Τη δράση των Κυπρίων κομμουνιστών κατέγραφαν λεπτομερώς οι αποικιοκράτες Για δυναμική κομμουνιστική προπαγάνδα εναντίον της Εκκλησίας και της πολιτικής της Ένωσης με την Ελλάδα κάνει λόγο ο Αρχηγός της Αστυνομίας το 1931, σύμφωνα με αποδεσμευμένα έγγραφα

Τα νέα έγγραφα του Φόρεϊν Όφις που αποδεσμεύθηκαν μας παρουσιάζουν πλέον μια διαφορετική εικόνα των γεγονότων της εποχής, που ίσως να συμβάλουν και στην αναθεώρηση κάποιων ιστορικών γεγονότων όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Καταγράφονται οι στόχοι και επιδιώξεις των κομμουνιστών στο νησί για ξένα προς την Κύπρο και τον λαό της συμφέροντα και ιδεολογίες, η φανατική έχθρα εναντίον της Ενώσεως με την Ελλάδα, εναντίον του κλήρου και της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Κύπρο. Στα έγγραφα τονίζεται και επιβεβαιώνεται με αμέτρητες αναφορές σε εκθέσεις ο διακαής και διαχρονικός πόθος των Ελλήνων της Κύπρου για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, που υπήρχε πολύ πριν πατήσουν πόδι οι Άγγλοι στο νησί.

Ο ρόλος του κομμουνισμού 
Τα πιο κάτω έγγραφα δίνουν μια εικόνα της κατάστασης που επικρατούσε στο νησί και ποιοι ήσαν οι στόχοι των κομμουνιστών, λίγο πριν από τη γνωστή εξέγερση των Οκτωβριανών του 1931. Προκήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου (Κ.Τ.Κ.Δ.) στη Λεμεσό, ημερ. 12 Μαΐου 1931, προφασιζόμενη την υποστήριξη της «φτωχολογιάς των χωριών και των πόλεων», έλεγε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα εναντίον του «προδοτικού εθνικισμού» και «του απαίσιου κλήρου της Ορθοδόξου Εκκλησίας». (Επισημαίνεται ότι αυτά λέγονταν επί αποικιοκρατίας το 1931 και όχι π.χ. μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή του 1974).

«… Οι εργάτες και οι φτωχο-μεσαίοι αγρότες υποφέρουν από την πιο άγρια κι΄ αδυσώπητη πείνα και βρίσκονται μπροστά σ΄ ένα δίλημμα: θάνατος από την πείνα ή αγώνας για μια καλύτερη ζωή! Στο ερώτημα αυτό οι εργαζόμενες μάζες τού νησιού μας όπως και όλου του κόσμου απαντούν: αγώνας για μια καλύτερη ζωή!

»Εργάτες και αγρότες, οι κινητοποιήσεις των αέργων, η εκλογική ήττα του Εθνικισμού στην Πάφο, η οργανωτική ζύμωση ανάμεσα στην εργατιά, ο γιορτασμός της Πρωτομαγιάς στη Λευκωσία και Λεμεσό, ή αθρόα είσοδός σας μέσα στις τάξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου και η χρεωκοπία της Εθνικής Οργανώσεως αποδείχνουν ότι βρήκατε τον αληθινό δρόμο της σωτηρίας, τον δρόμο της αδιάκοπης πάλης ενάντια στον ιμπεριαλισμό, τον απαίσιο κλήρο και την πλουτοκρατία, τον δρόμο της καταπολέμησης του προδοτικού Εθνικισμού και της στροφής σας προς το Κομμουνιστικό Κόμμα, το μοναδικό κόμμα της φτωχολογιάς.

»Η στροφή σας προς τ΄ αριστερά έχει κλονίσει το καλαμένιο οικοδόμημα της Εθνικής Οργάνωσης, η οποία πήρε τον δρόμο της διάλυσης και παραπαίει στην πολιτική κονίστρα. Αυτό δείχνει την πολιτική σύγχυση μέσα στην οποία παραδέρνει η κυπριακή κεφαλαιοκρατία που συνεργάζεται σήμερα με τον ιμπεριαλισμό, μα προσπαθεί να κρύψει τη συνεργασία της με ”ριζοσπαστικώτερη” πολιτική για την Ένωση ή με ”αριστερές” μεταρρυθμιστικές μανούβρες…. ν΄ αγωνισθείτε με πείσμα και φανατισμό, με επιμονή και αυτοθυσία ενάντια στους τοκογλύφους… ενάντια στον αντιδραστικό κι΄ αντεπαναστατικό κλήρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας… Μπάτε όλοι μέσα στις τάξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, του πρωτοπόρου και καθοδηγητή της πάλης ενάντια στην τρομοκρατία… για την απελευθέρωση της Κύπρου από τον Εγγλέζικο Ιμπεριαλισμό, για την εργατο-αγροτική Σοβιετική Δημοκρατία».

Εντολοδόχοι
Έκθεση του Αρχηγού Αστυνομίας, ημερ. 10 Αυγούστου 1931, κατέγραφε τα εξής: «Οι κακές σχέσεις μεταξύ των κομμουνιστών και των αντι-κομμουνιστών στην αποικία αυξάνονται με τέτοιο ρυθμό, που αν δεν ληφθούν μέτρα για την καταστολή ή έλεγχο του κομμουνισμού στην αποικία η κατάσταση μπορεί πολύ εύκολα να εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα για το δημόσιο και την ειρήνη στην Κύπρο.

»Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο πλευρών οφείλεται στη δυναμική κομμουνιστική προπαγάνδα εναντίον της θρησκείας και της ελληνικής Εκκλησίας ειδικότερα, εναντίον της ελληνικής πολιτικής για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, εναντίον του Καπιταλισμού και εναντίον των μη-κομμουνιστικού Εργατικού κόμματος του οποίου ηγείται ο κ. Χατζηπαύλου.

»Αυτό επηρέασε σοβαρά τις Ελληνικές Εκκλησιαστικές Αρχές, τους Έλληνες Εθνικιστές, τους υποστηρικτές του Καπιταλισμού και τον κ. Χατζηπαύλου, και το Εργατικό του κόμμα. Ξεκίνησε αντι-κομμουνιστική προπαγάνδα, με αποτέλεσμα την δυναμική αντι-προπαγάνδα των κομμουνιστών. Η αντιπάθεια των δύο πλευρών οδήγησε σε σειρά επιθέσεων και ταραχών μεταξύ των. Σχετικές οι αναφορές μου Μαρτίου 1931… Οι κομμουνιστές στην Κύπρο δεν μπορεί να λεχθεί ότι είναι πολιτικό κόμμα. Θεωρούνται ως μια επαναστατική δύναμη με μοναδικό στόχο την αναταραχή μεταξύ του κόσμου, σύμφωνα με την καθοδήγηση της Σοβιετικής Ρωσίας. Δεν φαίνεται να υπάρχει αμφιβολία ότι οι κομμουνιστές στην αποικία είτε απευθείας είτε όχι πληρώνονται από την Σοβιετική Ρωσία και εκτελούν τις εντολές της. Ο κομμουνισμός δεν πρέπει να θεωρείται ως μια ενόχληση που θα εξαφανιστεί από μόνη της…».

Ο Αρχηγός της Αστυνομίας στην έκθεσή του αυτή εισηγήθηκε αριθμό μέτρων για τον έλεγχο του Κομμουνισμού στην αποικία…

Φοβούνταν αιματοχυσίες
Έκθεση του αναπληρωτή κυβερνήτη, ημερ. 21 Αυγούστου 1931, προς τον Υπ. Αποικιών στο Λονδίνο, αφού αναφερόταν στην έκθεση του κυβερνήτη ημερ. 4 Ιουνίου 1931, ενημέρωνε περαιτέρω προειδοποιώντας για σοβαρές εξελίξεις για τις προθέσεις των κομμουνιστών. Έγραψε: «… Οι δραστηριότητες των κομμουνιστών στην Κύπρο και η αντιπολίτευση προς αυτούς έχουν χειροτερέψει σε τέτοιο βαθμό τους τελευταίους μήνες, που αυξάνουν τις ανησυχίες ότι πιθανόν να οδηγήσουν σε σοβαρές ταραχές, περιλαμβανομένης και απώλειας ζωής. Εσωκλείω επιστολή του Αρχηγού της Αστυνομίας, ο οποίος σε πρόσφατη συνάντηση με το Εκτελεστικό Συμβούλιο δήλωσε ότι εκτός και αν παρθούν μέτρα για τον έλεγχο της επέκτασης του κομμουνισμού, υπάρχει το ενδεχόμενο σοβαρών ταραχών, που θα οδηγήσουν σε αιματοχυσία…».

Η 16η Αυγούστου 1931
Ως παράδειγμα ο αναπληρωτής κυβερνήτης αναφέρει προς τον Υπ. Αποικιών την περίπτωση της 16ης Αυγούστου 1931, όταν «50 κομμουνιστές πήγαν στην Λάρνακα από την Λεμεσό και την Λευκωσία για συνάντηση και μια ομάδα (αντι-κομμουνιστών) βγήκε εκτός ελέγχου για να τους καταδιώξει, και οι κομμουνιστές με μεγάλη δυσκολία προστατεύθηκαν από την Αστυνομία. Δέκα κομμουνιστές και ένας αντι-κομμουνιστής τραυματίστηκαν σ΄ αυτήν την περίπτωση. Οι κομμουνιστές απείλησαν να επιστρέψουν στην Λάρνακα να εκδικηθούν και η Αστυνομία αναφέρει ότι αν το κάνουν, θα υπάρξει αιματοχυσία.

»Ο Επίτροπος της Λάρνακας επιβεβαιώνει αυτήν την άποψη και ενημέρωσε ότι ο αντι-Δήμαρχος της Λάρνακας στις 17 Αυγούστου του είπε ότι εφόσον η κυβέρνηση δεν πήρε μέτρα να αντιμετωπίσει την κοινωνική φοβέρα του κομμουνισμού, ο κόσμος της Λάρνακας θα έπαιρνε μέτρα να προστατεύσει τον εαυτό του. Οι κομμουνιστές ηγέτες προειδοποιήθηκαν ότι δεν πρέπει να προχωρήσουν με τις προθέσεις τους, και ότι αν το κάνουν η ευθύνη θα είναι δική τους. Προειδοποιήσεις έγιναν και στους ηγέτες των αντι-κομμουνιστών και η Αστυνομία λαμβάνει προκαταρκτικά μέτρα. Όμως είναι αδύνατο να διασφαλιστεί η μη επανάληψη των επεισοδίων».

Η δίκη του Βατυλιώτη
Στο έγγραφο για τη 16η Αυγούστου αναφέρεται περαιτέρω: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι κομμουνιστές στην Κύπρου, αν και μικροί σε αριθμό, προς το παρόν είναι μια αποφασισμένη ομάδα, που για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην έκθεση του Αρχηγού Αστυνομίας, τα αισθήματα εναντίον της έχουν αυξηθεί σημαντικά. Ενόσω η πηγή της χρηματοδότησής τους, που εξασφαλίζεται προφανώς από την Ρωσία, συνεχίσει, και μέχρι που να εξασφαλίσουμε σημαντικές καταδίκες εναντίον των, δεν βλέπω την προοπτική να ανατρέπουμε τον κίνδυνο προς την δημόσια ασφάλεια που συνιστούν (οι κομμουνιστές).

Υπήρξε πολύ δύσκολο να εξασφαλιστεί μαρτυρία εναντίον των κομμουνιστών και να τους καταδικάσουμε. Και τα δικαστήρια φαίνεται ότι κρατούν μια ήπια στάση έναντι της επαναστατικής προπαγάνδας των κομμουνιστών και των ευθυνών τους…

»Η ανεπιτυχής εκδίκαση στην οποία αναφέρεται ο Αρχηγός της Αστυνομίας στην επιστολή του ήταν ιδιαίτερα ατυχής. Ο κατηγορούμενος, ονόματι Βατυλιώτης, είναι ο ηγέτης του κινήματος και εκπαιδεύτηκε στην Ρωσία, με τις αρμόδιες Αρχές της οποίας (Ρωσίας) βρίσκεται σε στενή επαφή. Σε μιαν ανατρεπτική ομιλία του στη Λεμεσό προς 600 εργάτες, δήλωσε επιγραμματικά: ”Πρέπει να ανατρέψουμε αυτήν την κυβέρνηση και να εγκαθιδρύσουμε μιαν Αγροτική-Εργατική Κυβέρνηση που θα προστατεύσει τους εργάτες και φτωχούς χωρικούς. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να οργανωθούμε σε συνδικάτα με το σύνθημα ‘Ενωμένο αγωνιστικό μέτωπο και Επανάσταση’… Η μόνη μας ελπίδα για απελευθέρωση και ευημερία είναι με το να ανατρέψουμε την σημερινή βρετανική κυβέρνηση με μια επανάσταση και εγκαθίδρυση μιας Αγροτικής-Εργατικής Κυβέρνησης, κάτω από την ένδοξη σημαία της Σοβιετικής Ρωσίας”. Κατηγορήθηκε για την ομιλία αυτή καθώς και για άλλη στην Λευκωσία, όμως το αποτέλεσμα ήταν να αθωωθεί».

Ενοχλημένη η ηγεσία της ελληνικής κοινότητας
«Οι ηγέτες της Ελληνικής κοινότητας είναι ενοχλημένοι με την ξεκάθαρη και εχθρική ”αντι-Ενωτική” στάση του κομμουνιστικού κόμματος. Η Εκκλησία και ο κλήρος βλέπουν στον κομμουνισμό τον κίνδυνο απειλής εναντίον της θρησκείας και της οικογενειακής ζωής. Συχνά μας αναφέρουν ότι οι κομμουνιστές μιλούν με απαράδεκτη γλώσσα για τον Χριστό και την Παναγία.

»Έχω πληροφορηθεί ότι ”Εθνικοί” ηγέτες προτείνουν την ετοιμασία καταλόγου με όλους τους Έλληνες δασκάλους που είναι κομμουνιστές και να ζητήσουν την απομάκρυνσή τους και το κλείσιμο των σχολείων εις διαμαρτυρία. Ο Διοικητής Εκπαίδευσης δήλωσε ότι υπάρχουν 11 διευθυντές και μία διευθύντρια που διδάσκουν σε Ελληνικά Χριστιανικά σχολεία που είναι καταγραμμένοι κομμουνιστές, και μια δωδεκάδα άλλων κάτω από υποψία ότι είναι φιλο-κομμουνιστές…». Ο αναπληρωτής κυβερνήτης Henniker Heaton σημειώνει στην εν λόγω αναφορά του και τις εισηγήσεις του Αρχηγού Αστυνομίας για την αντιμετώπιση των κομμουνιστών, μία από τις οποίες ήταν η εξορία τους και καλεί το Λονδίνο για αποφασιστικές ενέργειες…

Πηγή : www.simerini.com.cy