Φωτογραφία του Αναγιωτού Παναή Τζιαμαλή Εθελοντή στους Βαλκανικούς πολέμους και Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ιστορία

Ο Παναής Αναγιωτού Τζιαμαλής γεννήθηκε στο Παλαιχώρι γύρω στο 1890. Γονείςτου ήταν οι Κυριάκος Αναγιωτός και Μαρία Ποντικού Με την σύζυγος του Μαρία Γεωργίου Κουτσόφτα απέκτησαν τον Κυριάκο Ψιλλίτα, την Σοφία Κυνηγού, την Ανθούσα Φέσα και την Παναγιώτα Κυλίλη. Ο Παναής Αναγιωτού Τζιαμαλής είχε καταταγεί στον Ελληνικό στρατό το 1912 και πολέμησε στο πλευρό των συμμάχων της Βαλκανικής Ένωσης – Ελλάδας, Σερβίας, Βουλγαρίας και Μαυροβουνίου εναντίον της Τουρκίας, το 1912-1913, στο στράτευμα του διάδοχου Κωνσταντίνου. Μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας, τον Ιανουάριο του 1913, το στράτευμα στο οποίο υπηρετούσε μαζί με άλλους Παλαιχωριάτες οδηγήθηκε από τον Κωνσταντίνο στην Ήπειρο, όπου πήραν μέρος στην κατάληψη του Μπιζανίου, με τις επιθέσεις πού έγιναν στις 7 Ιανουαρίου και 19-20 Φεβρουαρίου. Με την κατάληψη του Μπιζανίου απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα. Συνέχισε την παραμονή του στον στρατό στα μέρη της Μακεδονίας με τις μεταπολεμικές συγκρούσεις και επέστρεψε στην Κύπρο το 1918 μετά τη λήξη και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο υπηρέτησε ως μουλάρης. Μαζί του στους πολέμους αυτούς ήταν και ο Σάββας Πάτσαλου, ο Σάββας Πουμπουρής, ο Γεώργιος Χαλλουμής, ο Κυριάκος Μηνά Φιλίππου και άλλοι Παλαιχωριάτες. «Ο πατέρας μου καταγόταν από την οικογένεια του Μουστούκκα» αφηγείται η κόρη του Παναγιώτα. «Το επίθετο “Αναγιωτού” το πήρε από τον πατέρα του, που ήταν αναγιωτός σε κάποιον καλόγερο. Τα αδέλφια μου γεννήθηκαν μεταξύ του 1907 και 1911. Εγώ γεννήθηκα το 1919, μετά την επιστροφή του πατέρα μου από τον πόλεμο». Μαρτυρία Παναγιώτας Ιωάννου Θυμάμαι τη στρατιωτική κιλότα του παππού μου Παναή Τζιαμαλή και τη χλαίνη του. Θυμάμαι τις ιστορίες του για τον Παύλο Μελά, τον οποίο θαύμαζε και τις αφηγήσεις του για τις μάχες που έγιναν στην Ελληνο-Σερβική συνοριακή γραμμή στη Γευγέλη της Βουλγαρίας, στις οποίες πήρε μέρος. Κάτω από τη γραμμή αυτή χώριζαν οι Μακεδόνες και πάνω οι Σέρβοι και οι Βούλγαροι. (Οι μαρτυρίες αναρτήθηκαν από το βιβλίο: Ψιλλίτα-Ιωάννου, Παναγιώτα, 1997. Κραυγή ελευθερίας: Παλαιχώρι 1901-1974. Λευκωσία, σελ. 3).

 http://www.europeana1914-1918.eu