Αν και η ανυπόφορη δυσοσμία των οικονομικών και πολιτικών σκανδάλων της τρέχουσας επικαιρότητας δεν αφήνει, δυστυχώς, μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας, επιδρώντας καταθλιπτικά στην όποια γιορταστική διάθεση, θα μείνουμε και σήμερα στο παρελθόν, αναδεικνύοντας ορισμένες πτυχές των Χριστουγέννων του 1914.
Ήταν τα πρώτα Χριστούγεννα του Μεγάλου πολέμου, και η παρουσία Βρετανών στρατιωτών ήταν ήδη αρκετά αυξημένη, ενώ στα λιμάνια και στις κυπριακές ακτές είχαν αρχίσει να καταφθάνουν οι πρώτοι πρόσφυγες, από τις γειτονικές περιοχές της Μικρασίας, της Συρίας και του Λιβάνου. Οι οικονομικές επιπτώσεις είχαν αρχίσει να φαίνονται στην αγορά με τις αυξήσεις στις τιμές βασικών προϊόντων, όπως του ψωμιού, την έλλειψη εργασιών και την εξαφάνιση του σίτου και αλεύρου, ενώ τα στρατοδικεία επέβαλλαν συνεχώς ποινές για αισχροκέρδεια.
Κυρίαρχο στοιχείο των ημερών ήταν η φιλανθρωπία, με πρόδηλο πρότυπο μίμησης τα βρετανικά ήθη που έφεραν οι νέοι κυρίαρχοι στο νησί από το 1878. Από τις αρχές του 20ού αιώνα στις μεγάλες πόλεις, αλλά μέσω των διδασκαλισσών και σε αρκετές κωμοπόλεις, η κεντρική φιλανθρωπική εκδήλωση ήταν η γιορτή του «δένδρου των Χριστουγέννων», συνήθως στα Παρθεναγωγεία. Σε αντίθεση με τους εκκλησιαστικούς φορείς που δεν είχαν αποκτήσει ακόμη ανακλαστικά «έκτακτης» ή «εορταστικής» φιλανθρωπίας, πέρα από το έργο που επιτελούσαν από την εποχή της Τουρκοκρατίας, στον τομέα αυτό δραστηριοποιήθηκαν κυρίως οι γυναίκες, αντιγράφοντας τη δράση των Βρετανίδων – συζύγων των ανώτερων διοικητικών υπαλλήλων. Από το 1900 δρούσε στη Λευκωσία η «Φιλόπτωχος Αδελφότης των Ελληνίδων» με αξιόλογη φιλανθρωπική προσφορά, ενώ στα τέλη του 1914 ιδρύθηκε στην ίδια πόλη το σωματείο Ελληνίδων κυριών «Η Ένωσις», με εικοσαμελές (!) συμβούλιο και πρώτη πρόεδρο τη Θεανώ Λιασίδη, σύζυγο του τότε Δημάρχου της πρωτεύουσας,
Αχιλλέα Λιασίδη. Την ηγεσία της «Αδελφότητος» αποτελούσαν οι Ευγενία Θεοδότου, Στυλιανή Θ. Θεοδότου και Κατίνα Πασχάλη, μέλη μεγάλων οικογενειών της πρωτεύουσας ενώ στην «Ένωσι» είχαν συγκεντρωθεί αρκετές δασκάλες, με κύρια μορφή την Ελένη Χρίστου και προφανή διάθεση γενικότερης εμπλοκής στα κοινά.
Κατά τα άλλα, λόγω και της απαγόρευσης της κυκλοφορίας, η χαρτοπαιξία περιορίστηκε αρκετά – χωρίς να λείπουν οι συλλήψεις ακόμη και τα μέρα των Χριστουγέννων, ενώ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1915 απαγορεύτηκε εντελώς κάθε μορφή χαρτοπαιγνίου. Στα ζαχαροπλαστεία τα «ευρωπαϊκά γλυκά» είχαν πια πολλαπλασιαστεί: «Παραγεμιστές καραμέλλες, κουφέτα αμυγδάλου, λουκούμια σοκολάτας». Στη Λευκωσία το νεοσύστατο «ευρωπαϊκόν ζαχαροπλαστείον “Η Θεσσαλονίκη”», της Πολυξένης Διαμαντοπούλου, διαφήμιζε, τον Δεκέμβριο του 1914 ότι κατασκεύαζε, μόνο αυτό, «τούρτες και βασιλόπηττες διά τας εορτάς». Από τα κυπριακά τυπογραφεία κυκλοφορούσαν νέα «καλλιτεχνικά ημερολόγια της τσέπης» και για πρώτη φορά και έγχρωμοι ημεροδείκτες, αλλά και «Καζαμίαι μετ’ εικόνων».
Στα «ψιλά των ειδήσεων» των κυπριακών χριστουγεννιάτικων εφημερίδων του 1914 πέρασε ένα άρθρο της καλά ενημερωμένης επιθεώρησης “Near East” του Λονδίνου που σχολίαζε την πρόσφατη προσάρτηση της Κύπρου στη Βρετανία και τις φήμες για ανακάλυψη πετρελαίου στο νησί. Αντιγράφω την τελευταία παράγραφο, αρκετά ενδιαφέρουσα και σήμερα: «Ώστε, ως προς την Κύπρον γενομένην ήδη αγγλικήν αποικίαν, θα ήτο δύσκολον να εξευρεθή μάλλον επωφελής χώρα ως νέος πετρελαιοπαραγωγός τόπος προς εκμετάλλευσιν. Οι Άγγλοι βιομήχανοι θα έπραττον καλώς όπως μελετήσωσι τας ούτω παρουσιαζομένας εξαιρετικάς ευκαιρίας.»
Φίλες και φίλοι, Καλά Χριστούγεννα!
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 20 Δεκεμβρίου 2014
http://papapolyviou.com/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου