συζητήσεις για το Κυπριακό, στις 30 Δεκεμβρίου 1954. Παρέμεινε για λίγες μέρες
στην Αθήνα και είχε συνομιλίες με την Ελληνική Κυβέρνηση και πολιτικούς παράγοντες
και στις 10 Ιανουαρίου 1955 επέστρεψε στην Κύπρο.
Μετά τη μεγαλειώδη υποδοχή που επιφυλάχτηκε στον Εθνάρχη Μακάριο, ακολούθησε
κατανυχτική δέηση στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννη, όπου ο Μητροπολίτης
της Κερήνειας Κυπριανός προσφώνησε το Μακαριότατο. Απαντώντας ο Αρχιεπίσκοπος
Μακάριος είπε:
Πανιερώτατοι έν Κυρίω αδελφοί,
Κύριοι Έθναρχικοί Σύμβουλοι,
Κυπριακέ Λαέ,
Μετά συγκινήσεως βαθύτατης άτενίζομεν τήν πάτριον γήν, μετά τρίμηνον, εις
τήν ξένην έπί εθνική αποστολή, άπουσίαν μεγάλην δε αίσθανόμεθα χαράν ευρισκόμενοι
καί πάλιν έν τω μέσω τοϋ Κυπριακού λαοΰ, πρός τόν όποιον άπευθύ-
νομεν τόν έγκάρδιον χαιρετισμόν μας.
Εύχαριστοΰμεν θερμότατατα τόν άγαπητόν άδελφόν Άγιον Κυρήνειας διά τήν
πρός ημάς έκ μέρους τοΰ Κυπριακού λαοΰ προσφώνησίν του, ώς καί πάντας υμάς
διά τήν τόσον θερμήν ύποδοχήν, τήν οποίαν μάς έπεφυλάξατε. Ή υποδοχή αυτή
μέ τάς τόσας εκδηλώσεις, ουδέν άλλο σημαίνει ειμή τήν έκδήλωσιν καί διαδήλωσιν
τής έμμονης καί πίστεως σας εις τόν αγώνα υπέρ τής ελευθερίας.
Υπέρ τής Κυπριακής ελευθερίας έδώσαμεν προ ολίγου μάχην εις τά Ηνωμένα
Έθνη. Όλοι οί Έλληνες, ελεύθεροι καί δοΰλοι, άνεμένομεν ώς αποτέλεσμα τής
μάχης τήν νίκην τοΰ δικαίου κατά τής αδικίας. Τήν νίκην τών ιδεωδών καί τών
άρχων, χάριν τών όποιων έχύθησαν κρουνοί ανθρωπίνων αιμάτων, τοΰ ιδεώδους
τής ελευθερίας καί τής αρχής τής αύτοδιαθέσεως. Δυστυχώς δμως καιροσκοπική
διπλωματία, κακώς νοούμενη πολιτική σκοπιμότης κατίσχυσαν, έστω καί προσωρινώς,
τών δυνάμεων τοΰ άγαθοΰ, ώστε νά μή ληφθή άπόφασις έπί τοϋ ζητήματος
μας. Δέν άποκρύπτομεν, δτι έδοκιμάσαμεν πικρίαν παρακολουθήσαντες έκ τοΰ
σύνεγγυς έπί τής διεθνοΰς σκηνής εκπροσώπους Κρατών, τά όποια εμφανίζονται
ώς στυλοβάται τών Ηνωμένων Εθνών καί διαπρύσιοι κήρυκες τών άρχων τής παγκοσμίου
ελευθερίας καί αύτοδιαθέσεως τών λαών, νά ένδύωνται τόν μανδύαν
ύποκριτοΰ ήθοποιοΰ διά νά παίξουν ρόλον έπονείδιστον εις τό Κυπριακόν δράμα.
Δέν άνεμένομεν βεβαίως δτι τό ζήτημα μας θά έλύετο αυτομάτως μέ μίαν εύνοϊκήν
υπέρ ημών άπόφασιν τών Ηνωμένων Εθνών, πρός τήν οποίαν ϊσως δέν θά συνε-
μορφοΰτο ή Κυρίαρχος Δύναμις. Άνεμένομεν δμως άπό τά Ηνωμένα Έθνη νά λά-
βωμεν ένα έπί πλέον ηθικόν δπλον διεξαγωγής τοΰ αγώνος μας. Δέν έλάβομεν έπί
τοΰ παρόντος αυτό τό δπλον. Έχομεν δμως εις τήν διάθεσίν μας δπλα ανεξάντλητα
διά νά συνεχίσωμεν τόν άγώνά μας. Καί ανεξάντλητα εΐναι τά δπλα μας, έφ'
δσον ανεξάντλητα εΐναι τό θάρρος καί τό σθένος καί ή δύναμις τής Ελληνικής
ψυχής μας. Δέν ήττήθημεν εις τήν μάχην τής Κύπρου, τήν οποίαν έδώσαμεν. Καί
δέν ήττήθημεν, διότι ή μάχη δέν έτελείωσεν, άλλά συνεχίζεται. Πάντως και άπό τά
Ηνωμένα Έθνη άπεκομίσαμεν ώς θετικόν κέρδος τό δτι τό Κυπριακόν ζήτημα
προεβλήθη διεθνώς, έγινε γνωστόν εις όλόκληρον τόν κόσμον καί προσελκύει
πράγματι σήμερον διεθνές ενδιαφέρον. Δέν ελήφθη έπ' αύτοΰ άπόφασις, δέν έκλεισε
δμως τό ζήτημα καί αί θύραι τοΰ Ο.Η.Ε. παραμένουν άνοικταί, ώστε τοΰτο προσεχώς
νά άνακινηθή καί πάλιν.
Εις τό σημεϊον τοΰτο έπιθυμοΰμεν νά έξάρωμεν τήν δραστηριότητα τήν οποίαν
ανέπτυξε καθ' δλα τά στάδια τής εθνικής μας υποθέσεως ή Ελληνική Κυβέρνησις
καί νά ύπογραμμίσωμεν τόν έπιδέξιον τρόπον, μέ τόν όποιον έχειρίσθη τό δλον ζήτημα
ή Ελληνική παρά τω Ο.Η.Ε. Αντιπροσωπεία καί ιδιαιτέρως ό έπί κεφαλής
αυτής κ. Άλ. Κύρου. Έχομεν επίσης νά άναγγείλωμεν εις τόν Κυπριακόν λαόν, δτι
κατά τάς εις Αθήνας συνομιλίας μας εϊχομεν τήν διαβεβαίωσιν παρά τής Ελληνικής
Κυβερνήσεως, δτι θά ανακίνηση καί πάλιν τό ζήτημα μας κατά τήν προσεχή
σύνοδον τών Ηνωμένων 'Εθνών καί θά είναι συμπαραστάτις εις τόν αγώνα μας
μέχρι τής νίκης. Καί είμεθα βέβαιοι περί τής νίκης. Ή ελευθερία μιάς χώρας δέν χάνεται,
έφ' δσον ύψηλόν καί άκμαΐον τό αίτημα τοΰτο τής ελευθερίας εμφωλεύει εις
τάς καρδίας τών κατοίκων της, χαλκεΰον εύτόλμους καί ευθαρσείς συνειδήσεις. Τό
θάρρος καί ή παρρησία τής εύθαρσοΰς διεκδικήσεως τής ελευθερίας ουδέποτε
ευτυχώς άπέλιπε τόν Κυπριακόν λαόν. Ύπήρξεν ανέκαθεν τό κύριον γνώρισμα τοΰ
έθνικοΰ του βίου καί τό κύριον στοιχεΐον τών εθνικών του εκδηλώσεων. Όμολο-
γοΰμεν δτι ουδέποτε άνησυχήσαμεν άπό τής πλευράς αυτής. Εις έπιβεβαίωσιν δέ
τής πίστεως μας αυτής πρός τόν Κυπριακόν λαόν έφθασεν εις τήν άκοήν μας ή τελευταία
μεγαλειώδης έκδήλωσις τοΰ λαοΰ μας καί ιδιαιτέρως τής ευέλπιδος Κυπριακής
νεολαίας, τής όποιας τά πατριωτικά αισθήματα εις μάτην άπεπειράθη νά
κατάπνιξη διά τής προκλήσεως, τοΰ έκφοβισμοΰ καί αυτών ακόμη τών δπλων ό ξένος
Κυρίαρχος. Άπό τοΰ ίεροΰ αύτοΰ βήματος έκφράξομεν θερμά συγχαρητήρια
διά τό ύψηλόν δημόσιον πνεΰμα, τό όποιον πάντες έπεδείξατε καί καταδικάζομεν
τήν ένοπλον βίαν, διά τής όποιας αί άρχαί τής Νήσου μας έβαψαν διά τοΰ αίματος
μίαν είρηνικήν έκδήλωσιν διαμαρτυρίας κατά μιάς αποφάσεως τών Ηνωμένων
'Εθνών, μή ίκανοποιούσης τό δίκαιον αίτημα ενός καταπιεζομένου λαοΰ.
"Ελληνες Κύπριοι,
Υψηλά τάς σημαίας. Ό άγων συνεχίζεται. Καλούμεθα πάντες νά έπανδρώσωμεν
τάς άγωνιστικάς μας επάλξεις. Ουδείς άς όρρωδήση. Ή ηρωική παράδοσις τής
φυλής μας υπαγορεύει τήν στιγμήν αυτήν τό ΰψιστον καθήκον: πιστοί μέχρι τέλους
είς τήν ίεράν μας ύπόθεσιν. Πιστοί έως θανάτου.
Προς ημάς προσβλέπουν μετ' ανυπομονησίας τά τέκνα μας, πρός ημάς προσβλέπουν
οί πατέρες καί οί πάπποι μας, έτοιμοι νά καταλογίσουν τάς εύθύνας. Ή ιστορία
εΐναι αδέκαστος κριτής. 'Άς φανώμεν αντάξιοι τής προγονικής μας κληρονομιάς
καί άς μή σπιλώσωμεν τό όνομα εκείνων, οί όποιοι διά συνεχών αγώνων καί
θυσιών 30 αιώνων, διεμόρφωσαν τά ευγενέστερα ιδανικά καί τά υψηλότερα ιδεώδη
τής άνθρωπότητος.
Ό άγων μας θά είναι συνεχής, έντονος καί μέχρι τέλους. Δέν θά συνθηκολογή-
σωμεν μέ τόν Κυρίαρχον. Δέν θά συνεργασθώμεν έν ουδεμία περιπτώσει μετ'
αύτοΰ. Θά συνεχίσωμεν τόν αγώνα μας άδιάλλακτον μέχρι τέλους, απορρίπτοντες
τό συνταγματικόν δέλεαρ, καί εις έν μόνον αποβλέποντες, τήν έξασφάλισιν τής
αύτοδιαθέσεως καί τήν διά τής ασκήσεως ταύτης έξασφάλισιν τής ελευθερίας.
Εις τόν συννεφώδη Κυπριακόν ορίζοντα διαφαίνεται ή ακτινοβολία τής ύποφω-
σκούσης αυγής. 'Άς έντείνωμεν τόν αγώνα, διά νά έπιταχύνωμεν τήν έλευσιν τοϋ
φωτός τής ελευθερίας. Μετά θάρρους άς διεκδικήσωμεν τό άναφαίρετον διά πάντα
άνθρωπον δικαίωμα τής ελευθερίας. Τό δικαίωμα τοϋτο ουδείς δύναται νά
άρνήται εις ημάς μέχρι τέλους, έφ' όσον είμεθα διατεθειμένοι μετά θάρρους καί ά-
ποφασιστικότητος καί έν ανάγκη μετά θυσιών ακόμη νά τό διεκδικήσωμεν.
Ζήτω ή ελευθερία. Ζήτω ή "Ενωσις.
ΑΠΑΝΤΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ, τόμος Α', σσ. 269-271, Έκδοση Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου
Μακαρίου Γ, Λευκωσία 1991
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου