Τα «Φιλολογικά μελετήματα» του Σάββα Παύλου

Του Πέτρου Παπαπολυβίου
αναπλ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου

Για ένα από τα (αρκετά) καλά βιβλία που κυκλοφόρησαν στην Κύπρο τους τελευταίους μήνες θα μιλήσουμε σήμερα, τα «Φιλολογικά μελετήματα», του Σάββα Παύλου. Εκδόθηκε πριν από μερικές βδομάδες από το Κέντρο Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου, ένα ερευνητικό και πολιτιστικό ίδρυμα που πρόσφερε πολλά στα γράμματα του τόπου τα τελευταία χρόνια και το διαφαινόμενο κλείσιμό του αποτελεί τεράστιο πλήγμα.
 
Στο νέο του βιβλίο ο Σάββας Παύλου συγκεντρώνει 47 μελέτες του, που έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικούς τόμους, περιοδικά και εφημερίδες, καθώς και ορισμένα ανέκδοτά του κείμενα, με παλιότερο ένα δημοσίευμα στο περιοδικό «Αυτοδιάθεση», το 1987. Γεννημένος το 1951 στην Κοκκινοτριμιθιά, ο Παύλου έζησε στα φοιτητικά του χρόνια στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών τον αντιχουντικό αγώνα, τα γεγονότα της Νομικής και την εξέγερση του Πολυτεχνείου και ύστερα από το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή του 1974 ανήκε σε μια γενιά βαθύτατα πολιτικοποιημένη. Το τραύμα του 1974 δεν τον αποπροσανατόλισε αλλά είχε μια συνεπή και συνεχή συγγραφική και φιλολογική παρουσία, με αποκορύφωμα τη διδακτορική του διατριβή «Σεφέρης και Κύπρος», ένα από τα πρώτα διδακτορικά που δόθηκαν από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το 1995. Έχοντας γερή φιλολογική παιδεία και κατάρτιση αναδείχθηκε σε έναν από τους καλύτερους σύγχρονους Έλληνες δοκιμιογράφους. Στο νέο του βιβλίο δημοσιεύονται φιλολογικές μελέτες για τον Σεφέρη, τον Σκαρίμπα, τον Ανδρέα Παστελλά, βιβλιοκριτικά σχόλια, παρεμβάσεις για καίρια θέματα της εποχής μας, που τον έχουν απασχολήσει έντονα, όπως «τον καρκίνο της κατοχής», όπως τον ονόμασε από το 1987, την καταπίεση της ελληνικής γλώσσας στην Κύπρο, την «προοδευτικότητα» της «πολιτικής ορθότητας», την ιδεοληψία στην ιστοριογραφία κ.ο.κ. Η τολμηρή γραφή του, άλλοτε παιγνιώδης, άλλοτε αυτοσαρκαστική και άλλοτε οξεία και επιθετική, δεν περνά, σε καμιά περίπτωση, απαρατήρητη.
 
Το βιβλίο του Σ. Παύλου αποτελεί μια ανθολόγηση της πορείας ενός Κύπριου φιλόλογου, από τους πιο δραστήριους και καρποφόρους και ως προς τη συγγραφική του παραγωγή και ως προς τις δημόσιές του παρεμβάσεις. Μας δίνει την ευκαιρία, με τη συγκυρία της συμπλήρωσης το φετινό καλοκαίρι σαράντα χρόνων από την τουρκική εισβολή του 1974, αλλά και εξαιτίας της κατάρρευσης του χάρτινου πύργου του λεγόμενου θαύματος της κυπριακής οικονομίας, και για μια αποτίμηση της παραγωγής και της πορείας των πνευματικών ανθρώπων του τόπου σε αυτές τις τέσσερις δεκαετίες. Ας δούμε πώς το περιγράφει ο ίδιος, στο άρθρο του «Ο ρόλος και η παρουσία των πνευματικών ανθρώπων στην Κύπρο τις τελευταίες δεκαετίες» (2007):
 
«Τι επιβάλλει, λοιπόν, στον πνευματικό άνθρωπο η κυπριακή χρονική συγκυρία; Φυσικά, πρέπει να έχουμε πάντα υπ' όψιν μας ότι το καίριο και σημαντικό παραμένει η ποιότητα του έργου που θα καταθέσει ο δημιουργός, είτε προτιμήσει τον εγκλεισμό και την απομόνωση είτε επιλέξει την πορεία μέσα στην Πολιτεία. Στην Κύπρο, λοιπόν, πιστεύω ότι, πέραν του έργου που θα καταθέσει, επιβάλλεται η συμμετοχή του πνευματικού δημιουργού στα δρώμενα του κοινωνικού του χώρου, στην εμπλοκή του στις εξελίξεις και τη δραστηριότητα της πολιτικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής. Το ζητά ο καιρός και ο τόπος, το νησί περνά μια από τις δύσκολες εποχές της ιστορίας του».


/www.philenews.com

Σχόλια