρουαρίου 2015

http://papapolyviou.com/