Του Πέτρου Παπαπολυβίου
Συμπληρώθηκαν αυτές τις ημέρες πενήντα χρόνια από τις αιματηρές ελληνοτουρκικές συγκρούσεις στο Κτήμα, που αποτέλεσαν την κορύφωση και τον τραγικό επίλογο των γεγονότων που ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 1963 στη Λευκωσία και συνεχίστηκαν με τη γενίκευση των μαχών, την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από το Υπουργικό Συμβούλιο και τη δημόσια υπηρεσία, τη χάραξη της «Πράσινης Γραμμής», τη δημιουργία των Τ/Κ θυλάκων, την εμπλοκή του διεθνούς παράγοντα και την αποστολή των πρώτων τμημάτων της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο.
Το πρωί του Σαββάτου, 7ης Μαρτίου 1964, η αγορά της μικρής πόλης του Κτήματος είχε κατακλυστεί από κόσμο. Το προηγούμενο απόγευμα είχε αποβιώσει ο βασιλιάς Παύλος της Ελλάδας και έτσι, τιμώντας τον τεθνεώτα, τα ελληνικά σχολεία είχαν κλείσει και οι μαθητές και οι μαθήτριες είχαν σχολάσει νωρίτερα, ενώ εκατοντάδες χωρικοί είχαν κατεβεί στην αγορά για τα ψώνια της επομένης ημέρας, Κυριακής των Απόκρεω. Ξαφνικά, γύρω στις 11 το μεσημέρι, τα όπλα άρχισαν να κροταλίζουν από τα τουρκικά φυλάκια, πυροβολώντας τυφλά εναντίον του ανυποψίαστου πλήθους, προκαλώντας σκηνές πανικού και αλλοφροσύνης. Αναφέρει το επίσημο ανακοινωθέν του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών: «Τούρκοι τρομοκράται ήρχισαν βάλλοντες αδιακρίτως από μιναρέδες και ωχυρωμένα τουρκικά κτίρια εις την περιοχήν της αγοράς Κτήματος εναντίον Ελλήνων, οίτινες ευρίσκοντο εις την αγοράν κάμνοντες τα ψώνια των. Ο νέος αστυνομικός σταθμός εντός της αγοράς εδέχθη επίσης καταιγισμόν πυρός. Κατά τον χρόνον της επιθέσεως ευρίσκοντο περί τας 2.000 Ελλήνων εντός της αγοράς. Δυνάμεις ασφαλείας έλαβον θέσεις και υπερασπίζονται την περιοχήν.»
Η τουρκική επίθεση άφησε πίσω της επτά νεκρούς (ανάμεσά τους ένα κορίτσι 15 χρονών, τη Γαλάτεια Χριστοφίδου) και δεκάδες τραυματίες, ενώ περισσότεροι από 200 περαστικοί, κάθε ηλικίας, πολλές γυναίκες και μικρά παιδιά, συνελήφθηκαν και κρατήθηκαν όμηροι από τις ένοπλες τουρκοκυπριακές ομάδες. Γράφει ένας αυτόπτης μάρτυρας για τις ώρες που ακολούθησαν: «Η νύχτα εκείνη ήταν ίσως η εφιαλτικότερη που έζησε η Πάφος. Πρόβαλλε αγωνιώδες το ερώτημα: Τι θα γίνονταν οι υπόλοιποι όμηροι; Γιατί δεν τους άφησαν και εκείνους; Θα σκότωναν κάποιους απ’ αυτούς;» Τις επόμενες μέρες ακολούθησε η επίθεση των ελληνικών δυνάμεων που, με απώλειες, κατάφεραν να διαλύσουν τα τουρκικά φυλάκια. Οι Έλληνες όμηροι είχαν αφεθεί, τελικώς, ελεύθεροι. Στο μεταξύ, όπως περιγράφει ένας άλλος αυτόπτης μάρτυρας, «οι Ε/Κ από τους ομήρους που συνέλαβαν φόνευσαν τον ίδιο αριθμό 7, όσοι ήταν οι Ε/Κ που φονεύθηκαν το πρωί της ίδιας ημέρας»…
Οι αιματηρές συμπλοκές στο Κτήμα είναι ένα από τα πιο οδυνηρά κεφάλαια της περιόδου 1963-1964. Ακόμη και μέσα στη μισαλλοδοξία της εποχής ήταν πρωτοφανή στις διαστάσεις τους και στον τρόπο που ξεκίνησαν, στην πιο «μεικτή» περιοχή του νησιού. Για τα γεγονότα υπάρχουν οι διαφωτιστικές αφηγήσεις από δυο ντόπιους, τον αείμνηστο Κώστα Σοφοκλέους, ιστορικό
στέλεχος του ΑΚΕΛ στην Πάφο, και τον νεαρό τότε, φιλόλογο και σημαντικό πνευματικό άνθρωπο, Γιώργο Χατζηκωστή. Η ομιλία στην Πάφο στις 12 Μαρτίου 1964 του προεδρεύοντος της Δημοκρατίας Γλαύκου Κληρίδη (γνωστού «εθνικιστή», κατά μία άποψη) είναι απόλυτα ενδεικτική για το κλίμα της εποχής και την κρισιμότητα των γεγονότων. Είναι ξεκάθαρο ότι η ελληνική πλευρά δεν είχε κανέναν απολύτως λόγο, ύστερα από τη θετική για αυτήν απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, να προκαλέσει νέα τοπική ανάφλεξη. Η πρόσφατη τηλεοπτική αναψηλάφηση των γεγονότων (στο ΡΙΚ) έγινε, για πολλοστή φορά στον κρατικό σταθμό, ερήμην των ιστορικών, επομένως δεν μας αφορά. Δυστυχώς, όμως, είναι ιδιαίτερα διδακτική για την πορεία του Κυπριακού τα τελευταία πενήντα χρόνια. Και για τα σύνδρομα αυτοκαταστροφής.
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 15 Μαρτίου 2014
http://papapolyviou.com/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου