Οι θύμισες του Μπαταριά

Του Πέτρου Παπαπολυβίου


Κυκλοφόρησε πρόσφατα το βιβλίο «ΕΟΚΑ 1955-1959: Οι θύμισες του Μπαταριά». Συγγραφέας του ο παλιός αντάρτης της ΕΟΚΑ, Χαράλαμπος Μπαταριάς, γεννημένος στο μικρό χωριό Σαράντι της Πιτσιλιάς, το 1933, γόνος εξαμελούς οικογένειας φτωχών αγράμματων αγροτών, με βαθειά  θρησκευτική πίστη και αγάπη στην Ελλάδα. Πήγε Δημοτικό στο διπλανό χωριό, στα Λαγουδερά. Στη συνέχεια, έμαθε την τέχνη του υποδηματοποιού και άνοιξε σκαρπάρικο στο χωριό του, ενώ δούλεψε και στο Σουέζ. Επιστρέφοντας από την Αίγυπτο αγόρασε συνεταιρικά με έναν ξάδελφό του λεωφορείο, και έκανε το καθημερινό δρομολόγιο Σαράντι – Λευκωσία. Από τα 17 του χρόνια έμαθε βιολί και έπαιζε σε γάμους, σε χωριά της Πιτσιλιάς, της Μόρφου και της Λευκωσίας.
Ο συγγραφέας, αντάρτης της ΕΟΚΑ από τον Νοέμβριο του 1955, περιγράφει τις μάχες που πήρε μέρος. Αναφέρεται στους ήρωες – συμπολεμιστές του, αλλά και  τους «ανώνυμους» συναγωνιστές του, με τους οποίους μοιράστηκε το όραμα της ένωσης με την Ελλάδα, τις  κακουχίες του αντάρτικου, τα βασανιστήρια στα ανακριτήρια και τα ανήλιαγα κελλιά των φυλακών στη Λευκωσία και στη Σκωτία (καταδικάστηκε ύστερα από τη σύλληψή του και έμεινε φυλακισμένος 26 μήνες).
Από την άλλη, θυμάται και καταγράφει πάντοτε με περιφρόνηση τους αντάρτες που πέρασαν στο αντίπαλο στρατόπεδο και έγιναν ένοπλοι καταδότες. Περιγράφει χωρίς σχόλια την αποχώρηση συναγωνιστών του, οι οποίοι δεν άντεξαν τις ταλαιπωρίες και εγκατέλειψαν το όπλο τους και το βουνό. Αντίθετα, γράφει με δέος για τον Αυξεντίου. Για όσα έζησε μαζί του, για τον παράτολμο ηρωισμό του στη μάχη στα Σπήλια, για το χιούμορ του, τις ηγετικές του ικανότητες, την αγάπη στους συντρόφους του, στα τραγούδια του Αττίκ. Ο Αυξεντίου ήταν, που ανήμερα των Χριστουγέννων του 1955, σε ένα ανεπανάληπτο γλέντι που θύμιζε τα χρόνια της κλεφτουριάς του 1821 βάφτισε τον συγγραφέα Μπαταριά, εμπνευσμένος από το ομώνυμο ποίημα του Μαλακάση για τον περίφημο βιολιτζή του Μεσολογγίου.
Στέκομαι, από το βιβλίο, στη συμπαράσταση των απλών ανθρώπων στους αγωνιστές. Στον Καλοπαναγιώτη μια γερόντισσα όταν αντίκρισε αντάρτες, είπε: «Παναήα μου, Θεέ μου, τούτοι εν σαν τους άλλους αδρώπους, άκουα αδρώπους της ΕΟΚΑ τζιαι νόμιζα πως εν κάτι αδρώποι με έτσι κελλέδες μιάλες»… Στην Παπούτσα, δυο γυναίκες από τον Άγιο Θεόδωρο Αγρού, η Δέσποινα Κουλλαμή και η Δέσποινα Χριστοφίδη, επισκέπτονταν τους αντάρτες μέσα στο κρύο και στο σκοτάδι για να τους φιλέψουν με σπιτικό φαγητό και να επιμείνουν να τους πλύνουν τα ρούχα. Στον Μαχαιρά, ο ηγούμενος Ειρηναίος βγήκε από το κρεβάτι του και κοιμόταν στο πάτωμα μέχρι να αναρρώσει ύστερα από την εγχείριση ο Αυξεντίου. Σε έναν στρατιωτικό έλεγχο τον Μπαταριά βοήθησε να αποφύγει την προσωπική έρευνα, που πιθανότατα θα οδηγούσε στη σύλληψή του, ο Δημήτρης Κυπριανού, από τα Λαγουδερά, στέλεχος του ΑΚΕΛ. Ήταν δεύτερος του ξάδελφος και βαφτιστικός του πατέρα του και ο πατέρας του σημερινού γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού…
Ο Χαράλαμπος Μπαταριάς γράφει αυθεντικά, πηγαία, με μακρυγιαννικό ύφος που γοητεύει τον αναγνώστη, καταφέρνοντας να μεταφέρει αυτούσιο το πνεύμα του αγώνα του 1955-1959, χωρίς εξιδανικεύσεις και μεγάλα λόγια. Ένα σημαντικό βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί από όσους θέλουν να μάθουν τι σήμαινε η ΕΟΚΑ για τον απλό Έλληνα Κύπριο.
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 8 Νοεμβρίου 2014
http://papapolyviou.com/

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ : Δρ. Σπύρου Δημητρίου

Σχόλια