Κειμήλια Μικρασιατών θα εκτίθενται μόνιμα στο Βυζαντινό Μουσείο Κύπρου

Μια φιλόξενη στέγη για διασωθέντα κειμήλια Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας που εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν στην Κύπρο θα αποτελέσει από την ερχόμενη Πέμπτη το Βυζαντινό Μουσείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄.   Την ημέρα εκείνη τελούνται τα εγκαίνια της Μόνιμης Συλλογής κειμηλίων του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου σε ειδικά διαμορφωμένη πτέρυγα. Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελλάδος.    Τα κειμήλια της μόνιμης συλλογής έχουν συγκεντρωθεί και καταλογογραφηθεί χάρη στις άοκνες και γενναιόδωρες προσπάθειες της προέδρου και πολλών μελών του Συνδέσμου Μικρασιατών, όπως και του διευθυντή του Βυζαντινού Μουσείου Ιωάννη Ηλιάδη. Τα εγκαίνια της Πέμπτης σσηματοδοτούν την έναρξη λειτουργίας ενός σταθερού χώρου προβολής των πανάρχαιων δεσμών Κύπρου και Μικράς Ασίας, προώθησης της ιστορικής έρευνας και φιλοξενίας σχετικών εκδηλώσεων. Τα πέραν των 270 εκθεμάτων της Συλλογής προέρχονται από 33 μέλη και φίλους του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου, καθώς και φορείς, όπως το Βυζαντινό Μουσείο και η Πινακοθήκη του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, η Πρεσβεία της Ελλάδος στη Λευκωσία και ο Μητροπολίτης Κένυας. Μακάριος κ.ά, οι οποίοι τα παραχώρησαν πρόθυμα συμβάλλοντας στην προβολή μιας σημαντικής αλλά άγνωστης πτυχής της ιστορίας της Κύπρου, να αντληθούν διδάγματα και παραλληλισμοί και παράλληλα να προβληθεί η προσφορά των Μικρασιατών στην κοινωνία της Κύπρου μνημονεύοντας τους ανθρώπους που χάθηκαν στην προσπάθειά τους να σωθούν από τις σφαγές και τους διωγμούς. Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που κατόρθωσαν να διαφύγουν από τις γενοκτονικές διώξεις αφίχθησαν και
προσαρμόστηκαν στην Κύπρο κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. Η ιστορική τεκμηρίωση και μελέτη αυτής της εν πολλοίς άγνωστης πτυχής της νεότερης κυπριακής ιστορίας, είναι ο κύριος στόχος του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου, που ιδρύθηκε το 2010, με πρόεδρο τη φιλόλογο και λογοτέχνη Μόνα Σαββίδου Θεοδούλου.   Οι πρόσφυγες που βρήκαν στην υπό βρετανική Διοίκηση Κύπρο μία νέα πατρίδα βίωσαν δυσχερείς συνθήκες, με μόνους υποστηρικτές τους Έλληνες της Κύπρου, οι οποίοι επιχείρησαν, με όλα τα υλικά και ψυχικά αποθέματα, να ανταποκριθούν στην περίθαλψη των «ατυχών αδελφών» από τη Μικρά Ασία.    Σύμφωνα με στοιχεία της Βρετανικής Διοίκησης της Κύπρου, που έχει εντοπίσει ο Ανδρέας Σοφοκλέους (Κατάλογος Έκθεσης «Η Μικρασιατική Καταστροφή στις κυπριακές εφημερίδες» - Με την ευκαιρία των ογδόντα χρόνων της εθνικής τραγωδίας (1922-2002), Αίθ. Εκδηλώσεων Εθνικής Τράπεζας, Λευκωσία, Νοέμβριος 2002), από το Σεπτέμβριο μέχρι το Δεκέμβριο του 1922 έφθασαν από την Τουρκία στην Κύπρο 2.400 πρόσφυγες.   Από αυτούς, 200 ήταν Βρετανοί υπήκοοι, 500 αρμενικής καταγωγής, 900 Έλληνες και 800 Κύπριοι υπήκοοι.  Οι Κύπριοι ήταν κυρίως έμποροι και εργαζόμενοι στη Σμύρνη, καθώς και απόγονοι εργαζομένων στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Κωνσταντινούπολης-Βαγδάτης από τους Γερμανούς, κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.    Συνολικοί αριθμοί για τους Μικρασιάτες που αφικνούνταν μέχρι το 1924-1925 και παρέμειναν τελικά στην Κύπρο, είναι δύσκολο να συγκεντρωθούν με βάση το διαθέσιμο αρχειακό υλικό, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών και γραμματέα του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου Χαράλαμπο Χοτζάκογλου.  Η Συλλογή Η Συλλογή παρουσιάζει σε έξι ενότητες τις βασικότερες θεματικές των Κειμηλίων, τα οποία αναδεικνύουν: α. την Ελληνική Μικρά Ασία πριν το 1922 μέσα από χαρακτικά, βιβλία και χάρτες, β. τη Μικρασιατική καταστροφή, γ. θρησκευτικά κειμήλια (εικόνες), δ. κοσμικά κειμήλια (μουσικά όργανα, κεντήματα, ενδύματα, χαλιά κλπ), ε. διάφορα έγγραφα (πιστοποιητικά κλπ), στ. πλούσιο φωτογραφικό υλικό με τις μορφές των Μικρασιατών της Κύπρου πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενεάς.   Ξεχωριστή θέση στη Συλλογή κατέχει το «Μνημείο των Ελλήνων ξεριζωμένων από τη Μικρά Ασία το 1922, πρόπλασμα σε γύψο του μπρούντζινου μνημείου του γλύπτη Παναγιώτη Πασάντα στα Χανιά, το οποίο δεσπόζει στο κέντρο της Πινακοθήκης.  Μικρασιάτες στην Κύπρο   Οι πρόσφυγες που εισήλθαν και εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο προέρχονταν κυρίως από περιοχές της Νότιας Μικράς Ασίας – όπως Ικόνιο, Μερσίνα, Αλλάγια, Κυλινδρία, Αντιόχεια, Αττάλεια, Σελεύκεια, Ανεμούριο, Φιλαδέλφεια -, καθώς και τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη.  Γεωγραφικά, διεσπάρησαν παγκύπρια, τόσο σε αστικά κέντρα όσο και στην επαρχία, παραθαλάσσια όσο και στην ενδοχώρα.    Αρκετοί από αυτούς είχαν εγκατασταθεί στο βόρειο τμήμα της νήσου και γνώρισαν εκ νέου το τραύμα της προσφυγιάς το 1974.     Σε υλικό επίπεδο, κατόρθωσαν να διασώσουν και να κουβαλήσουν μαζί τους φωτογραφίες και έγγραφα, καραμανλίδικα βιβλία, ιερά κείμενα, εικόνες Αγίων, κοσμήματα, στολές, κεντήματα, έπιπλα, χαλιά και άλλα περιουσιακά στοιχεία, δείγματα των οποίων θα εκτίθενται πλέον μόνιμα στο Βυζαντινό Μουσείο.    Είχε προηγηθεί η έκθεση μικρασιατικών κειμηλίων (12.12.2012-31.3.2013), που συνοδεύτηκε από καλαίσθητο λεύκωμα με τίτλο «90 χρόνια Μικρασίας… Κειμήλια, έγγραφα και έργα τέχνης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία στην Κύπρο» (εκδ.  Σύνδεσμος Μικρασιατών Κύπρου, 2012). Τη Μόνιμη Συλλογή συνοδεύει ο πολυτελής αυτός κατάλογος 192 σελίδων, τον οποίο επιμελήθηκαν οι Ιωάννης Ηλιάδης και Χαράλαμπος Χοτζάκογλου.   Τα εγκαίνια Η τελετή των εγκαινιών (7μ.μ.) περιλαμβάνει καλοσώρισμα από τον γενικό διευθυντή του Ιδρύματος Μακαρίου Γ΄ Αντρέα Κ. Φυλακτού και την πόεδρος του Συνδέσμου Μικρασιατών Μόνα Σαββίδου-Θεοδούλου, χαιρετισμούς από τον πρέσβη της της Ελλάδας Βασίλη Παπαϊωάννου και τον υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού Κώστα Καδή, σύντομη ομιλία του διευθυντή του Βυζαντινού Μουσείου Ιωάννη Ηλιάδη με θέμα και σύντομη βιβλιοπαρουσίαση του τόμου «90 χρόνια Μνήμη Μικρασίας... Κειμήλια, έγγραφα και έργα τέχνης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία στην Κύπρο», από το φιλόλογο Ιωάννη Καππάτο. 

www.philenews.com/