.jpg)
Το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955 -1959 με χαρά και ικανοποίηση
δίνει στο αναγνωστικό κοινό το «Ανθολόγιο Κειμένων για τον
Αγώνα της Ε Ο Κ Α », με το οποίο καλύπτεται ένα κενό στη βιβλιογραφία για τον
Κυπριακό Απελευθερωτικό Αγώνα.
Ο αγώνας της Ε Ο Κ Α αποτελεί το ορόσημο που διαχωρίζει τη νεότερη κυπριακή
ιστορία στην περίοδο της σκλαβιάς και στην περίοδο της ανεξαρτησίας.
Συγχρόνως ο ίδιος ο αγώνας έχει να επιδείξει πράξεις ηρωισμού, αυταπάρνησης
και αυτοθυσίας, που τον καθιστούν ένα από τους πιο ένδοξους αγώνες του Ελληνισμού.
Για τους λόγους αυτούς ο αγώνας της ΕΟΚΑ, τα επιτεύγματα και οι θυσίες
των αγωνιστών, οι κακουχίες και η συμπαράσταση του κυπριακού λαού, αποτέλεσαν,
από τους πρώτους κιόλας μήνες της έναρξης του, πηγή έμπνευσης για τους
λογοτέχνες, όχι μόνο στην Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά και σε χώρες του
Εξωτερικού.
Πολλές εκατοντάδες είναι τα ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια, θεατρικά έργα και
μυθιστορήματα που αναφέρονται στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Και κοντά σ' αυτά,
υπάρχουν πολλές άλλες εκατοντάδες από μαρτυρίας και αφηγήσεις που περιγράφουν
γεγονότα του αγώνα. Εκτός του ότι πολλά από τα κείμενα αυτά είναι δυσεύρετα,
είναι και εντελώς αδύνατον στον αναγνώστη να τα διαβάσει. Π' αυτό και
καθίσταται αναγκαία η ανθολόγηση και η προσφορά τους στο αναγνωστικό κοινό
σε εύχρηστο τόμο.
Δύο ανθολογίες κειμένων για τον Αγώνα, που έγιναν στο παρελθόν, είναι πολύ
περιορισμένες σε έκταση και δεν καλύπτουν το ευρύ φάσμα και την ποικιλία των
λογοτεχνικών ειδών που εστιάζουν το θέμα τους σ'αυτόν. Γι' αυτό και επιβαλλόταν
η ετοιμασία νέου Ανθολογίου, που να περιλαμβάνει ένα όσο το δυνατόν
αντιπροσωπευτικότερο δείγμα κειμένων για τον Αγώνα του '55. Το έργο τούτο
ανέλαβε η Επιτροπή Εκδόσεων του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ
1955 -1959.
Χάριν της ιστορίας αναφέρουμε ότι την αρχική ώθηση για την ετοιμασία του
Ανθολογίου την έδωκε η ζήτηση από την Ελλάδα κειμένων για τον αγώνα της
Ε Ο Κ Α προς χρήση σε σχολικές γιορτές. Ανταποκρινόμενοι στη ζήτηση αυτή
ο Μιχαλάκης I. Μαραθεύτης και η Παναγιώτα Ψιλλίτα - Ιωάννου ετοίμασαν ένα
πρώτο, περιορισμένο Ανθολόγιο για τα σχολεία δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης.
Επειδή όμως το Ανθολόγιο τούτο δεν ήταν αντιπροσωπευτικό της όλης λογοτεχνικής
παραγωγής, ενώ η ανάγκη για ένα πληρέστερο Ανθολόγιο, όχι μόνο για σχολική
χρήση, παρουσιαζόταν επιτακτική, ανέλαβε τη συμπλήρωση του η Επιτροπή
Εκδόσεων του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955 -1959.
Αρχικά το έργο τούτο ανέλαβαν εκ μέρους της Επιτροπής, ο Σοφοκλής Λαζάρου
και η Πίτσα Γαλάζη, οι οποίοι πρόσθεσαν στο αρχικό Ανθολόγιο και άλλα λογοτεχνικά
κείμενα. Η Επιτροπή Εκδόσεων όμως έκρινε ότι το Ανθολόγιο δεν θα 'πρεπε
να περιορίζεται μόνο στη λογοτεχνία, αλλά να καλύπτει ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο
φάσμα κειμένων που έχουν ως θέμα τους τον Αγώνα της ΕΟΚΑ. Γι' αυτό και
έγινε νέος σχεδιασμός έτσι, ώστε, εκτός από τα λογοτεχνικά κείμενα, να περιληφθούν
στο Ανθολόγιο και άλλα κείμενα που προβάλλουν ζωντανά και βιωματικά
το πνεύμα του απελευθερωτικού μας αγώνα. Η σκέψη αυτή αντικατοπτρίζεται
στοντίτλοτου Ανθολογίου, που είναι «Ανθολόγιο Κειμένων για τον Αγώνα
της ΕΟΚΑ».
Την επιλογή βάσει του νέου σχεδιασμού ανέλαβαν ο Μιχαλάκης I .
Μαραθεύτης και η Ρούλα Ιωαννίόον - Σταύρου. Ήταν μια εργασία
χρονοβόρα και κοπιώδης, επειδή οι ανθολόγοι έπρεπε να μελετήσουν χιλιάδες
σελίδες κειμένων ώστε να επιλέξουν τα πιο αντιπροσωπευτικά και εκείνα που θα
παρουσίαζαν πολύπλευρα όχι μόνο τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και το γνήσιο
πνεύμα του αγώνα της ΕΟΚΑ.
Σύμφωνα με το νέο σχεδιασμό το Ανθολόγιο χωρίζεται σε δυο μεγάλες ενότητες.
Στην πρώτη ενότητα με τίτλο ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΛΜΟΙ δημοσιεύονται αποσπάσματα
από ιστορικές ομιλίες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ και από τα
Απομνημονεύματα του Αρχηγού Διγενή, φυλλάδια της ΕΟΚΑ, Π Ε Κ Α και ΑΝΕ,
επιστολές απαγχονισθέντων, ποιήματα των ηρωομαρτύρων της Ε Ο Κ Α και των
γονέων τους, καθώς και μαρτυρίες αγωνιστών για γεγονότα που έζησαν οι ίδιοι.
Με τα κείμενα της ενότητας αυτής δίνεται στον αναγνώστη μια εικόνα, από πρώτο
χέρι, του μεγαλείου του Αγώνα και μια άμεση γεύση του ηρωισμού και της αυτοθυσίας
που διακατείχαν τους δημιουργούς του.
Στη δεύτερη ενότητα με τίτλο Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ περιλαμβάνονται
αντιπροσωπευτικά λογοτεχνικά έργα, ποιητικά και πεζά (εκτός από
θεατρικά), εμπνευσμένα από τον ηρωικό αγώνα της ΕΟΚΑ. Τα κείμενα λήφθηκαν
από έργα που κυκλοφόρησαν σε βιβλίο και σε ελάχιστες περιπτώσεις σε πολυγρα-
φημένες εκδόσεις, ή που δημοσιεύθηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες. Μ ε τα κείμενα
της ενότητας αυτής παρουσιάζεται η ευαισθησία με την οποία οι λογοτέχνες
είδαν τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Οι ανθολόγοι κατέβαλαν προσπάθεια ώστε να αντιπροσωπευθούν
όσο το δυνατό περισσότεροι Κύπριοι συγγραφείς, που αφιέρωσαν
αξιόλογο μέρος του συγγραφικού τους έργου στον αγώνα του 1955 - 1959. Εκτός
από τα έργα των Κυπρίων περιλήφθηκαν επίσης στη δεύτερη ενότητα και μερικά
έργα Ελλαδιτών συγγραφέων, που με ενδιαφέρον ασχολήθηκαν με τον Αγώνα της
ΕΟΚΑ. Για ενημέρωση του αναγνώστη πριν από το κείμενο κάθε συγγραφέα προτάσσεται
ένα πολύ σύντομο βιογραφικό σημείωμα. Τα βιογραφικά σημειώματα
ετοίμασαν τα μέλη της Επιτροπής και επεξεργάστηκαν οι Παύλος Χατζημάρκος
και Ανδρέας Χατζηιωνάς, ο οποίος συνεργάστηκε με τους ανθολόγους και στην
καταλογογράφηση για ένα μικρό διάστημα.
Όπως είναι φυσικό, η λογοτεχνική δημιουργία των συγγραφέων που ασχολήθηκαν
με τον Αγώνα της Ε Ο Κ Α παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία τόσο ως προς την
ποιότητα όσο και ως προς την ποσότητα των έργων που έγραψε ο καθένας.
Μερικοί συγγραφείς ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά με τον Αγώνα, ενώ άλλοι
έγραψαν μόνο σποραδικά. Μεγάλες διακυμάνσεις παρατηρούνται επίσης και ως
προς τη λογοτεχνική αξία των κειμένων. Οι διαφορές αυτές ήταν βασικά κριτήρια
που λήφθηκαν υπόψη κατά την ανθολόγηση. Δεν ήταν όμως και τα μοναδικά,
επειδή βασικός στόχος των ανθολόγων δεν ήταν μόνο η λογοτεχνική αξία τοίν
έργων, αλλά και ο τρόπος που παρουσιάζουν τα γεγονότα και προβάλλουν το όλο
πνεύμα του Αγώνα του '55. Μερικά έργα, έστω και αν λογοτεχνικά είναι αξιόλογα,
παρουσιάζουν τον Αγο'^να κατά τρόπο που πολύ απέχει από την ιστορική
πραγματικότητα. Η ποικιλία στο επίπεδο των κειμένων βοήθησε τους ανθολόγους
να επιτύχουν και έναν άλλο στόχο: Τη δυνατότητα να χρησιμοποιείται το
Ανθολόγιο από αποδέκτες που επιζητούν κείμενα διαφορετικού επιπέδου.
«Το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955 - 1959» ευχαριστεί θερμά
όλα τα μέλη της Επιτροπής Εκδόσεων, τους ανθολόγους και όλους τους συντελεστές
της έκδοσης αυτής. Έχει τη βεβαιότητα ότι το «Ανθολόγιο Κειμένων για τον
Αγώνα της ΕΟΚΑ» θα αποτελέσει σημαντικό βοήθημα για όσους ενδιαφέρονται
να γνωρίσουν και θα μεταλαμπαδεύσουν στις επόμενες γενιές το μεγαλείο του
Κυπριακού Απελευθερωτικού Αγώνα.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΑΓΩΝΑ ΕΟΚΑ 1955-1959
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΙΜΑΕ - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ : Δρ. Σπύρου Δημητρίου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου