- Ικανοποιημένος από τη Ζυρίχη ο Μακάριος.
- ΕΟΚΑ και αγωνιζόμενος κυπριακός λαός στο σκοτάδι.
- «Υλική ισχύς σημαντική, ηθικόν μαχητών και λαού άριστον».
- Ο πρώην Πρόξενος Ρούφος, μοχλός πίεσης προς Διγενή.
- Δικαιολογίες Αβέρωφ για Ζυρίχη, αλλά και ύμνοι προς την ΕΟΚΑ.
- Διγενής: «Για την αποδοχή της Ζυρίχης κάποιοι θα λογοδοτήσουν».
- Ποιοι καίγονταν για «συμβιβασμό».
ΤΑ όσα διαδραματίστηκαν στο Λονδίνο, η υπογραφή των Συμφωνιών και, προπαντός, το τι ακριβώς διαλάμβαναν αυτά που υπογράφηκαν, δεν ήταν υπ’ όψη του αγωνιζόμενου κυπριακού λαού. Δεν ήταν ενήμεροι ο Αρχηγός του αγώνα Γεώργιος Γρίβας, ο Διγενής και οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ, οι οποίοι έδιναν τα πάντα για την πατρίδα, για την απαλλαγή της Κύπρου από την αγγλική αποικιοκρατία και Ένωσή της με την Ελλάδα. Αντίθετα, κεραυνοβολήθηκαν ακούοντας για συμφωνία που προνοούσε ίδρυση ανεξάρτητου κυπριακού κράτους. Όσο απίθανο και απίστευτο έφτανε στ’ αφτιά τους αυτό.
ΓΙΑ σκοπούς αποφυγής σύγχυσης στους αναγνώστες μας, αλλά και χρονολογική εξιστόρηση των γεγονότων με βάση τα προηγηθέντα, θα συνεχίσουμε στο μέρος αυτό του αφιερώματός μας με όσα αφορούν στον Αρχηγό της ΕΟΚΑ μετά την υπογραφή των Συμφωνιών. Για τα πριν θ’ αναφερθούμε στη συνέχεια, μαζί και με άλλα που έχουν άμεση σχέση με το κεφάλαιο «Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου».
Μακάριος : «Μάλλον ικανοποιημένος από τη Ζυρίχη»
ΕΙΔΑΜΕ πριν, λοιπόν, ότι από τον Διγενή, τη μαχόμενη ΕΟΚΑ, δεν είχε ζητήσει ο Μακάριος να αντιπροσωπευθεί στην υπογραφή των Συμφωνιών στο Λονδίνο, όπως έγινε με 34 Κύπριους τους οποίους ο ίδιος επέλεξε και τους αποκάλεσε «αντιπροσώπους». Που δεν ήταν τέτοιοι, αφού οι περισσότεροι μόνο τον εαυτό τους μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν. Ο Μακάριος, όμως, είχε υποσχεθεί γραπτώς στον Αρχηγό της ΕΟΚΑ ότι «επί μελλοντικών εξελίξεων ελπίζω να δοθή ευκαιρία να ανταλλάξωμεν προσωπικώς απόψεις και λάβωμεν αποφάσεις από κοινού». Στην επιστολή αυτή, ημ. 13.2.1959, ο Αρχιεπίσκοπος αναφερόταν στα όσα συμφώνησαν στη Ζυρίχη Ελλάδα και Τουρκία, χαρακτήριζε τα αποτελέσματά τους «ως μάλλον ικανοποιητικά» και ότι ο ίδιος «είναι μάλλον ικανοποιημένος».
ΑΠΟ αυτό και μόνο, συνάγεται ότι ο Μακάριος γνώριζε για τη Ζυρίχη πολύ πριν πάει στο Λονδίνο για την τελική υπογραφή. Επίσης, εκτός πραγματικότητας ήταν η αναφορά του Αρχιεπισκόπου «δεν γνωρίζομεν ακόμη κατά πόσον η Βρετανική Κυβέρνησις θα εγκρίνη την Συμφωνίαν της Ζυρίχης», αφού είχε ήδη οριστεί η ημέρα της Διασκέψεως στο Λάνγκαστερ Χάουζ, της οποίας θα προήδρευε η αγγλική Κυβέρνηση, η δε Βρετανία θα ήταν μια από τις χώρες που θα υπόγραφαν και μια από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις της «κυπριακής ανεξαρτησίας». Επ’ αυτού, όμως, υπάρχει και η δήλωση του τελευταίου Κυβερνήτη της Κύπρου Χιου Φουτ, ο οποίος σε διάλεξή του στη Βρετανική Κοινοπολιτειακή Εταιρεία, το Δεκέμβρη του 1960, ομολόγησε ότι «η Ζυριχη δεν θα επετυγχάνετο άνευ της βρετανικής πρωτοβουλίας», απέδιδε μάλιστα στον εαυτό του τη συμφωνία.
Μέριμνα για εκπροσώπηση του λαού δεν ελήφθη ποτέ
ΕΝΩ, όμως, ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ ανέμενε από τον Αρχιεπίσκοπο μήνυμα για ανταλλαγή απόψεων και λήψη αποφάσεων, όπως του έγραφε στην πιο πάνω επιστολή, ο Διγενής άκουσε στο ραδιόφωνο στις 14.2.1059 είδηση, ότι ο Μακάριος είχε καλέσει στο Λονδίνο 34 Κυπρίους ως «συμβούλους» και ότι αυτοί θα αναχωρούσαν για τη βρετανική πρωτεύουσα την επομένη. Αυτό ξένισε τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, που από το Δεκεμβρίου του 1958 είχε υποδείξει στον Εθναρχεύοντα Μητροπολίτη Κυτίου Άνθιμο, ο οποίος είχε συνεχή επαφή με τον Μακάριο, ότι «έπρεπε να ληφθή μέριμνα προσηκούσης εκπροσωπήσεως του αγωνιζομένου κυπριακού λαού εις μελλούσας διαπραγματεύσεις».
Ο ΑΡΧΗΓΟΣ των αγωνιζομένων Κυπρίων, λοιπόν, αποκλειόταν να εκφέρει με οποιοδήποτε τρόπο τη γνώμη του για τις Συμφωνίες, αλλά, την ίδια ώρα, ζητούνταν οι απόψεις και των κομμουνιστών ακόμη δημάρχων, η ηγεσία του κόμματος των οποίων ήταν εναντίον της ΕΟΚΑ! Πρόσθετα, ο Έλληνας υπ. Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ , είχε πει ψέματα στη συζήτηση του Κυπριακού που έγινε στη Βουλή των Ελλήνων, στις 24.2.1959, ότι «η ΕΟΚΑ αντεπροσωπεύθη εις το Λονδίνον και συνεφώνησεν επί των Συμφωνιών». Ανακριβές ήταν, επίσης, τηλεγράφημα του Γαλλικού Πρακτορείου, το οποίο φρόντισε να μεταδώσει και ο ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών, ότι δήθεν «ο Διγενής ενέκρινε τας Συμφωνίας».
«Ο νικητής λαός αποφασισμένος να συνεχίσει τον αγώνα»
ΠΙΚΡΑΜΕΝΟΣ, ανήσυχος και ανενημέρωτος παρέμενε ο Διγενής, την ώρα που στο Λονδίνο διαδραματίζονταν ιστορικά δραματικά γεγονότα, από τα οποία εξαρτιόταν το
μέλλον της Κύπρου. Από εκεί απουσίαζε, αφού αποκλείστηκε σκόπιμα, ο πρωταγωνιστής του αγώνα, η ΕΟΚΑ! Κι αυτό γιατί; «Μήπως», όπως γράφει στα «Απομνημονεύματά» του ο Διγενής, «διότι εκάμφθη η αντίστασις του κυπριακού λαού; Όχι. Ο λαός αυτός ήτο ΝΙΚΗΤΗΣ και αποφασισμένος να συνεχίση τον αγώνα. Ήτο δε εις θέσιν να τον συνεχίση. Η ηγεσία του μαχητικού αγώνος δηλοί, και αυτήν ακόμη την στιγμήν, ότι ουδέποτε εκάμφθη, ούτε αμφέβαλλε περί της τελικής νίκης δια των όπλων και ότι η ΕΟΚΑ ευρίσκετο εις πλήρη «φόρμαν» και διέθετε αρκετά μέσα δια να συνεχίση τον αγώνα, η δε ισχύς της ήτο τόσον μεγάλη, όσον όταν υπεγράφοντο αι ατιμωτικαί Συμφωνίαι, αφού κατά τας ημέρας εκείνας υπήρχον: Υλική ισχύς σημαντική, ηθικόν μαχητών και λαού άριστον, ηγεσία του αγώνος αποφασισμένη να νικήση. Αυτή ήτο η πραγματικότης».
ΟΛΑ αυτά, βέβαια, τα ήξεραν όσοι διαχειρίζονταν το πολιτικό και διπλωματικό θέμα του συνεχιζόμενου αγώνα και είναι γι’ αυτό που δεν θέλησαν να ζητήσουν τη γνώμη του Αρχηγού της ΕΟΚΑ, ξέροντας ότι θα απέρριπτε τις Συμφωνίες και θα πρότεινε συνέχιση του αγώνα. Γνωρίζοντας τη βέβαιη αυτή απάντηση του Διγενή ειδικά η Κυβέρνηση Κων. Καραμανλή, προτίμησε να προχωρήσει στην υπογραφή των Συμφωνιών, εξαπατώντας τον και από πάνω. Έθεσε σε λειτουργία έναν έντονο πολιτικό εκβιασμό, πρωτοφανή στη διεθνή διπλωματία, με ολοκάθαρο το σκοπό: Να κάμψει τις αντιδράσεις των υπόδουλων Κυπρίων και να τους αναγκάσει να συνθηκολογήσουν.
Μοχλός πίεσης προς Διγενή και ο πρώην Πρόξενος Ρόδης Ρούφος
ΕΝΩ, όμως, αυτά συνέβαιναν στο Λονδίνο, στην Κύπρο ο Πρόξενος της Ελλάδας Αριστοτέλης Φρυδάς προσπαθούσε να πείσει τον Διγενή ότι «οι όροι των Συμφωνιών είναι ευνοϊκοί δι’ ημάς», χωρίς όμως και να του παραθέτει τους όρους αυτούς. Ταυτόχρονα, του ζητούσε να λύσει τη σιωπή του και να αναγνωρίσει τις Συμφωνίες. Σε δυο σημειώματά του προς τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, ημ. 16.2.1959, ο Φρυδάς έκανε μερική αναφορά στο περιεχόμενο των Συμφωνιών και, ουσιαστικά, προσπάθησε να πείσει τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, ότι το θέμα της στάθμευσης τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο δεν ήταν σοβαρό!
Ο ΔΙΓΕΝΗΣ δεν θέλησε να απαντήσει στα σημειώματα αυτά, οπότε ο Φρυδάς επανήλθε με νέο του σημείωμα, ταυτόχρονα με σημείωμα και του πρώην Προξένου της Ελλάδας στην Κύπρο Ρόδη Κανακάρη Ρούφου. Ο Ρούφος υπηρετούσε τότε στον Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών και είχε επικοινωνία με τον Διγενή, αφού κατά την παραμονή του στην Κύπρο είχαν συνεχή επαφή με σημειώματα. Ο Ρούφος, μάλιστα, είχε συναντηθεί μυστικά τη Δευτέρα του Πάσχα του 1956 με τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, στην περιοχή των «Μαύρων Κρεμμών», νότια του Κύκκου, όπου ο Διγενής είχε καταφύγει με τους αντάρτες του από το λημέρι της «Βασιλικής Κύκκου» λόγω μεγάλης έκτασης ερευνών που διεξήγαγαν οι Άγγλοι από τα μέσα Απριλίου της χρονιάς εκείνης, από τον Ξερό, Τηλλυρία, Σταυρό Ψώκας και τα κοντινά προς τον Κύκκο χωριά Τσακίστρα και Κάμπο.
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ, δηλαδή ο Ρούφος, για να διαβιβαστούν οι απόψεις του Πρωθυπουργού Καραμανλή προς τον Διγενή και να του αναφερθεί, μεταξύ άλλων, ότι: α) Η Ελλάδα αναγκάστηκε να παραιτηθεί του αγαθού της Ενώσεως «εκτιμώσα τας περιστάσεις, καθώς και τα γενικότερα συμφέροντα της εξωτερικής της πολιτικής» και β) ότι το κοινό Στρατηγείο Κύπρου, Ελλάδας και Τουρκίας «θα αποτελέση εγγύησιν εσωτερικής και εξωτερικής ασφαλείας». Ταυτόχρονα, καλείτο ο Διγενής να θεωρήσει την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος «ως δικαίωσιν των αγώνων του και ως λύσιν η οποία ανοίγει μεγάλην εις το μέλλον προοπτικήν δια την εξέλιξιν της ευημερίας του Ελληνισμού της Κύπρου»!
«Δικαίωση», λοιπόν των αγώνων του Διγενή για την Ελληνική Κυβέρνηση η Ζυρίχη και «λύση με μεγάλη προοπτική για την ευημερία του κυπριακού Ελληνισμού»! Αν είναι δυνατό. Η πραγματικότητα όμως βοούσε, ότι η Ζυρίχη αποτελούσε, το λιγότερο, ύβρη για την ΕΟΚΑ και τον Αρχηγό της. Όσο αφορά την «προοπτική του Κυπριακού Ελληνισμού», είδαμε από την πρώτη μέρα μετά τις Συμφωνίες, ποια προοπτική χάους διανοιγόταν γι’ αυτόν…
«Υπό τοιαύτας συνθήκας συσκοτισμού!..»
Ο ΔΙΓΕΝΗΣ έσπευσε να απαντήσει αμέσως στα σημειώματα Φρυδά και Ρούφου και να απορρίψει κατηγορηματικά τις δικαιολογίες για την ύπαρξη του Τριμερούς Στρατηγείου και την παραμονή τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Επίσης, επαναλάμβανε ότι αγνοούσε το πλήρες κείμενο των Συμφωνιών, με την υπόδειξη ότι «καθημερινώς έρχονται εις φως και νέα στοιχεία καταπληκτικά δι’ ημάς. Υπό τοιαύτας συνθήκας συσκοτισμού, δεν είναι δυνατόν τις να λάβη θέσιν».
ΣΤΙΣ 19 Φεβρουαρίου ’59 υπογράφηκαν οι Συμφωνίες και ο Μακάριος έσπευσε την επομένη να στείλει στην Κύπρο τον Κιτίου Άνθιμο, για να δεκτιμήσει την αντίδραση του Διγενή. Ο Κιτίου έσπευσε να στείλει επιστολή σ τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, καλώντας τον να εκδώσει φυλλάδιο και να χαιρετίζει τις Συμφωνίες, σε συνδυασμό με πολλά δικά του συγχαρητήρια «δια τον υπέροχον αγώνα τον οποίον με δεξιοτεχνίαν και ικανότητα διεξηγάγατε εν μέσω αφαντάστων δυσχερειών και αντιξοοτήτων εναντίον συντριπτικώς πολυαριθμοτέρου και αρτίως εξοπλισμένου αντιπάλου». Το «ψητό» της επιστολής, όμως, ήσαν οι αγγλικές Βάσεις και το θέμα των χωριστών δημαρχείων. Για τις Βάσεις, ανέφερε πως αυτές θα είναι το Ακρωτήρι και η Δεκέλεια κι ότι η έκτασή τους δεν θα άλλαζε. Παράλληλα, προεξοφλούσε…αποδοχή από τον Διγενή των χωριστών Δήμων, δικαιολογώντας την μέχρι τότε απόρριψή τους από τον Μακάριο στο ότι «θα αποτελούσαν προοίμιον της εφαρμογής της γενικής διχοτομήσεως της Κύπρου». Όπως και ήταν.
ΝΑ σημειωθεί ότι, επανερχόμενος αργότερα στην Κύπρο ο Μακάριος και εκλεγόμενος ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ήταν σφόδρα αντίθετος στα χωριστά δημαρχεία, το δε θέμα αυτό έμεινε σε εκκρεμότητα μέχρι και το τέλος του 1963, όταν άρχισε η τουρκική ανταρσία. Όσο για τις Βάσεις η έκτασή τους δεν έμεινε ως ήταν, αλλά επεκτάθηκε κατά πολύ και κάλυψε και πολλά άλλα μέρη της Κύπρου).
«Λαμπρόν και ελπιδοφόρον το μέλλον της Ζυρίχης!..»
ΕΚΤΟΣ από τη δική του επιστολή, ο Κιτίου διαβίβασε και επιστολή του Μακαρίου προς τον Διγενή, με κεντρικό περιεχόμενο την έκδοση προκήρυξης από τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ υπέρ των Συμφωνιών, καθότι «δι’ αυτών διανοίγεται εν νέον λαμπρόν και ελπιδοφόρον μέλλον δια την Κύπρον». Δικαιολογούσε επίσης ο Μακάριος την από μέρους υπογραφή των Συμφωνιών, με το ότι υπολόγισε «τας θλιβεράς συνεπείας ,τας οποίας θα είχε δια τον κυπριακόν λαόν και γενικότερον δια το Κυπριακόν ζήτημα και την Ελλάδα».
ΣΤΗΝ ίδια γραμμή ήταν επίσης και διάγγελμα του Μακαρίου προς τον κυπριακό λαό, με ύμνους για τις Συμφωνίες και με το ατυχές επιχείρημα ότι, δήθεν, αυτές αποτελούσαν…αξιοποίηση των αγώνων και θυσιών του Διγενή και της ΕΟΚΑ! «Το μέλλον», ανέφερε ο Μακάριος «διαγράφεται σήμερον ελπιδοφόρον και λαμπρόν ενώπιόν μας», με την προσθήκη ότι «ύστερα από μακρούς αιώνας δουλείας ανατέλλει και πάλιν εις την νήσον μας ο ήλιος της ελευθερίας»…
ΤΩΝ πιο πάνω επιστολών είχε προηγηθεί, στις 12.2.59, και σημείωμα Κιτίου προς Διγενή, στο οποίο προβαλλόταν με έμφαση η επισήμανση ότι «ο Αρχιεπίσκοπος είναι πλήρως ενήμερος της υπογραφείσης εις Ζυρίχην συμφωνίας». Ο Άνθιμος είχε αναλάβει όμως και την υποχρέωση να έχει και προσωπική συνάντηση με τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ, με σκοπό να διαβιβάσει τις αντιδράσεις του στον Μακάριο, αφού από αυτές θα καθόριζε ο Αρχιεπίσκοπος την ημερομηνία επανόδου του στην Κύπρο.
Διγενής: «Με τι μούτρα θα δούμε τους συγγενείς ηρώων;»
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ Κιτίου-Διγενή έγινε σε σπίτι στη Λευκωσία, στην παρουσία και του στενού συνεργάτη του Αρχιεπισκόπου, Μιχαλάκη Πισσά, Γ.Γ. της ΣΕΚ. Με βάση, λοιπόν, τη μαρτυρία Πισσά προς τον γράφοντα, ο Διγενής ήταν πολύ εκνευρισμένος για τις υπογραφείσες Συμφωνίες και για το ότι δεν ήταν ενήμερος γι’ αυτές, λόγω άρνησης Μακαρίου και Ελληνικής Κυβερνήσεως να του διαβιβάσουν αντίγραφό τους.
- «Άφριζε κυριολεκτικά ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ, πηγαινοερχόμενος συνέχεια στο δωμάτιο», ανέφερε ο Πισσάς, «γεγονός που έκαμε τον Άνθιμο να μένει σκυφτός και αμίλητος. Από την πλευρά του, ο Διγενής έκλωθε συνέχεια και νευρικά το μουστάκι του και διερωτάτο με τι μούτρα θα μπορούσαμε θα δούμε τους συγγενείς των ηρώων, τους πολιτικούς κρατούμενους, τη νεολαία μας!..»
Οι δικαιολογίες Ευάγγελου Αβέρωφ για τη Ζυρίχη
ΜΑΚΡΑ και διπλωματική ήταν επιστολή του Έλληνα ΥΠΕΞ Ευάγγελου Αβέρωφ προς τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ στις 18.2.1959, με την προσφώνηση, μάλιστα, «Στρατηγέ Γρίβα», ενώ ο Διγενής αναγορεύθηκε σε αντιστράτηγο μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα). Εμφανής στην επιστολή η προσπάθεια να δικαιολογηθεί η υπογραφή των Συμφωνιών, διότι «το Κυπριακόν ευρίσκετο εις ένα δραματικόν αδιέξοδον, το οποίον είχομεν σοβαρούς όσο και συγκεκριμένους λόγους να φοβούμεθα ότι θα ωδήγει εις μίαν κακίστην λύσιν».
ΕΠΕΞΗΓΩΝΤΑΣ τη θέση του αυτή, ο Αβέρωφ ισχυρίστηκε ότι «ο καταπληκτικός αγώνας της ΕΟΚΑ, όσον ηρωισμόν και ικανότητα και αν διαθέτατε, δεν θα ηδύνατο να επιβάλη μόνιμον πολιτικήν λύσιν. Αντιθέτως, με την ευχέρειαν ην διέθετον οι Τούρκοι, εφ’ όσον τα πράγματα έβαινον κακώς δι’ αυτούς, να μετατρέψουν μίαν επανάστασιν κατά της κατεχούσης δυνάμεως εις αιματηρόν διακοινοτικόν αγώνα και ήτο δυνατόν τα όπλα να ωθούσαν προς την επιβολήν μιάς κακίστης διχοτομήσεως. Ούτω, εσχημάτισα την εντύπωσιν ότι απέμεινε μόνον μία ελπίς, ένας ελιγμός: Η συνεννόησις με τους Τούρκους και η συμφωνία επι μιάς συμβιβαστικής λύσεως».
Ο ΑΒΕΡΩΦ υπήρξε σαφής και κατηγορηματικός, για το ότι για όλα και σε όλες τις φάσεις των συνεννοήσεων με την Τουρκία για το Κυπριακό, πλήρως ενήμερος και ο Μακάριος. «Μετά την Ζυρίχην», τόνιζε, «ετέθησαν υπ’ όψιν του Αρχιεπισκόπου και αυτά ταύτα τα κείμενα της Ζυρίχης και μόνον όταν τα ενέκρινεν επιέσαμεν διά πενταμερή διάσκεψιν, δεσμευθέντες και έναντι των Άγγλων». Ο Έλληνας ΥΠΕΞ παραδέχθηκε επίσης, ότι οι Τούρκοι στην Κύπρο «λαμβάνουν ένα μερίδιον μεγαλύτερον της αναλογίας των». Αναφέρει ακόμα, ότι τα πλήρη κείμενα των Συμφωνιών δεν δόθηκαν στον Διγενή «διότι είμαι βέβαιος ότι αυτά θα τα πληροφορηθήτε λίαν προσεχώς διά του Τύπου»!..
Ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας έκανε αναφορά και σε σημεία των Συμφωνιών στα οποία υπήρχαν ενστάσεις και κατέληγε με το ότι «ουδέν θα συμφωνηθή οριστικώς αν δεν τακτοποιηθή το θέμα των αγωνιστών της ΕΟΚΑ». Συναφώς ανέφερε, ότι στη Ζυρίχη συμφωνήθηκε γενική αμνηστία αμέσως μετά την υπογραφή των Συμφωνιών και ότι ο ίδιος έθεσε το προσωπικό θέμα του Διγενή και ότι θα του μετέδιδε λεπτομέρειες. Τέλος, διαβεβαίωνε, ότι «θα με ενδιέφερεν ιδιαιτέρως να έχω τις απόψεις ημών, του στρατιωτικού και ηρωικώτερου παράγοντος του κυπριακού αγώνος».
ΣΧΟΛΙΟ: Τα πιο πάνω γράφονταν την προτεραία της υπογραφής των Συμφωνιών και, άρα, δεν υπήρχε χρόνος να έχει ο Ευ. Αβέρωφ τις απόψεις του Αρχηγού της ΕΟΚΑ. Και ποτέ δεν τις είχε και τα πράγματα οδηγήθηκαν μέχρι τέλους χωρίς αυτές. Χωρίς, δηλαδή, τη θέση και την τελική απόφαση του κυπριακού λαού, η οποία μπορούσε κάλλιστα να εκφρασθεί μέσω ενός δημοψηφίσματος. Αντί τούτου, οι Συμφωνίες υπογράφηκαν στο «άψε-σβήσε», οι αποφάσεις, ακόμα και για το τι θα γινόταν με τον Διγενή, λήφθηκαν χωρίς αυτόν και, στη συνέχεια, με τις πρώτες προεδρικές εκλογές του Δεκεμβρίου 1959, έγινε προσπάθεια να δοθεί η λανθασμένη εντύπωση ότι η εκλογή Μακαρίου αποτελούσε και επικύρωση των Συμφωνιών από τον κυπριακό λαό, πράγμα που δεν είναι αλήθεια. Χώρια η τρομοκρατία που υπήρξε προεκλογικά εναντίον πολιτικών αντιπάλων του Μακαρίου, καθώς και η καλπονοθεία στις εκλογές.
Αρχηγός ΕΟΚΑ: «Δεν θα διασπάσω την ενότητα»
ΤΟ σε βάρος της ΕΟΚΑ και του κυπριακού λαού και, γενικότερα της Κύπρου και του μέλλοντός της δραματικό σκηνικό, ήταν πια γεγονός. Αλλά ο Διγενής θα έπρεπε ν’ αποφασίσει τι θα κάνει, όσο κι αν η πίκρα και η απογοήτευση τον σκέπαζαν. Έπρεπε να πάρει θέση μπροστά στα τεκταινόμενα, αφού από αυτόν εξαρτιόνταν τα πάντα τότε στην Κύπρο. Και μάλιστα χωρίς καθυστέρηση. Και τότε ακριβώς, και πολύ σωστά, έθεσε το συμφέρον του τόπου πάνω από τα συναισθήματά του. Σε σημείωμά του προς τον Μητροπολίτη Κιτίου Άνθιμο έγραφε συγκεκριμένα:
«Δεν πρέπει να νομισθή ότι θα διασπάσω την ενότητα του κυπριακού λαού, τουναντίον θα την συγκρατήσω πάση δυνάμει. Είμαι όμως υποχρεωμένος να εφιστήσω την προσοχήν των χειριζομένων το Κυπριακόν, διότι τας ευθύνας επί της αποδοχής της συμφωνίας δεν θα φέρη μόνον η Ελληνική Κυβέρνησις, αλλά προπαντός οι ηγέται του κυπριακού λαού, οι οποίοι και θα λογοδοτήσουν απέναντί του».
ΔΕΝ ήταν, όμως, μόνον τα πιο πάνω που πλήγωναν τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ τις μέρες εκείνες. Ήσαν και τα ψέματα που μεταδίδονταν από ραδιοφωνικούς σταθμούς και διεθνή πρακτορεία, τα οποία σκόπευαν να συγχύσουν και να αποπροσανατολίσουν τον κυπριακό λαό. Να τον απογοητεύσουν και να τον απονευρώσουν. Ένα τέτοιο ψέμα, πέρα από το ότι ο Διγενής δέχτηκε δήθεν τις Συμφωνίες, ήταν και το ότι 300 χωριά της Κύπρου τηλεγράφησαν στον Μακάριο να δεχτεί τις Συμφωνίες.
ΣΤΑ ίδια πλαίσια, ο Άγγλος Κυβερνήτης Φουτ απειλούσε τον κυπριακό Ελληνισμό με «νέες κακουχίες και δάκρυα», σε περίπτωση που δεν αποδεχόταν τις Συμφωνίες. Συγχορδία δηλαδή Άγγλων, Ελληνικής Κυβέρνησης και κάποιων κυπριακών κύκλων, υπό τις ιαχές και τα χειροκροτήματα των Τούρκων!..
Ποιοι αναζητούσαν εναγωνίως «συμβιβασμό»
ΕΙΝΑΙ γεγονός ότι διαρκούντος του αγώνα της ΕΟΚΑ, με αποκορύφωμα το 1958, υπήρχαν φωνές στην Κύπρο για «συμβιβασμό», κυρίως από οικονομικούς κκλους των οποίων τα συμφέροντα είχαν πληγεί από την Παθητική Αντίσταση κατά των αγγλικών προϊόντων. Επρόκειτο για μια πολύ πετυχημένη κίνηση του Διγενή, η οποία μείωσε ή και εκμηδένισε τις πωλήσεις αγγλικών προϊόντων, με αποτέλεσμα σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις σε βάρος της αποικιοκρατικής δύναμης.
ΤΙΣ αντιδράσεις οικονομικών κύκλων σεκόνταραν και κύκλοι της Εκκλησίας, οι οποίοι, επίσης, έβλεπαν να πλήττονται τα οικονομικά τους συμφέροντα από την Παθητική Αντίσταση και τα συνεχή «κέρφιου» των Άγγλων. Δεν έλειπαν μάλιστα και εκείνοι, και από τις δυο αυτές καταστάσεις, που ταξίδευαν στην Αθήνα και έβλεπαν τον Μακάριο και τον παρακινούσαν στην εξεύρεση λύσης, για να βελτιωθούν τα οικονομικά τους δεδομένα.
https://nikospa.wordpress.com
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου