Του Πέτρου Παπαπολυβίου
Οι πρόσφατες δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία που απασχολούν τη διεθνή διπλωματία και ανησύχησαν τον πλανήτη, έφεραν στο προσκήνιο και τον Ελληνισμό της περιοχής με την πανάρχαια παρουσία από την εποχή των ελληνικών εποικισμών και την ποικιλώνυμη εμφάνιση της Ταυρικής στην ελληνική μυθολογία. Μια ακόμη περιπέτεια για τους Έλληνες των βόρειων παρευξείνιων χωρών, που έχουν υποστεί στο πέρασμα των αιώνων πλήθος διώξεων και εκτοπισμούς, πέρασαν μεγάλους πολέμους και επέζησαν αυτοκρατοριών.
Το 1919 η ελληνική ιστορία συνδέθηκε άμεσα με την Ουκρανία και όχι μόνο με τους Έλληνες της περιοχής. Η αμφιλεγόμενη απόφαση της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου για την αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στην περιοχή για να βοηθήσουν τους αντεπαναστάτες εναντίον της επανάστασης των μπολσεβίκων, έφερε στην Κριμαία (ή στη Μεσημβρινή Ρωσία) επίλεκτες μονάδες του ελληνικού στρατού, περίπου 23.000 άνδρες, που αποβιβάστηκαν στην Οδησσό και στη Σεβαστούπολη. Ανάμεσα στους πρώτους Έλληνες που έφτασαν στην Οδησσό με το 34ο Σύνταγμα της ΙΙ Μεραρχίας ήταν ο Λαρνακέας εθελοντής έφεδρος υπίατρος Ιωάννης Ν. Μαρσέλλος (1892-1922). Σε επιστολή του προς τους γονείς του της 10-1-1919, που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα της Λάρνακας και αναδημοσίευσε ο Δημήτρης Ταλιαδώρος στο βιβλίο του για τη συμβολή της Κύπρου στη μικρασιατική εκστρατεία, ο Μαρσέλλος έγραφε: «Εις Οδησσόν αφίχθη το Σύνταγμά μας προ τεσσάρων ημερών, τυχόν εκ μέρους των ενταύθα ομογενών, οίτινες είναι των 60.000, επίσης ενθουσιώδους υποδοχής, ανέλαβε δε την φρούρησιν ενός τμήματος της πόλεως, υπό την γαλλικήν διοίκησιν, διότι ευρίσκονται ήδη προ καιρού αρκεταί γαλλικαί δυνάμεις. (…) Φαίνεται ότι αι ελληνικαί δυνάμεις θα αυξηθώσι μέχρι 50.000, ηρχίσαμεν δε να λαμβάνωμεν τα ανάλογα ανταλλάγματα εις εδάφη. Η Ελλάς θα κατορθώση ούτω να εκπληρώση όλα τα εθνικά ιδεώδη της.» Η διορατικότητα του Μαρσέλλου επιβεβαιώθηκε, αλλά όχι πλήρως: Τρία χρόνια αργότερα, στις 17 Αυγούστου 1922, ο φλογερός Λαρνακέας γιατρός σκοτώθηκε στη μάχη του Αλή Βεράν, κοντά στην Κιουτάχεια, σε μια από τις τελευταίες απέλπιδες ελληνικές μάχες για την «εκπλήρωση των εθνικών ιδεωδών» στη Μικρασία, πριν από την υποχώρηση και τις φλόγες της Σμύρνης…
Μια άλλη, πιο πολυάνθρωπη, ομάδα Κυπρίων στρατιωτών βρέθηκε το 1919 στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Ήταν Κύπριοι ημιονηγοί (μουλάρηδες) του «Μακεδονικού εκστρατευτικού σώματος» του βρετανικού στρατού. Οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι γύρω στους 200 Κύπριους (κυρίως Έλληνες, αλλά και λίγοι Τούρκοι) στάλθηκαν στη Γεωργία, ανατολικότερα της Ουκρανίας, στο Βατούμ και στην Τυφλίδα. Ανάμεσά τους, ο λεμεσιανός Χρήστος Λ. Σαββίδης, πρεσβύτερος αδελφός του Πλουτή Σέρβα, ο Σάββας Τουφεξής, από την Πυργά, κάτοικος Λυθροδόντα, και μια ομάδα μουλάρηδων από την Αραδίππου. Η αφήγηση ενός από τους Αραδιππιώτες εθελοντές καταγράφηκε από τον Κώστα Κατσώνη στο περιοδικό του Δήμου Αραδίππου: «Επήγαμε για αμαξάρηδες όλοι. Δεν ξέραμε γιατί επηγαίναμε, ούτε που μας έπαιρναν. Μας ενδιέφερε μόνο ο μισθός, γιατί στην Κύπρο επεινούσαμε. Εγώ επήγα γιατί εμάλλωσα με τον γέρο μου. Ευτυχώς, γιατί είδα πολύ κόσμο. Είδαμε το Αιγαίο πέλαγος, τα νησιά, τα
Δαρδανέλλια. Είδαμε μέρη πολλά. Έδυσε ο ήλιος και ήμαστε στην Κωνσταντινούπολη. Εγύρισα και είπα στους άλλους τους χωριανούς μας: “Ο Μ. του Χ. [αναφέρει το όνομα ενός πλούσιου συγχωριανού του], που έχει τόσο ριάλια, πού είδεν έτσι μέρη;”»
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 8 Μαρτίου 2014.
http://papapolyviou.com/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου