Το προηγούμενο Σάββατο, στις 22 Νοεμβρίου 2014, μια ομάδα 14 ανθρώπων βρεθήκαμε στο κοινοπολιτειακό στρατιωτικό κοιμητήριο της Μίκρας, στη Θεσσαλονίκη. Ανάμεσά μας ήταν έξι μέλη της οικογένειας Βιολάρη, από τα Σπήλια της Κύπρου, ο Γενικός Πρόξενος της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, Κώστας Ψευδιώτης, και ένας ιερέας από τη Μητρόπολη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς. Πέντε από εμάς είχαμε ταξιδέψει για αυτόν το σκοπό από την Κύπρο, άλλοι δυο από την Αθήνα, και οι υπόλοιποι Κύπριοι ή Ελλαδίτες, ζουν στη Θεσσαλονίκη.
Το κοιμητήριο δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του 1917, στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ανάμεσα στους 1957 τάφους και κενοτάφια του νεκροταφείου εντοπίσαμε πριν από μερικούς μήνες και δέκα μνημεία Κυπρίων στρατιωτών, μελών του «Μακεδονικού εκστρατευτικού σώματος», μουλάρηδων ή μουλαράδων κατά το κυπριακό ιδίωμα. Των περισσότερων Κυπρίων πεσόντων τα ονόματα είναι γραμμένα στα μνημεία με λάθη, συνήθως με το βαπτιστικό όνομα ως επίθετο. Όμως ο αριθμός στρατιωτικού μητρώου βοηθά στην ταυτοποίησή τους. Στο συγκεκριμένο κοιμητήριο έχουμε ταυτίσει τα μνημεία του Πολύδωρου Ιωάννου, από τη Δωρά, του Κυπρή Ττοουλή, από το Μένοικο και του Σωτήρη Χαραλάμπους, από τα Άρδανα.
Έτσι φτάσαμε στον εντοπισμό και στην αναγνώριση
του μνημείου και του Χρυσόστομου Κλεάνθη Παπαϊωάννου Ιερείδη, από τα Σπήλια, που σκοτώθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1918 και είχε ταφεί αρχικά στο βρετανικό κοιμητήριο στην Άσσηρο (τότε Γκιουβέζνα). Ήταν 19 χρονών όταν πέθανε και λογάριαζε να ιερωθεί μετά τον πόλεμο, όπως μαρτυρούν και τα εκκλησιαστικά βιβλία από τη βιβλιοθήκη του, που έχουν διασωθεί από τους συγγενείς του. Ανάμεσα στα κατάλοιπά του, τα παιδιά της αδελφής του, Ελένης (που ήταν οκτώ χρονών όταν σκοτώθηκε ο Χρυσόστομος), έχουν διασώσει το στρατιωτικό του μετάλλιο και κληρονόμησαν από τη μητέρα τους την επιθυμία της να βρουν και να επισκεφθούν τον τάφο τους θείου τους.
Πριν από είκοσι περίπου χρόνια η Μαρούλα Βιολάρη – Ιακωβίδου, η πρώτη Κυπρία δημοσιογράφος, αγωνίστρια της ΕΟΚΑ και καταξιωμένη συγγραφέας, είχε ζητήσει τη βοήθειά μου για τον εντοπισμό του τάφου του θείου της, Χρυσόστομου Ιερείδη. Τύχη αγαθή, αυτό έγινε κατορθωτό μόλις φέτος, και αφού στο μεταξύ έχουν καταγραφεί, σε ένα μακρύ πικρό συναξάρι μνήμης και τιμής, οι Κύπριοι πεσόντες στους ελληνικούς και τους δύο παγκόσμιους πολέμους, από τη Σούδα μέχρι το Αργυρόκαστρο και την Τζουμαγιά, και από το Βατούμ μέχρι τη Σιγκαπούρη. Η κυρία Βιολάρη και τα τρία της αδέλφια ταξίδεψαν την περασμένη βδομάδα στη Θεσσαλονίκη και άφησαν στο μνήμα του θείου τους μια αγκαλιά λουλούδια και μια φούχτα χώμα από τον τάφο των παππούδων τους, στα Σπήλια. Και για πρώτη φορά, ύστερα από 96 χρόνια τελέστηκε τρισάγιο και ακούστηκε το «Αιωνία η μνήμη» στο μνήμα ενός από τους 50 περίπου Κύπριους μουλάρηδες που σκοτώθηκαν στη Μακεδονία στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη από συγκίνηση και σε αυτό βοηθούσε το υποβλητικό περιβάλλον του εξαιρετικά περιποιημένου στρατιωτικού κοιμητηρίου και ο χειμωνιάτικος ήλιος που λάμπρυνε το μακεδονικό τοπίο. Ένα τρισάγιο, δυο λόγια και περηφάνια για έναν «αφανή». Και μια ευκαιρία για την επώδυνη και πικρή σύγκριση με τη σημερινή Κύπρο των «επιφανών»…
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 29 Νοεμβρίου 2014
http://papapolyviou.com/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου