Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΡΙΣΙΣ Η ΕΛΛΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΚΑΙ Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΑΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΙ ΚΑΙ Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - Η ΟΛΕΘΡΙΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΙΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΜΟΓΕΝΩΝ εν έτει 1917(Γ΄ΜΕΡΟΣ)

Υπό του ΓΕΩΡΓΙΟΥ Σ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗ
Δικηγόρου, Δημοσιολόγου, Προέδρου του "Πατριωτικού Συνδέσμου των Κυπρίων"

Αι εκπληκτικαί αύται δηλώσεις εξήγειρον σύσσωμον την διαμαρτυρίαν της Βουλής, ήτις επεδοκίμασε ταύτην δια δηλώσεων όλων των κορυφαίων μελών της Αντιπολιτεύσεως. Ήσαν εκπληκτικαί, όσον και αναληθείς. Ηναγκάσθη δε ο Βενιζέλος προ της γενικής εξεγέρσεως να δευτερολογήση και να είπη: "Η Κυβέρνησις θα μεριμνήση περί θρησκευτικής και εθνικής συνειδήσεως των πληθυσμών των εγκαταλειπομένων", πράγμα το οποίον ουδέποτε έπραξεν ή εσκέφθη.
Κατά τας δηλώσεις, λοιπόν ταύτας, οι Βούλγαροι δεν απήτουν την Θράκην και την Ανατ. Μακεδονίαν, αλλά τους την εχάριζεν ο Βενιζέλος. Επειδή δε το τοιούτον ήτο αστείο, προσέθηκεν ότι: και εάν πράγματι του τας εχάριζον δεν θα τας εδέχετο. Τόσον πολύ δε εβιάζετο να δικαιολογήση την πολιτικήν του, ώστε ηναγκάζετο να προβαίνη εις ασυναρτήτους δηλώσεις και εις θεωρίας, αι οποίαι εδείκνυον οποία ήτο η απωτέρα πολιτική του. Ο Βενιζέλος ήθελε να ειπή εκείνο, το οποίον εξηγεί περισσότερον η τελευταία του φράσις. Έπρεπε να ειπή εις την Βουλήν: "Δυστυχώς δεν ημπορούμεν να πάρωμεν και την Θράκην και την Μακεδονίαν, αντί δε να πάρωμεν ολίγην θάλασσαν προς την Θράκην, και την παραλία μόνον της Μακεδονίας, προτιμότερον να πάρωμεν περισσότερον εσωτερικόν Μακεδονίας, δια να έχωμεν σπονδυλικήν στήλην, παρά παραλίας, διότι δεν θα δυνηθώμεν να τας κρατήσωμεν άνευ εσωτερικού. Είναι λυπηρόν, ότι Ελληνικαί χώραι διαμελίζονται, αλλά το Έθνος κακώς πολιτευθέν επί 80 έτη έπρεπε να γνωρίζη ότι μίαν ημέραν θα υφίστατο θυσίας. Ας εργασθώμεν εις το μέλλον, διότι τίποτε δεν χάνεται δια τα Έθνη, τα οποία θέλουν να ζήσουν. Θα πράξωμεν εν τούτοις ό,τι είναι δυνατόν μέχρι της τελευταίας στιγμής".
Καλύτερον όμως ήτο να μη έλεγε τίποτε, διότι φαντασθήτε οποίαν ενθάρρυνσιν ελάμβανον οι Βούλγαροι, ότι και προσφερομένας, την Θράκην και την Ανατολικήν Μακεδονίαν δεν θα τας εδέχετο η Ελλάς. Φαντασθήτε τας δηλώσεις αυτάς φερομένας εις Ευρωπαϊκόν Συνέδριον Ειρήνης. Φαντασθήτε εάν τις αντέτασσον οι Βούλγαροι εις το Συνέδριον του Βουκουρεστίου. Αλλά μήπως δεν γράφει ο Γκέσωφ εις το βιβλίον του περί της "Βαλκανικής Συμμαχίας", ότι όλαι αι φιλοδοξίαι του Βενιζέλου περιωρίζοντο εις την Θεσσαλονίκην και ότι η Ελλάς εκ τούτου δεν έπρεπε να λάβη τίποτε άλλο;
Γνωρίζομεν δε τί απήτησεν από τους Βουλγάρους, μεταβάς τον Ιανουάριον του 1913 εις Σόφιαν και οποία ήτο η περίφημος σπονδυλική στήλη, την οποίαν ήλπιζεν.
Και εν τη Ρωσσική διπλωματική βίβλω υπάρχει το εξής έγγραφον του εν Σόφια Ρώσσου Πρεσβευτού· "Ο κ. Βενιζέλος μοι εδήλωσεν απεριφράστως ότι κατά την γνώμην του οι Έλληνες είναι υποχρεωμένοι να παραχωρήσωσιν εις την Βουλγαρίαν την Καβάλλαν, Δράμαν, Σέρραις, Κιλκίς, εννοείται και το Μοναστήριον, αλλά δεν δύνανται ν' αφήσουν την Θεσσαλονίκην, Χαλκιδικήν, εκτός του Αγίου Όρους, Γενιτζέ, Βαρδάρ, Καστορίαν, Βοδενά και Φλώρινα.
Δηλαδή ο Βενιζέλος διαπραγματευόμενος με τους Βούλγαρους, δεν εζήτει παρά την Χαλκιδικήν και μέρος της Δυτικής Μακεδονίας με την Θεσσαλονίκην. Το Άγιον Όρος το εχάριζεν εις τους Ρώσσους δια την καλήν των μεσιτείαν, τους δε Βουλγάρους άφηνεν έξω της Θεσσαλονίκης. Απορεί τις, οποίαν θα είχομεν σπονδυλικήν στήλην με τους Βουλγάρους εις το Κιλκίς. Εκ του βιβλίου, το οποίον εδημοσίευσε κατόπιν γαλλιστί ο τότε Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Γκέσωφ, μανθάνομεν πολλά περί των τότε διαπραγματεύσεων και ότι ο Υπουργός των Εξωτερικών Κορομηλάς(18) επολέμει συνεχώς τας υποχωρητικάς ταύτας τάσεις του Προέδρου της Κυβερνήσεως.
Ευτυχώς ότι η Ελλάς εσώθη δια του δευτέρου πολέμου, ο οποίος δεν υπήρχε βεβαίως εις τας προβλέψεις και τα σχέδια του Βενιζέλου. Επήλθε δε καθ' ην στιγμήν ο Πρόεδρος ητοιμάζετο να μεταβή δια την διαιτησίαν του Τσάρου ειςΠετρούπολιν, όπου θα εθριάμβευον οι Βούλγαροι. Επήλθε χάρις εις την επίθεσιν των Βουλγάρων εις το Παγκαίον. Αλλά και μετ' αυτήν ακόμη ο Βενιζέλος ήτο έτοιμος να διατάξη την παύσιν των εχθροπραξιών και να μεταβή εις Ρωσσίαν (Γκέσωφ, σελ. 173).
Η Θράκη ήτο εις την διάνοιαν του Βενιζέλου τόσον περιττή, ώστε με την υπογραφήν της Συνθήκης του Βουκουρεστίου(19) ο Ελληνικός στρατός αντί αμέσως να αποσυρθή εντός των νέων ορίων, εξηκολούθησε παραμένων εις διάφορα σημεία της Θράκης και τούτο κατά παράκλησιν της Βουλγαρίας, φοβουμένης μήπως καταλάβωσι ταύτα οι ανά την Θράκην εξαπλούμενοι Τούρκοι. Δεν απεσύρθη δε ο Ελληνικός στρατός, παρά με την υπογραφήν της Τουρκο-Βουλγαρικής Συνθήκης, αφού δηλαδή εξησφαλίσθησαν οι Βούλγαροι ότι οι Τούρκοι δεν θα προήλαυνον. Διότι ο Βενιζέλος ήθελεν να είναι βέβαιος ότι την Θράκην θα την έπαιρναν οι Βούλγαροι. Έπρεπε πραγματικώς να τους ανταμείψη δια τας σφαγάς του Δοξάτου(20) και τα λοιπά όργια, τα οποία έπραξαν, αποσυρόμενοι από την Ανατολικήν Μακεδονίαν.
Μόλις δε οι Βούλγαροι ετελείωσαν την συνθήκην των με την Τουρκίαν, ήρχισαν να συσκέπτωνται με τους Τούρκους πώς θα ήτο δυνατόν να επιπέσωσι και πάλιν κατά της Ελλάδος, πράγμα το οποίον ηνάγκασε την Κυβέρνησιν να προβή εις την ταχυτέραν υπογραφήν της αξιοθρηνήτου Συνθήκης των Αθηνών(21).

*  *  *

Δεν θέλομεν να αποδώσωμεν εις τον Βενιζέλον, βεβαίως, όλας τας συμφοράς, τας οποίας υπέστη ο Ελληνισμός εις την εκκαθάρισιν των Ανατολικών πραγμάτων.
Ίσως τα πράγματα να μην ήτο δυνατόν να έλθουν καλύτερα. Ημείς όμως φρονούμε ότι χειρότερα δεν ήτο δυνατόν να γίνουν, εάν η Ελλάς δεν συνεμάχει με τους Βουλγάρους. Γεννάται δε εντός μας και η ιδέα ότι εάν ο Βενιζέλος δεν επλανάτο τόσο με τας περί "Βαλκανικής Ομοσπονδίας" ουτοπίας, εάν δεν είχε τας περί Θράκης ιδέας, εάν ήτο πολιτικός όπως οι αντίπαλοί του, κάτι περισσότερον θα επετύγχανεν εις το Βουκουρέστιον. Αλλ' αναμφιβόλως θα επετυγχάνομεν κάτι δια τους εις την τύχην τους εγκαταλειφθέντας Ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης. Τί έπραξεν η Κυβέρνησις όπως εκμεταλλευθή τας τρομεράς σφαγάς του Δοξάτου, την καταστροφήν των Σερρών(22), τα τόσα Βουλγαρικά όργια;
Μία περιγραφή των Βουλγαρικών φρικαλεοτήτων κατορθώθη να κυκλοφορήση μόνον μετά την Συνθήκην του Βουκουρεστίου.
Τοιουτοτρόπως κανείς όρος δεν ετέθη, ούτε εις την Συνθήκην του Λονδίνου(23), ούτε εις την του Βουκουρεστίου, ούτε εις την των Αθηνών περί των εν Τουρκία και Βουλγαρία Ελληνικών πληθυσμών. Χλιαρώς μόνον έφεραν το ζήτημα οι εν Βουκουρεστίω Έλληνες πληρεξούσιοι, Βενιζέλος και Πολίτης(24), εις τας ιδιαιτέρας μετά των τέως συμμάχων διαπραγματεύσεις, αίτινες όμως εναυάγησαν και έμεναν οι Βούλγαροι ελεύθεροι να σφάξουν και να εξολοθρεύσουν τους Έλληνας της Θράκης και οι Σέρβοι να τους εξοντώσουν εις το Ελληνικότατον Μοναστήριον και την περιοχήν Γευγελής-Δοϊράνης.
Εάν ο Βενιζέλος δεν είχε τας περί Θράκης ιδέας, εάν δεν την

εθεώρει οριστικώς και καλώς χαμένην, θα εχαλούσε τον κόσμον όπως αι Συνθήκαι του Λονδίνου και του Βουκουρεστίου περιλάβουν διεθνείς εγγυήσεις περί της ασφαλείας του Ελληνικού πληθυσμού της Θράκης.
Η Ευρώπη είχε νωπάς τας Βουλγαρικάς φρικαλεότητας και η Ελλάς έπρεπε να θέση την ασφάλειαν των Ελλήνων ως πρώτον όρον εις τας εν Βουκουρεστίω διαπραγματεύσεις.

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΩΣ

Θα τεθή το ερώτημα: αφού απεδέχθημεν την διανομήν της Ευρωπαϊκής Τουρκίας ως βάσιν διαρκούς ειρήνης και ως νέον εθνολογικόν σχηματισμόν εν τω Αίμω, θα εσύμφερε να έλθωμεν εις συμφωνίας με τους Σέρβους και τους Βουλγάρους, όπως οι εις αυτούς περιεχόμενοι Έλληνες διατηρήσουν τον εθνισμόν των, δηλαδή τα σχολεία και τας εκκλησίας των; Δεν θα εζήτουν και οι Σέρβοι και οι Βούλγαροι τα αυτά δικαιώματα εν Μακεδονία ένθα υπήρχε σοβαρόνΣλαυϊκόν στοιχείον;
Ας καθαρίσωμεν το ζήτημα τούτο, το οποίον κατά την στιγμήν ταύτην προσλαμβάνει νέαν σπουδαιότητα.
Προ τεσσαράκοντα ετών όλοι οι κάτοικοι της Μακεδονίας εθεώρουν τους εαυτούς των Έλληνας και πιστά τέκνα της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Επειδή όμως μέγα μέρος του Μακεδονικού πληθυσμού ωμίλει Σλαυικόν τι ιδίωμασυγγενεύον προς την Βουλγαρικήν και Σερβικήν γλώσσαν, αι προπαγάνδαι, ιδίως η Βουλγαρική, κατώρθωσαν όπως αποσπάσουν από την Ελληνικήν ιδέαν διάφορα χωρία και δημιουργήσουν Βουλγαρικήν εθνότητα εν Μακεδονία. Το αυτό έπραξαν οι Σέρβοι, με μικροτέραν επιτυχίαν, η Αλβανική προπαγάνδα μεταξύ των ομιλούντων την Αλβανικήν και η Ρουμανική μεταξύ των ομιλούντων Κουτσοβλαχικήν. Παρ' όλα ταύτα, παρά την τρομοκρατίαν των Κομιτατζήδων και τας διαφόρους προπαγάνδας, αίτινες κατεδυνάστευσαν τον Μακεδονικόν λαόν επί 40 έτη, το μεγαλύτερον αυτού  μέρος έμεινε πιστόν εις τον Ελληνισμόν. Αφού δε μάλιστα μέγα μέρος της ξενογλώσσου Μακεδονίας περιήλθεν εις τους Βουλγάρους και Σέρβους δια της συνθήκης του Βουκουρεστίου, δεν ήτο δυνατόν να εγερθή ζήτημα αμοιβαιότητος. Οι Σέρβοι γνωρίζουν πολύ καλά, ότι ουδέποτε εν τη Ελληνική Μακεδονία εσχηματίσθη Σερβική εθνότης. Ώστε και αμοιβαιότητα αν εζήτουν δεν θα επετύγχανον τίποτε. Δεν πρέπει λοιπόν οι σύμμαχοί μας Σέρβοι να θέλουν να καταπνίξουν με βάρβαρα μέσα τον ανθούντα Ελληνισμόν του Μοναστηρίου, κλείοντες τα σχολεία και τας εκκλησίας μας, τα οποία υπήρχον εκεί προ αιώνων.
Η Θράκη εξ άλλου ήτο χώρα καθαρώς Ελληνική με μέγαν και συμπαγή Ελληνικόν πληθυσμόν, και αν περιήρχετο εξ ανάγκης εις το Βουλγαρικόν Κράτος, είχε δικαίωμα να ζητήση να διατηρήση την εθνότητά της, όπως η Ελλάς παρέχει το δικαίωμα εις τους Μουσουλμάνους και Εβραίους να μείνουν Μουσουλμάνοι και Εβραίοι. Οι Μακεδόνες, εάν δεν ήσαν όλοι καθαρώς Έλληνες, ήσαν ολιγώτερον Σέρβοι και Βούλγαροι.
Αλλ' εάν, τέλος πάντων, δεν ήτο δυνατόν να κατορθωθή οι Έλληνες της Θράκης και Μακεδονίας να διατηρήσουν τας εκκλησίας και τα σχολεία των, το δικαίωμα της ζωής, τιμής και περιουσίας, ήταν πράγματα αναφαίρετα, δικαιώματα του ανθρώπου. Και όμως, οι Βούλγαροι, μόλις κατέλαβον την Θράκην, ήρχισαν την άμεσον εξόντωσιν του Ελληνισμού δια της αρπαγής των περιουσιών των κατοίκων και του εξαναγκαστικού εκπατρισμού.
Οι Βούλγαροι διψώντες Ελληνικόν αίμα έπιον ωσάν μεθυσμένοι το Ελληνικόν αίμα της Θράκης και ενθουσιασθέντες ήρχισαν να ετοιμάζωνται δια τον μέγα αγώνα κατά της Μακεδονίας.
Και καθ' ην στιγμήν ημείς γαυριώντες δια τας νίκας μας, εκαυχώμεθα ότι εδιπλασιάσαμεν την Ελλάδα, συνετελείτο η φοβερωτέρα πράξις της εθνικής ιστορίας μας, η εντός ολίγων μηνών αποπομπή 250.000 χιλιάδων Ελλήνων της Θράκης και ο αστραπιαίος εκβουλγαρισμός της Ελληνικωτάτης αυτής χώρας, δια να επακολουθήσουν κατόπιν αι τρομεραί καταδιώξεις των Τούρκων εις την Τουρκικήν Θράκην και Μικράν Ασίαν.
Ας έλειπεν ο διπλασιασμός και η δόξα της Ελλάδος, η οποία εποτίσθη με το αίμα εκατοντάδων χιλιάδων αλυτρώτων αδελφών μας.
Αλλ' ο Βενιζέλος εθριάμβευε, διότι εθριάμβευον η διπλωματική του τιμιότης, η ιδέα της εκκαθαρίσεως και της Βαλκανικής Ομοσπονδίας.
Θα ηδυνάμεθα ίσως και ημείς να παραδεχθώμεν την θυσίαν εάν εγνωρίζαμεν ότι οι Βούλγαροι χορτασθέντες, θα έμενον ήσυχοι εις το μέλλον.
Αλλ' η Βουλγαρική ατιμία μετεχειρίζετο την Βενιζελικήν τιμιότητα δια να παρασκευάση νέας συμφοράς κατά του Ελληνικού Έθνους.
Αλλ' ας υποθέσωμεν ότι όλα καλώς είχον γίνει, ότι καλύτερα δεν ημπορούσαν να γίνουν, και ότι έπρεπε να υποκύψωμεν εις την αμείλικτον ανάγκην των θυσιών, ότι η συμμαχία με τους Βουλγάρους ήτο το άκρον άωτον της διπλωματικής δεινότητος, ότι ο Βενιζέλος εγέλα τους Βουλγάρους, όταν τους έδιδε τα 3/4 της Μακεδονίας, ότι την Θράκην έπρεπε να τους την χαρίση δια να έχη "σπονδυλικήν στήλη", ότι είχε προβλέψει και τον κατά των Βουλγάρων πόλεμον, ότι εθριάμβευσεν εις το Βουκουρέστιον, ότι η Συνθήκη του Βουκουρεστίου ήτο ό,τι περισσότερον ηδύνατο να επιτύχη η Ελλάς και ότι το τέως εξηυτελισμένον και μικρόν Ελληνικόν Βασίλειον έπρεπε να είναι ευτυχισμένον, διότι εντός ολίγου χρόνου κατώρθωσε να διπλασιασθή και να δοξασθή.
Ποίον ήτο το καθήκον της ενδόξου ταύτης Ελλάδος την επαύριον της Συνθήκης του Βουκουρεστίου;
Να βάλη όλην την δόξαν και την δύναμίν της εις το να ετοιμάση την απελευθέρωσιν και των άλλων Ελλήνων και εν τω μεταξύ να τους προστατεύση σφαζομένους, ατιμαζομένους και καταδυναστευομένους.
Τίποτε από όλα αυτά δεν επράξαμεν. Απεδέχθημεν τας χιλιάδας των προσφύγων ως κάτι μοιραίον, ως την πληρωμήν του λογαριασμού, τον οποίον είχομεν υπογράψει. Ηυλογούμεν μάλιστα τας Θρακικάς καταδιώξεις, διότι μας επέτρεπον ναενισχύσωμεν τον Ελληνισμό της Μακεδονίας. Ολόκληρον το Ελληνικόν Έθνος έπρεπεν από την επαύριον της Συνθήκης του Βουκουρεστίου να μη έχη παρά μίαν μόνον σκέψιν, πώς να αποσπάση από τους Βουλγάρους την Θράκην. Αυτός έπρεπε να είναι ο άξων της πολιτικής της Κυβερνήσεως.
Αυτό έπραξαν οι Βούλγαροι, οίτινες χάσαντες προς στιγμήν την Μακεδονίαν, εδήλωσαν την επαύριον της Συνθήκης του Βουκουρεστίου, ότι υποκύψαντες εις την βίαν ουδέποτε παρητούντο των επί της Μακεδονίας δικαιωμάτων των.
Αλλά τοιαύτην πολιτικήν δεν ήτο δυνατόν να κάμη ο Βενιζέλος, κηρυγμένος "Θρακαφέτης". Ούτε το Ελληνικόν έθνος ήτο δυνατόν να κάμη τοιαύτην πολιτική, ακολουθούν τας εμπνεύσεις ενός Μεσσίου. Ούτως η Θράκη εγκατελείφθη εις τον εκβουλγαρισμόν και την καταστροφήν.
Αλλ' ας ίδωμεν την πολιτικήν του Βενιζέλου και τα διάφορα άλλα εθνικά ζητήματα.

ΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ (25)

Ενώ ο Ελληνικός στρατός τον Νοέμβριον του 1912 εβάδιζε κατά της Αυλώνος, έξαφνα εσταμάτησε, διότι οι Πρέσβεις της τότε Τριπλής Συμμαχίας εδήλωσαν εις τον Βενιζέλον, ότι αι τρεις Δυνάμεις, Γερμανία, Αυστρία και Ιταλία, δεν θα συνήνουν όπως η Ελλάς καταλάβη την Αυλώνα. Και ο Ελληνικός στρατός εσταμάτησεν αμέσως, διότι άλλως τί "τίμιος" διπλωμάτης θα ήτο ο Βενιζέλος;
Και όμως, η παρατήρησις έγινεν υπό τύπον ευμενέστατον, ήτο δε παρατήρησις επιβληθείσα υπό της Ιταλίας, την οποίαν άγνωστον εάν θα υπεστήριζον μέχρι τέλους η Αυστρία και Γερμανία, και την οποίαν ουδέν εμπόλεμον Κράτος θα ελάμβανεν υπ' όψιν.
Πότε οι Βούλγαροι έλαβον υπ' όψιν τοιαύτας παρατηρήσεις; Εάν ημείς κατελαμβάνομεν τότε την Αυλώνα, δεν θα υπήρχε κατόπιν ζήτημα Β. Ηπείρου, αλλά ζήτημα Αυλώνος. Εάν δε ο Βενιζέλος δεν ήθελε να κάμη τον τίμιον πολιτικόν, εις βάρος των υψίστων εθνικών συμφερόντων, δεν θα επολέμει την Ηπειρωτικήν επανάστασιν, όπως την επολέμησε. Είχεν ειπή εις τους Φράγκους: "Έννοια σας, σας εγγυώμαι ότι είμαι εις θέσιν να διαλύσω κάθε επανάστασιν, αφού παρεδέχθην τα Ηπειρωτικά σύνορα της Ελλάδος όπως επεβλήθησαν". Έχει τοιαύτην αντίληψιν της διπλωματικής "τιμιότητος", ώστε αν αύριον αναγκασθή υπό των περιστάσεων να υπογράψη συνθήκην, ότι εντός 24 ωρών οφείλει να παραδώση τον Παρθενώνα και 1000 Ελληνίδας παρθένους, ο Παρθενών και αι παρθένοι θα ταξιδεύουν αναμφιβόλως ολίγην ώραν πριν ή εκπνεύση το εικοσιτετράωρον.
Γνωρίζομεν δε με ποίον τρόπον εζήτησε να εμποδίση την Ηπειρωτικήν επανάστασιν και κατόπιν να την καταπνίξη, παραδώσας τους Ελληνικούς πληθυσμούς απροστατεύτους εις τους βασιβουζουκισμούς(26) της Αλβανικής χωροφυλακής. Πολύ δε αργά ηννόησεν ότι η επανάστασις ήτο ο μόνος δρόμος όπως εξασφαλισθή η ένωσις της Β. Ηπείρου.

ΑΙ ΝΗΣΟΙ

Δια τα Δωδεκάνησα, ουδέποτε είχε σκεφθή, αναφέρεται μάλιστα ότι όταν το 1913 μετέβη εις Ρώμην, είπεν εις τον Υπουργόν των Εξωτερικών της Ιταλίας Σαντζουλιάνο, ότι το ζήτημα των νήσων αφορά την Ιταλίαν και την Τουρκίαν. (Σ. Αντωνόπουλου. Αι Συνθήκαι 1917). Ο Βενιζέλος μάλιστα δεν ήθελε να καταλάβη ούτε την Χίον και Μυτιλήνην, ηναγκάσθη δε να προβή εις τούτο κατόπιν επείγοντος τηλεγραφήματος του Κλεμανσώ(27). (Συνεδρίασις Βουλής 23ης Μαΐου 1916).

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ (28)

Δια το Άγιον Όρος διέπραξε επίσης λάθη επί λαθών. Το άφηνεν εις την Ρωσίαν δια να ασφαλίση την υποστήριξίν της εις το ζήτημα της Θεσσαλονίκης. Οι Έλληνες πληρεξούσιοι εις την Συνδιάσκεψιν του Λονδίνου δεν εγνώριζον τί είναι τοΆγιον Όρος, αν και είχον μεταβή εις την Αγγλικήν πρωτεύουσαν 17 Έλληνες απεσταλμένοι, όσους δηλαδή, δεν είχαν όλα τα άλλα Κράτη του Αίμου μαζί. Το Υπουργείον των Εξωτερικών δεν είχε καν τους Κανονισμούς του Αγίου Όρους. Ουδενός δε αντιλέγοντος υπερίσχυσεν η Ρωσσική θεωρία, όπως το Άγιον Όρος τεθή υπό την κηδεμονίαν όλων των Ορθοδόξων Κρατών. Και όμως το Άγιον Όρος υπήρξεν ανέκαθεν Ελληνικόν. Από τα 20 εκεί μοναστήρια τα 17 είναι Ελληνικά, μόνον δε 3 ξένα, εν Ρωσσικόν, εν Βουλγαρικόν και εν Σερβικόν. Και το μεν Σερβικόν και Βουλγαρικόν υπήρξαν πάντοτε ανάμικτα, έχοντα και Έλληνας καλογήρους, το δε Ρωσσικόν ανηρπάγη από τους Έλληνας κατά τα τελευταία έτη δια των γνωστών μεθόδων. Οι Ρώσσοι δε κατά τα τελευταία έτη, παραβιάζοντες το καθεστώς είχον κατορθώσει να κτίσουν επί του Αγίου Όρους διάφορα οικοδομήματα, τα οποία να γεμίσουν με καλογήρους-στρατιώτας.
Αλλ' η Ιερά Κοινότης έμεινε πάντοτε Ελληνική, οι δε παρανόμως εις κελλία και σκήτας διαμένοντες Ρώσοι εθεωρούντο απλοί προπαγανδισταί.
Ευτυχώς η Συνδιάσκεψις του Λονδίνου εννόησε περί τινος επρόκειτο, απεδέχθη δε λύσιν, η οποία εξησφάλιζε την αυτονομίαν και την Ελληνικότητα του Αγίου Όρους. Αλλ' ενώ το ζήτημα παρεπέμφθη εις ιδιαιτέραν σύσκεψιν, κατά την οποίαν η Ελλάς ηδύνατο να κερδίση πολλά, ο Βενιζέλος εδέχθη να έλθη εις ιδιαιτέρας διαπραγματεύσεις εν Πετρουπόλει, αίτινες σκοπόν είχον την Ρωσσο-Ελληνικήν συγκυριαρχίαν, πράγματι όμως την Ρωσσικήν κατάκτησιν. (Ιδέ σχετικά έγγραφα ειςΑ. Βαμβέτου "Το Άγιον Όρος" 1917).

ΣΥΝΘΗΚΗ ΑΘΗΝΩΝ (29)

Είχον διαπραχθή τόσα λάθη, ώστε οι Βούλγαροι και Τούρκοι, αν και ηττημένοι, εφέροντο ως νικηταί. Η Συνθήκη των Αθηνών, ήτις έκλειε τον μετά της Τουρκίας πόλεμον, ήτο Συνθήκη ηττημένης Ελλάδος και όχι νικητρίας, αφού καμμία ασφάλεια δεν ελαμβάνετο δια τους ομοεθνείς της Τουρκίας.
Αι δυνάμεις είχον αποφασίσει να δώσουν εις την Ελλάδα τας νήσους υπό τον όρον, όπως η Ελλάς παράσχη επαρκείς εγγυήσεις περί προστασίας των εκεί Μουσουλμάνων. Αν μη όλος ο κόσμος εγνώριζεν, ότι ουδείς ποτέ ξένος εις την Ελλάδα επειράχθη το παραμικρόν και ότι αυτήν την αρετήν να αγαπώμεν τους ξένους, έστω και εχθρούς, την έχομεν εις εκφυλιστικόν βαθμόν.
Η Συνθήκη προέβλεπε μόνον περί των Τουρκικών εν Ελλάδι συμφερόντων, τίποτε δε περί των μεγάλων της Ελλάδος συμφερόντων εν Τουρκία, τίποτε περί των διωγμών των ομογενών, των προ πολλού παραβιαζομένων προνομιών του Γένους, της στρατολογίας των Χριστιανών, του "μποϋκοτάζ" το οποίον είχε κατά τα τελευταία έτη καταστρέψει το Ελληνικόν εμπόριον και την ναυτιλίαν εν Τουρκία. Μετά την Συνθήκην των Αθηνών επηκολούθησαν οι φοβεροί διωγμοί της Μικράς Ασίας.
Οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι είχον αναλάβει το ξερρίζωμα του Ελληνισμού, εις τας αρχαιοτέρας αυτού κοιτίδας, την Μ. Ασίαν και την Θράκην.
Ίσως να μην ηδυνάμεθα να πράξωμεν διαφορετικά αλλά δεν έπρεπε τουλάχιστον να καυχώμεθα δια τους δύο πολέμους οι οποίοι έγιναν αιτία να χαθή εντός έτους ο μισός Ελληνισμός.

Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
ΚΑΙ ΚΤΗΜΑΤΩΝ

Ο Βενιζέλος απεδέχθη τας εκτοπίσεις και τους διωγμούς της Θράκης και Μ. Ασίας ως φυσικήν συνέπειαν της ιστορικής εξελίξεως και αμείλικτον αποτέλεσμα της Ανατολικής εκκαθαρίσεως. Θεωρήσας ότι η Ελλάς δεν ηδύνατο να πράξη τι επί πλέον, παρεδέχθη την ολεθρίαν αρχήν της ανταλλαγής των πληθυσμών και των περιουσιών των.
Οι Μουσουλμάνοι έφευγον από την Μακεδονίαν οικειοθελώς και εγκατέλειπον τας περιουσίας των όπως μεταβώσιν εις την παλαιάν αυτών πατρίδα, την Ασίαν, διότι είχε τελειώσει πλέον η Τουρκική κατάκτησις, ενώ οι Έλληνες εξεβάλλοντο βία από τας εστίας των, ένθα κατώκουν προ χιλιάδων ετών, δια να σβύση η Ελληνική Εθνότης εις την πρώτην αυτής κοιτίδα. Αντί να δεχθώμεν τους πρόσφυγας εξ ανάγκης και προσωρινώς και να διαμαρτυρηθώμεν εις όλον τον κόσμον, παρεδέχθημεν την θεωρίαν της ανταλλαγής, η οποία ωφέλει την Τουρκίαν, κατέστρεφε δε τον Ελληνισμόν.

.... τέλος Γ΄Μέρους

http://www.metarrythmisis.gr/