Είναι όντως γεγονός ότι ο Ευάγγελος Αβέρωφ κατά το δεύτερον εξάμηνο του 1956 αναφέρθηκε αρκετές φορές σε λύση διχοτόμησης. Μάλιστα μία από αυτές τον φθινόπωρο του 1956 σε συνομιλία με Βρετανό αξιωματούχο της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα, όπως γράφουν τα βρετανικά έγγραφα, ο Αβέρωφ του είχε δείξει χάρτη της Κύπρου πάνω στον οποίο ο ίδιος είχε τραβήξει διχοτομική γραμμή. ΄Ομως, θα πρέπει να λεχθεί ότι δεν ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε σε διχοτόμηση ούτε διεκδικεί την πατρότητά της. Η διχοτόμηση είχε προωθηθεί από τους Βρετανούς και Τούρκους και αναπόφευκτα συζητείτο πλατιά πλέον σε διπλωματικό επίπεδο.
Οι Άγγλοι είχαν από το 1955 ξεκινήσει και αναπτύξει τις απόψεις και προθέσεις τους για διχοτόμηση, εφόσον από το 1953 είχαν στείλει στην Κύπρο ανθρώπους τους για επι τόπου βολιδοσκόπηση προς τον σκοπόν αυτόν. Στις 21 Ιουνίου 1955 είχαν ενημερώσει τους Τούρκους να μην ανησυχούν και τα σχέδιά τους θα έφερναν τους Τούρκους της Κύπρου επι ίσης όροις (equal footing) με τους ΄Ελληνες. Γ΄αυτό σχεδιάστηκε και η επαναφορά της Τουρκίας από τον Σερ ΄Ιβον Κιρκπάτρικ, που ήταν και ο μεγαλύτερος θιασώτης της, ως ενδιαφερόμενο μέρος με την Τριμερή τον Αύγουστο του 1955. Και είναι σημαντικό το γεγονός ότι οι αναφορές Αβέρωφ για διχοτόμηση ξεκινούναπόν τον Ιούλιο του 1956 και όχι ενωρίτερον.
Από τον Ιούνιο του 1956 ξεκίνησε η πρώτη μελέτη με διάφορα σχέδια διχοτόμησης από το Κυβερνείο στην Λευκωσία με εντολή του Λονδίνου, που θα περιλάμβαναν και βρετανικές βάσεις. (Βλέπε βιβλίο της γράφουσας ‘Τοπ Σέκρετ’ εκδόσεις Γερμανός, διανομής Εκδοτικής Εταιρεία ΔΙΑΣ). Στάλθηκαν στο Λονδίνο τον Νοέμβριο του 1956 και μελετήθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και τους στρατιωτικούς εντός του ιδίου μηνός...
Στις 13 Οκτωβρίου 1956 η εφημερίδα Νιού Γιόρκ Τάιμς σε ανταπόκρισή της από το Λονδίνο έγραψε ότι η Αγγλία σχεδίαζε διχοτόμηση με δύο ζώνες στην Κύπρο μια ελληνική και μια τουρκική με την Βρετανία να διατηρεί στρατιωτικές βάσεις στην τουρκική ζώνη. Η διχοτομική γραμμή θα ξεκινά από την Λεμεσό στα νότια παράλια και θα πηγαίνει μέχρι την Λάπηθο στα βόρεια. Και συμπλήρωσε το δημοσίευμα, ότι η Βρετανία χρησιμοποίησε τα ίδια διχοτομικά σχέδια και στην περίπτωση της Ιρλανδίας, Παλαιστίνης και Ινδίας. Η αναφορά ήταν όντως έγκυρη και είχε διαρρεύσει από το Φόρειν ΄Οφις και σχετιζόταν με τα σχέδια που ετοίμαζε το κυβερνείο στην Κύπρο.
Στις 26 Φεβρουαρίου 1956 η εφημερίδα Τζουμχουριέτ, αναφέρθηκε σε δηλώσεις του Τούρκου βουλευτή Μαγνησίας Κικμέτ Μπαγιούρ για “διανομή της Κύπρου μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας.”
17 Ιουλίου 1956 ο Βρετανός Συντηρητικός βουλευτής γράφει στους Τάιμς του Λονδίνου για διχοτόμηση. Δύο μέρες αργότερα μαζί με τον συνάδελφό του Ουάλτερ Λέιτς αναφέρονται από το βήμα της Βουλής των Κοινοτήτων σε διχοτόμηση.
Σε ειδικό υπόμνημα που συντάχθηκε στο Φόρειν ΄Οφις ημερ. 6.1.1958 με τίτλο ‘Αναφορές στη διχοτόμηση από τις κυβερνήσεις Βρετανίας και Τουρκίας’ καταγράφονται 33 αναφορές στην διχοτόμηση. Η πρώτη ήταν τον Ιούνιο του 1956 όταν ο Τούρκος πρεσβευτής (υπονοείται στο Λονδίνο) είπε στον Υπουργό Εξωτερικών (της Βρετανίας) ότι η διχοτόμηση δυνατόν να ήταν η λύση. (Τα έγγραφα αυτά δημοσιεύθηκαν σε σειρά εκδόσεων στην εφημερίδα Σημερινή από το 1989 και στο βιβλίο ‘΄Ετσι κατέστρεψαν την Κύπρο’ 1992).
Η Τουρκία εν τω μεταξύ, δήλωνε συνεχώς στους Βρετανούς όπως στις 13 Οκτωβρίου 1956, ότι ήθελε διχοτόμηση η οποία θα ήταν και θυσία εκ μέρους της, γι΄αυτό θα ήθελαν και κάποιες αποζημειώσεις στη Θράκη και στα νησιά. . Οι Τούρκοι πίστευαν ότι περίπου 120,000 άτομα θα έπρεπε να μετακομιστούν σε περίπτωση διχοτόμησης και οι Αμερικανοί θα έπρεπε να πληρώσουν τα έξοδα. (Τα επόμενα διχοτομικά σχέδια που ετοίμασε ο Σερ Ιβον Κιρκπάτρικ το 1957 προέβλεπαν μετακόμιση 192,000 ατόμων).
Στο Λονδίνο δόθηκε τότε (1956) εντολή στον Λόρδο Ράτκλιφ να ετοιμάσει συνταγματικές προτάσεις για σχέδιο αυτοκυβέρνησης. Στις 4 Δεκεμβρίου 1956 ήλθε στο Λονδίνο ο Τούρκος πρωθυπουργός Α. Μεντερές και είπε στους Βρετανούς ότι αν δεν προηγείτο μυστική συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Βρετανίας και της Ελλάδας αν ήταν δυνατόν για διχοτόμηση, θα απέρριπτε τις προτάσεις Ράτκλιφ. Στις 13 Δεκεμβρίου 1956 ο Βρετ. Υπουργός Αποικιών Λένοξ Μπουτ έδωσε (στο Παρίσι όπου βρέθηκαν) αντίγραφο στον Μεντερές των προτάσεων Ράτκλιφ για έγκαιρη μελέτη. Στις 14 Δεκεμβρίου πήγε στην Αθήνα για να τις συζητήσεις με τον Κ. Καραμανλή στον οποίο όμως δεν είχαν δώσει έγκαιρα αντίγραφο και όχι μόνο αυτό, το κείμενο ήταν διαφορετικό σε κάποια σημεία από εκείνο που είχαν δώσει στους Τούρκους. Ο Λένοξ Μπόυτ δήλωσε στον Καραμανλή ότι τα τουρκικά συμφέροντα έπρεπε να εξασφαλιστούν. Στις 16 Δεκεμβρίου πήγε στην ΄Αγκυρα όπου ο Μεντερές απαίτησε μεταξύ άλλων τα εξής:
Οτι η τουρκική κυβέρνηση προτιμούσε τριχοτόμηση. Ένα μέρος με την Ελλάδα άλλο με την Τουρκία αλλά να υπάρχουν βρετανικές βάσεις και στα δύο μέρη. Απαίτησε καθαρή υπόσχεση για διχοτόμηση σε τελική λύση και εξάσκηση δικαιώματος ξεχωριστής αυτοδιάθεσης αν όλες οι άλλες λύσεις αποτύχουν.
Τρείς μέρες αργότερα από το βήμα της Βουλής των Κοινοτήτων ο Υπ. Αποικιών συμμορφούμενος με τις τουρκικές υποδείξεις μαζί με την επισημοποίηση των προτάσεων Ράτκλιφ έκανε και την ιστορική δήλωση/υπόσχεση προς τους Τούρκους ότι σε τελική λύση δεν θα αποκλείεται η διχοτόμηση και η ξεχωριστή αυτοδιάθεση στην τουρκική μειονότητα.
Αμέσως μετά ο καθηγητής Νιχάτ Ερίμ, ανέλαβε να διαβουλευθεί με τον Λόρδο Ράτκλιφ τις συνταγματικές του προτάσεις θέτοντας επι τάπητος το τουρκικό αίτημα για διχοτόμηση εισάγοντας και απαιτώντας ομοσπονδιακά στοιχεία, με τα οποία ο Ράτκλιφ διαφωνούσε αλλά πήρε εντολή να λάβει υπόψη τις υποδείξεις του Νιχάτ Ερίμ, ενώ παράλληλα ο Ερίμ έβαλε πια μπροστά την προετοιμασία του τουρκικού σχεδίου ‘Ανάκτησης της Κύπρου’.
Σημ: Τον Ιανουάριο του 1958 ο Σερ Χιού Φούτ αφού συνεργάστηκε μαζί με τον Νιχάτ Ερίμ, ετοίμασε σχέδιο λύσης, τριχοτόμησης, το οποίο μετονομάσθηκε τον Αύγουστο του 1958 σε Σχέδιο Μακμίλλαν...
Ο Ε. Αβέρωφ οπωσδήποτε φέρει τις δικές του ευθύνες για το Κυπριακό και οι οποίες υπήρξαν μεγάλες, όμως δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι πρώτος πρότεινε την διχοτόμηση, μας διαψεύδει η ίδια η ιστορία.
Φανούλα Αργυρού
Λονδίνο 6/11/2009
Πηγή : www.tanea-london.net
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου