Του Σάββα Παύλου
Γράψαμε στο προηγούμενο σημείωμα για την προσπάθεια των νεοκυπριακών κύκλων για την αναδιήγηση της κυπριακής ιστορίας μετά το 1974, μια αναδιήγηση η οποία, ενισχυμένη από ξένα κέντρα εξουσίας, θα δικαιολογούσε τα τετελεσμένα της κατοχής και την άδικη λύση που μεθοδευόταν.
Ας δούμε, λοιπόν, μια επαναλαμβανόμενη θέση αυτών των κύκλων: Οι κοινές εξεγέρσεις μουσουλμάνων και χριστιανών στην Κύπρο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ότι μαζί, δήθεν, οι τουρκοκύπριοι και οι ελληνοκύπριοι, κάτω από κοινά οράματα και εν πνεύματι ισότητος και ισότιμης πορείας, εξεγέρθηκαν για ένα κοινό μέλλον. Πρόκειται για μια εκκωφαντική ανοησία, που εκτοξεύεται εναντίον της ταλαιπώρου κυπριακής ιστορίας και δημιουργεί συγκινησιακό κραδασμό στους ιδεοληπτικούς και αυτούς που θέλουν να κατασκευάσουν μια νέα ιστορική αφήγηση ερήμην των μαρτυριών και των δεδομένων της Ιστορίας και ερήμην των θεωρητικών εμβαθύνσεων που έχουν κατατεθεί.
Γιατί, μελετώντας τις επαναστατικές κινήσεις, εξεγέρσεις και αναταραχές της περιόδου της τουρκοκρατίας σημειώνουμε έντεκα σημαντικές. Απ’ αυτές οι πέντε έγιναν από τους Ελληνοκύπριους που προσέβλεπαν στην εμπλοκή και επέμβαση των ευρωπαϊκών δυνάμεων (Ισπανία, Σαβοΐα, Γαλλία και άλλες χώρες) που θα τους λύτρωναν από την τουρκοκρατία. Οι υπόλοιπες έξι έγιναν είτε από μουσουλμάνους που προσέβλεπαν σε απόκτηση προνομίων μέσα στα δεδομένα της παρακμής της οθωμανικής αυτοκρατορίας, (όπως στην περίπτωση του Αλή πασά στα Ιωάννινα), είτε στην επιτυχία φορολογικών ελαφρύνσεων ή, ακόμη, στην εμπλοκή της μουσουλμανικής Αιγύπτου, που από το 1805 είχε ουσιαστικά αποκτήσει την αυτοδύναμη πορεία της υπό τον Μωχάμετ Αλή, βρισκόταν σε σύγκρουση με την Υψηλή Πύλη, και ήθελε να εντάξει το διαμάντι της Κύπρου στο αιγυπτιακό στέμμα.
Στην περίπτωση που είχαμε εμπλοκή και συνεργασία μουσουλμάνων και χριστιανών σε εξεγερσιακού τύπου κινήσεις δεν ήταν γιατί οι συμμέτοχοι είχαν κοινότητα οραμάτων και κοινότητα ιδεολογικών και πολιτικών στόχων, ότι δηλαδή θα έφτιαχναν μια Κύπρο όπου οι κάτοικοι της ισότιμα και από κοινού θα χάρασσαν το μέλλον τους, λες και βρισκόμασταν στα πρόθυρα της γαλλικής επανάστασης. Όσοι γράφουν αυτές τις ανοησίες δεν γνωρίζουν στοιχειώδη πράγματα για το οθωμανικό καθεστώς, τα μιλλέτια, τις νοοτροπίες, το ήθος το έθος και τη συνήθεια, τα προτάγματα που κινούσαν τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς και που εν πολλοίς είχαν ενσωματώσει και οι δυστυχείς υπόδουλοι του ελληνικού πληθυσμού. Γιατί όσες φορές είχαμε συμμετοχή και από τις δύο θρησκευτικές εθνικές ομάδες αυτή γινόταν γιατί οι μουσουλμάνοι ηγήτορες διεκδικούσαν κάποια σημαντικά δικαιώματα και αιτήματα για πάρτη τους και για τους τέταρτης κατηγορίας Έλληνες χριστιανούς συνεργάτες τους κάποιες ελαφρύνσεις που θα τους άφηναν όμως και πάλιν τέταρτης κατηγορίας κατοίκους. Με τις ίδιες σκέψεις κινούνταν και οι ελληνικοί πληθυσμοί στις ευάριθμες περιπτώσεις που συμμετείχαν στις εξεγέρσεις, ότι θα παρέμειναν τέταρτης κατηγορίας κάτοικοι της Κύπρου, θα παρέμεναν σκλάβοι αλλά θα είχαν το κέρδος κάποιων ελαφρύνσεων. Ακόμη πρέπει να τονίσουμε ότι όταν κινούνταν εξεγερσιακά οι τοπικοί οθωμανικοί ταγοί θεωρούσαν αυτονόητο ότι τα πρόβατα – ρωμιοί της περιοχής τους θα έπρεπε να τους ακολουθήσουν, και αυτοί εκόντες άκοντες το εκαναν.
Όμως οι νεοκύπριοι δημιουργούν την εντύπωση ότι στην Κύπρο οι κάτοικοι υπερέβαιναν διαχωρισμούς θρησκευτικούς ή εθνικούς, τους διαχωρισμούς κατακτητών και κατακτημένων και έφταναν στην ελευθερία, ισότητα και αδελφοσύνη, είχαμε,
με άλλα λόγια, στην αγροτική Κύπρο μια γαλλική επανάσταση πριν από τη γαλλική επανάσταση. Όμως η γαλλική επανάσταση αποτελούσε τέκνο του αλφαβητισμού και της πνευματικής και πολιτικής ζύμωσης αιώνων (αναγέννηση, διαφωτισμός), της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, της τεχνικής και των πόλεων, της ανόδου της αστικής τάξης και της κατάδυσης της φεουδαρχίας. Αυτά και άλλα πολλά οδήγησαν στη γαλλική επανάσταση και στα προτάγματά της γι’ αυτό και οι ιδιοφυείς Κύπριοι ιστοριογράφοι, που γράφουν τέτοιες ανοησίες, πρέπει να συγκαλέσουν ένα παγκόσμιο συνέδριο για να εξηγήσουν πως οι αγροτοποιμένες της απομονωμένης Κύπρου διατύπωσαν τόσο προχωρημένα πράγματα πριν από τη γαλλική επανάσταση. Και κάτι άλλο: επειδή σε όλα τα επαναστατικά κινήματα υπάρχει και η θεωρητική προετοιμασία πρέπει να μας υποδείξουν και τον Κύπριο Βολταίρο. Πιστεύω ότι αν θα τον εντοπίσουν πρέπει να ψάξουν στην περιοχή της Ερυθροτερμινθίας (λαϊκιστί Κοκκινοτριμιθιάς). Είναι αυτή η ανοικτοσύνη των οριζόντων της που κάνει τους κατοίκους της να βρίσκονται εν εγρηγόρσει. Τον φαντάζομαι εκεί στα 1670- 1720, αγράμματος αγροτοποιμήν που δεν βγήκε, όπως όλοι σχεδόν τότε, πέραν των δέκα χιλιομέτρων από τα όρια της κοινότητάς του να συλλαμβάνει αυτά που αργότερα διατύπωσε ο Βολταίρος των Παρισίων. Στην Ερυθροτερμινθία όλα είναι δυνατά.
Και για να μιλήσουμε, πια, σοβαρά. Είπατε, λοιπόν, τοις θιασώταις της νιαζιμίου ιστοριογραφίας ότι τους διαφεύγει η ιστορική πραγματικότητα και ότι η Ιστορία δεν γράφεται με ιδεοληψίες αλλά με γνώση, οι ιστορικοί είναι ίστορες.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου